In dit document vind je alle leerdoelen van de Hoorcolleges. Daarnaast heb ik de toetsmatrijs ernaast gehouden en nog veel dingen toegevoegd die in de toetsmatrijs staat. Dit is dus een compleet pakket voor de theorie toets!
HC 1:
Leerdoelen + samenvatting:
De student kan uitleggen op welke manier veranderingen optreden tijdens lichaamsgroei en welke
rol hormonen daarbij spelen.
Groeihormoon:
Het groeihormoon (GH of somatotroop hormoon) wordt niet alleen
in tijdens de jeugdjaren, maar gedurende het hele leven
geproduceerd in de hypofyse (voorkwab). 2 hormonen uit de
hypothalemus regelen de afgifte:
- GH- releasing hormone (GHIRH) een stimuleren hormoon
- GH- inhibiting hormone (GHIH) een remmend hormoon
Het groeihormoon heft anabool effect en versterkt trofotrope
processen tijdens slaap. Groeihormonen beïnvloedt alle weefsels.
Daarnaast zorgt het groeihormoon er voor dat de lever Insulidynn-
like growth factor afgeeft. Dat stimuleert de groei van botten
vanuit de groeischijven of epifysairschijven.
Bij een te kort van dit hormoon blijft het kind te klein maar heeft
wel de juiste proporties. Door verbening van de groeischijven stopt
de groei. Een overmaat aan groeihormonen tijdens de jeugdjaren
leid tot reuzengroei. Een overmaat aan groeihormoon bij
volwassenen, dus na het sluiten van groeischijven, leidt tot dikker
worden van bepaalde botten en groei van weke delen in het
gezicht, handen en voeten (acromegalie).
Schildklierhormoon:
De schildklier ligt in de hals en produceert het
schildkleierhomoon thyroxine. Afgifte van
thyroxine wordt geregeld vanuit de hypothalamas:
- De hypotalamus geeft een hormoon af dat
de hypofyse stimuleerd: Thyrotropin-
releasing hormoon (TRH)
- De hypofyse (voorkwab) scheid een
hormoon af dat vervolgend de schildklier
stimuleerd: thyroïdstimulerend hormoon
(TSH)
- De schildklier geeft thyroxine af
Thyroxine bevat 4 jodiumatomen (T4). Thyroxine is
lipofiel en kan daardoor gemakkelijk de
celmembraan passeren. In cellen wordt een groot
deel van T4 omgezet in T3 (tri-joodthyronine) dat 5
keer zo sterk werkt. Schildklierhormoon stimuleert
de stofwisseling (ozidatief metabolisme) in bijna
alle organen. Het bepaald zo de basale
stofwisseling. Ook stimuleert het de groei.
Hypothyreoïdie: een tekort aan het
schildklierhormoon. Dit kan onstaan door een
jodium gebrek. De hypothalamus en hypofyse
produceren de veel stimuleerden stoffen doordat
de negatieve terugkoppeling ontbreekt. Hierdoor wordt de schilklier groter (struma, krop). Via
hielprik op 4de dag na geboorte wordt dit opgespoord. Het leidt namelijk tot groei- en ontwikkelingen
,stromissen. De ontwikkeling van hersenen is verstoort waardoor onder andere verstandelijke
beperking tot gevolg is.
Hyperthyreoïdie: een overmaat aan schildklierhormoon. Dit leidt tot een verhoogde stofwisseling,
met verschijnselen zoals een hoge hartfrequentie, een warme huid met verhoogde transpiratie,
dunnere ontlasting door versnelde darmpasssage en vermageren.
Hormonen voor de calciumhomeostase
De 3 hormonen zorgen voor de calciumhomeostase:
- Parathormoon (PTH) uit de bijschildklieren
- Calcitonine uit de C-cellen in de schildklier
- Omzetting van vitamine D
o Vitamine D3 (cholecalciferol) zit in voeding en wordt in huid gevormd door zonlicht.
Na tijdelijke opslag in de lever kan het naar behoefte in de nieren worden omgezet in
actieve vitamine D. dit heeft 2 effecten:
▪ Het bevordert de resorptie van calcium- en fosfaationen in de darm
▪ Het bevordert terugresorptie van calcium uit de voorurine in de nieren
Deze hormonen regelen de calciumspiegel in het bloed. Dit doen ze via het beïnvloeden van de
calciumopname in de darm, de terugresorptie van calcium in de nier en beïnvloeding van activiteit
van de osteoblasten en osteoclasten in botweefsel.
Bij een daling van de calcium spiegel in het bloed wordt er meer parathormoon afgescheiden. Bij een
tekort aan calcium kan een deel van de calciumvoorraad in het skelet tijdelijk worden gebruikt de
calciumspiegel op peil te houden
Dat doet PTH als volgt:
- PTH stimuleert osteoclasten om een deel van de botkalk op te lossen
- PTH stimuleert terugresorptie van calcium in de nier
- PTH stimuleert de omzetting van vitamine D3 in de actieve vorm
Calcitonine heeft een tegenovergestelde werking. Het remt de osteoclasten en stimuleert de
osteoblasten.
Geslachtshormonen
De hypothalome-hyperogysaire-gonadale
as = de achtereenvolgende
hormoonklieren: hypothalamus-
hypofyse-eierstokken/zaadballen.
Mannelijke (androgene)
geslachtshormoon → testosteron
- Dit word al geproduceerd voor de
geboorte, wanneer bij de foetus
de cellen een Y-chromosoom
hebben. hierdoor onstaan de
bijbal, zaadleiders, prostaat en
penis.
