Ethisch Handelen – Ethiek – CE Leerjaar 3 periode 4
(1) ethiek en normen & waarden (2) Vormen van ethiek (3) Ethisch analyse model
LES 1
Wat is ethiek? (ethos is Grieks voor zedelijke handeling)
Morale filosofie/ wetenschap Het grijze gebied van goed of slecht
Ethiek is een wetenschap waarbij wordt geprobeerd om bepaalde handelingen als goed (menswaardig) of fout
te kwalificeren. Daarnaast wordt er gekeken naar de beweegredenen van bepaalde handelingen. Vaak
reflecteert men zichzelf in een situatie en probeert de situatie vanuit een ander oogpunt te bekijken en daarbij
vragen te stellen over goed of kwaad. Op ethische vragen is geen eenduidig antwoord te vinden, wat komt
omdat ze vaak erg persoonlijk zijn (subjectief). Ethische argumenten gaan over rekening houden met de rechten,
belangen en wensen van alle betrokkenen.
Ethische optiek = invalshoek die ons voorhoudt menswaardig te handelen. Vanuit welke benadering/optiek
(bedrijfsoptiek, juridische optiek, militaire optiek, esthetische optiek, e.d.)
Þ economische optiek -> max. winst
Þ juridische optiek -> aan de wet houden
Þ sociale optiek: -> rekening houden met gevolgen van ons handelen voor omgeving
………………….
Waarden = iets wat voor jou waardevol is (een doel/ algemeen) Beginselen die men binnen een gemeenschap
juist en nastrevenswaardig vindt. (Zij zijn maatstaven bij de keuze voor bepaald gedrag.) > Fundamentele
principes aan de hand waarvan mensen hun leven inrichten.
Normen = iets wat de ‘normaal’ vinden vastleggen in regels (concreet/middel) Gedragsregels of opvattingen
over hoe mensen zich moeten gedragen. Deze normen komen voort uit de waarden die mensen aanhangen.
Instituties = de regels die we zo belangrijk vinden dat er een wet voor wordt opgesteld. Weten regelgeving en
organisaties die het menselijk gedrag regelen.
Waarden Normen
Doel Middel
Algemeen Concreet
Moeilijk te realiseren zonder normen Betekenisloos zonder waarden
Er is dus eerst een waarde en daaruit volgt een norm
Uit een waarde kunnen meerdere van elkaar verschillende normen worden afgeleid
Voorbeelden van waarden? Iedereen die een bouwplaats betreedt moet een hem dragen. Waarde -
>veiligheid. Ik mag gaan en staan waar ik wil. Waarde -> vrijheid.
………………….
Je kan ethische dilemma’s beantwoorden door je eigen waarden te ondervinden middels 123test persoonlijke
waarden - BVB: “Autonomie staat bij mij hoog in het vaandel dus …..”
………………….
Instrumentele vs intrinsieke waarden
Waardetoekenning door anderen vs waardetoekenning vanuit jezelf à Het kan zijn dat deze niet gelijk ziin
Intrinsieke waarden zijn waarden die iemand goed vindt uit zichzelf. Zonder dat het nastreven van deze waarde
goed is voor een andere waarden. Instrumentele waarden daarentegen zijn waarden die waardevol zijn omdat
ze belangrijk zijn voor andere waarden die iemand najaagt. BVB: Waarde (intrinsiek): Geluk & Waarde
(instrumenteel): Welvaart/geld. Welvaart is een middel om gelukkig te worden.
Þ instrumentele waarde (extrinsieke waarde) is de waarde dat iets heeft voor een persoon of groep om iets
anders te bereiken;
Þ inherente waarde is de waarde dat iets van zichzelf heeft voor een persoon of een groep;
Þ intrinsieke waarde is de waarde die iets van zichzelf bezit zonder dat deze waarde daarvoor van buitenaf
hoeft te worden toegekend
Intrinsieke waarde kunnen voorkomen op verschillende niveaus
1) Collegiaal niveau
2) Organisatie niveau
3) Maatschappij niveau
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisharbers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.