HC algemene oncologie
Celdeling
Celdeling is het delen van cellen dit proces is noodzakelijk om de cellen die dood zijn gegaan
te vervangen. Dit wordt gedaan om balans te houden tussen werkzame en dode cellen.
Celdeling is het kopiëren van genetisch materiaal en wordt ook wel mitose genoemd. De
delingssnelheid van een cel hangt samen met de levensduur van de cellen. Zo hebben witte
bloedcellen een korte levensduur. Deze cellen hebben dus ook een hogere delingssnelheid
nodig om voldoende aangevuld te worden.
Tumoren
Als deze balans niet goed is ontstaan er problemen.
Als de delingssnelheid te laag is neemt het aantal cellen van het weefsel af. Dit zie je
bijvoorbeeld terug bij ouderen waarbij er een dunnere huid ontstaat. Als de delingssnelheid
kwaadaardige (maligne) woekering zijn. Er zit een verschil in de eigenschappen tussen een
benige en maligne tumor.
Benige Maligne
Glad en elastisch Bobbelig en hard
Pijnlijk Niet-pijnlijk
Bewegelijk t.o.v. ondergrond Vast
Goed afgrensbaar Niet goed afgrensbaar
Niet-infiltratieve groei Infiltratieve groei
Metastaseert niet Metastaseren
Meestal niet dodelijk Onbehandeld vrijwel altijd dodelijk.
Afhankelijk van de plek kan dit wel dodelijk Uitgezonderd vaak bij oudere mannen met
zijn in bijv. de hersenen door inklemming. bijv. prostaatcarcinoom etc.
Maligniteiten
Bij kanker is er altijd sprake van een kwaadaardige celdeling (maligniteit) Er zijn twee
vormen van maligniteit;
- Solide → ongeremde celdeling zichtbaar als tumor.
- Niet-solide → er is ongeremde celdeling maar deze is niet te zien als tumor bijv. bij
leukemie.
Bij kanker is er een verstoring in de balans van de celdeling. Er zijn twee genen betrokken bij
celdeling; proto-oncogen en de tumor-suppressorgenen.
Als het proto-oncogen, wat ontaarding in een kankercel voorkomt, muteert ontstaat er een
oncogen. Deze zijn vaak in kankercellen aanwezig.
Als het tumor-suppressorgen, wat ontaardig in kankercellen voorkomt, muteert ontstaat er
een kankercel. De tumor-suppressorgenen zijn dus vaak gemuteerd of afwezig. De oorzaak
van het ontstaan van een kankercel is altijd een mutatie in het DNA. Als deze mutatie
voorkomt in een stuk gen dat betrokken is bij celdeling kan er een kankercel ontstaan. Er is
dan sprake van carcinogenese. Cellen gaan veel te snel en te vaak delen waardoor er
ongeremde celdeling is. Vaak is er vaak onvoldoende rijping van de cellen waarbij de cellen
infiltreren in andere weefsels en daarbij metastaseren. Infiltratie, metastasering en
angiogenese zijn eigenschappen die tumoren hebben;
Infiltratie
Het gevolg van kwaadaardige ongeremde celdeling is dat de cellen gaan infiltreren
1
,omliggende weefsels en organen en over de anatomische grens woekeren. De tumor breidt
zich dus uit nar omliggende structuren en organen.
Angiogenese (vaatnieuwvorming)
Een kwaadaardige cel is in staat om nieuwe bloedvaten te vormen in een tumor. Dit is nodig
voor de groei en metastasering van de tumorcellen. Normaal zien we in een gezond lichaam
dat vaatvorming alleen plaatsvindt in het embryonale stadium.
Metastasering
Een tumor is in staat om zich uit te zaaien. Dit gebeurd lymfogeen (via de lymfebaan) of
hematogeen (via de bloedbaan). De plaats van de uitzaaiingen wordt bepaald door de weg
die bloed en lymfe afleggen vanaf de tumor, de doorbloeding van een orgaan en de
gemakkelijkheid van hechting in een orgaan.
Elke tumor heeft zijn voorkeurslocaties kijkend naar uitzaaiingen. Maar uitzaaiingen komen
vooral veel voor in onderstaande structuren;
Symptomen
De symptomen van kanker hangen heel sterk samen met de soort tumor. Elke tumor heeft
zijn specifieke symptomen. Toch zijn er ook aspecifieke symptomen die bij de verschillende
kankersoorten voorkomen;
- Vermagering
- Ernstige moeheid
- Koorts
- Gebrek aan eetlust
- Gebrek aan eetlust
2
, - Bloedarmoede
- Afhankelijk van het type, grootte, soort en plaats van maligniteit
Diagnostiek
Er zijn verschillende onderzoeken nodig om de diagnose kanker te bevestigen;
Anamnese
Klachten worden verwoord door de patiënt en de arts bevraagt de patiënt.
Lichamelijk onderzoek
- Palpatie van de tumor/lymfeklieren (oksel, lies, hals etc.)
- Verschijnselen van metastasen op afstand
- Alert op de alarmsymptomen afhankelijk van de soort maligniteit
Aanvullend onderzoek
- Bloedonderzoek
Inzet van tumormarkers
- Beeldvormende techniek
Echo
Röntgen → X-thorax, Mammagrafie
CT (met contrast)
MRI-scan (magnetische straling)
PET-scan
Endoscopie i.c.m. biopt nemen
- Pathologisch onderzoek (biopt) alleen deze vorm van onderzoek kan kanker met
zekerheid bevestigen.
Cytologisch (celniveau)
Histologisch (weefselniveau)
Hormoonreceptoren bepalen (hormoongerelateerde carcinomen)
Indelen van tumoren
Tumoren worden ingedeeld en geclassificeerd om o.a. de prognose te bepalen voor de
patiënt.
Tumoren worden geclassificeerd via het TNM-systeem;
Gradering zegt iets over de mate van differentiatie van de maligne cel;
- Hoge score; slecht gedifferentieerd
Lijkt nauwelijks op de originele cel, agressief
- Lage score; goed gedifferentieerd
Lijkt nog op de originele cel, minder agressief
De gradering en de classificatie zeggen iets over de prognose; iemand met een T3N2N1 en
hoge graderingsscore heeft een slechtere prognose dan iemand met een T1N1M0 lage
graderingsscore.
Behandeling
Behandeling kan verschillende doelen hebben;
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fv19. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