- Voordat de puberteit inzet, neemt de productie van gonadotropin-releasing hormone (GnRH)
door de hypothalamus toe. Dit leidt toe verhoogde testosteronproductie.
- Testosteron brengt haargroei teweeg. De stem wordt lager door groei van strottenhoofd. En
er ontstaat een groeispurt doordat de eiwitsynthese in skeletspieren toeneemt.
- Productie van testosteron gaat het hele leven door, al neemt de hoeveelheid met het
toenemen van de leeftijd af. Dat kan de libido (zin in seks) en erecties verminderen. Het
positieve effect van testosteron op de eiwitsynthese, spiermassa en op het skelet blijft
aanwezig
,Vrouwelijke geslachtshormonen→ Oestrogenen en progesteron
- Zonder Y-chromosoom en testosteron ontwikkeld de foetus zich tot een vrouwelijke richting.
Eileiders, baarmoeder, vagina en schaamlippen
- Net als bij jongens neemt voor de pubertijd de productie van GnRH door hypthalamus toe.
Daardoor neemt ook de productie van follikelstimulerend hormoon (FSH) en luteïniserend
hormoon (LH) in de hypothalamus toe. In de eierstokken neemt de productie van oestrogeen
toe, in de bijnierschors die androgene
hormoon.
- Onder invloed van oestrogeen groeien
de ovaria, uterus en vagina. Ook neem
borstklierweefsel toe. Ook is er een
groeispurt door de verhoogde
eiwitsynthese in de botten
- Door androgene hormonen uit de
bijnierschors worden de schaamlippen
en clitoris groter en ontstaat er oksel-
en schaamhaar.
- Aan het begin van de puberteit
ontstaan onder invleod van FSH en LH
een menstruatiecyclus.
De student kan uitleggen welke
veranderingen in het lichaam optreden bij veroudering en welke fysiologische processen een rol
spelen m.b.t. hormonen, cellen, bloedsomloop, ademhaling, houdings- en bewegingsapparaat,
zenuwstelsel en vegetatieve functies.
Oorzaken veroudering:
- Hormonale veranderingen
Vanaf 30ste levensjaar vermindert de afgifte van
de geslachtshormonen. Daardoor verminderd de
vruchtbaarheid. Bij de vrouw rond der 50ste vind
er geen eiersprong meer plaats (menopauze).
De lagere hormoonspiegels hebben ook invloed
op lichaamsfuncties, zo leidt daling van de
oestrogeenspiegel toto minder klakafzetting in
het bod. Vrouwen hebben hierdoor na de menopauze meer kans op osteoporose. Afbouw
van de testosteron verminderd de spieropbouw en kan leiden toto krachtsverlies.
- Antagonistische pleiotropie
Pleiotropie wit zeggen dat een bepaald gen invloed heeft op verschillende eigenschappen.
Antagonistische pleiotropie betekent dat het gen zowel positieve als negatieve effecten
heeft. Vaak is dat voor genen die gunstige effecten hebben als je jong bent, maar ongunstig
voor als ouder wordt. Een voorbeeld is een gen dat de testosteronproductie regelt. Het
voordeel is al eerder benoemd, maar het nadeel is dat het LDL-cholesterolconcentratie in
bloed verhoogt, onderdrukt het immuunsysteem en vergroot de kant op prostaatkanker.
, - Beperkte delingsvermogen van cellen
Lichaamscellen kunnen zich slechts een
beperkt aantal malen delen. Dit komt doordat
bij elke celdeling de uiteinden van de
chromosomen een stukje korter worden.
Celdeling wordt uiteindelijk onmogelijk.
Naarmate meer cellen deze grens bereiken, zal
het groei- en herstelvermogen van weefsel
steeds verder afnemen. Hoeveel korter
telomeren per deling worden, verschilt per
celtype en wordt bepaald door zowel
erfelijkheid als milieu.
- Apoptose
Apoptose is geprogrammeerde zelfdoding van cellen. Apoptose speelt onder andere een rol
in de ontwikkeling van zenuwstelsel. Neuronen die niet functioneel zijn worden namelijk
opgeruimd. Dit bevordert de efficiëntie van het zenuwstelsel, maar gaat mogelijk ten koste
van de plasticiteit. Er kunnen namelijk een beperkt aantal zenuwen gevormd worden. Als er
ceel verdwenen zijn er minder neuronen beschikbaar die na een bv CVA functies van
beschadigde neuronen kunnen overnemen.
- Mechanische slijtage
Slijtage ter gevolg van mechanische krachten. Weefsel kan herstellen maar hoe ouder hoe
trager dit verloopt. Ander weefsel hersteld nooit.
- Schade op moleculair niveau
ook wel cellulaire veroudering. Straling, stress en overvoeding kunnen de structuur van
macromoleculen zoals eiwit en DNA veranderen. Deze veranderingen leiden uiteindelijk tot
functie verlies in cellen en weefsel.
De beschadigde eiwitten kunnen hersteld worden maar hoe ouder hoe meer er zijn
beschadigt en het herstel steeds moeizamer verloopt.
Erfelijk Milieu
Hormonale verandering Mechanische slijtage
Antagonistische pleiotropie Straling
Beperkt delingsvermogen van cellen Giftige stoffen
Apoptose Overvoeding
Fysieke en psychische stress
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Fiona333. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
