Samenvatting

Samenvatting - Prekliniek GD (PKGD) | Week 5

0 keer verkocht

Vak
Prekliniek GD (PKGD)

Instelling
Universiteit Utrecht (UU)

Samenvatting van de vijfde week van Prekliniek GD dat wordt gegeven als eerste vak van de differentiatie GD aan de Universiteit Utrecht. Deze vijfde week bevat: Gedrag en Welzijn op maandag, Anesthesiologie op dinsdag, Shelter Medicine op woensdag en VBD op donderdag. Vrijdag is alleen het tentamen...

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 81 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 7 maart 2025
Aantal pagina's 81
Geschreven in 2024/2025
Type Samenvatting

Volgen

gemmajonker Lid sinds 3 jaar 116 documenten verkocht

€2,99

Ook beschikbaar in voordeelbundel v.a. €9,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Ook beschikbaar in voordeelbundel (1)

Prekliniek Gezelschapsdieren

€ 14,95 € 9,99 5 items

1. Samenvatting - Samenvatting - prekliniek gd (pkgd) | week 1
2. Samenvatting - Samenvatting - prekliniek gd (pkgd) | week 2
3. Samenvatting - Samenvatting - prekliniek gd (pkgd) | week 3
4. Samenvatting - Samenvatting - prekliniek gd (pkgd) | week 4
5. Samenvatting - Samenvatting - prekliniek gd (pkgd) | week 5
Meer zien

Prekliniek gezelschapsdieren – week 5 | Jonker, G.G. (Gemma)

PREKLINIEK GD | WEEK 5
MAANDAG – GEDRAG EN WELZIJN
HOORCOLLEGE
Wat is klinische ethologie?
- Ethologie
o ‘Studie naar diergedrag’
- Klinische ethologie
o ‘Diagnosticeren en behandelen gedragsproblemen’

Gedragsprobleem of ongewenst gedrag?
- Ongewenst of probleem voor eigenaar of omgeving (ongewenst gedrag)
- Welzijn aantastend voor dier (gedragsprobleem)
o 24% van totale aantal geëuthanaseerde honden werd geëuthanaseerd wegens een
gedragsprobleem (1999)
o 37% van geëuthanaseerde asielhonden om gedragsredenen geëuthanaseerd (2010)
o Afstandsredenen van asielhonden in NL: 24% van de door eigenaren genoemde
afstandsredenen betreft gedragsproblemen (2012)

Dus: gedragsproblemen…
- Ongewenst, onacceptabel voor eigenaar, maatschappelijk onacceptabel – perceptie van ons!
- (potentieel) gevaarlijk in de maatschappij
- Mogelijk normaal gedrag, maar ongepast in het moment en/of context

Belang voor eerstelijns dierenarts – kernpunten
- Samenhang: gedrag – welzijn – lichamelijk/medisch
- Veel vragen van dierhouders over gedrag aan de dierenarts
o Kat die tegen bank plast -> blaasprobleem of stress? Blokkade van
kattenbak door andere kat of niet willen plassen waar andere katten
plassen-> kattenbakken = aantal katten +1
o Rijgedrag van honden -> kan stress gerelateerd zijn -> castratie maakt
het gedrag vaak erger (rijgedrag wellicht niet, maar ander gedrag wel)
- Preventie!
- Doorverwijzing of vormgeven binnen kliniek?
o Gedragstherapeut is niet een beschermd beroep
o Doorverwijzen naar goede gedragstherapeut: NVGH, stichting dierbaar of SPPD
- Veiligheid in de kliniek en daarbuiten (inschatten risico’s van bepaald gedrag)

Advisering vraagt kennis van het gedrag van relevante diersoorten
- Zonder die kennis kan je je geen beeld vormen over het gedrag, maar ook niet adviseren
- Adviseren over dierenwelzijn
- Adviseren om gedragsproblemen te voorkómen
- Adviezen in oplossingsrichtingen voor gedragsproblemen (inclusief evt. doorverwijzing)

Voorbeelden van preventie
- Adviezen over socialisatie pups en kittens (fokkers en eigenaren)
o Wordt vaak onderschat, o.a. doordat fokkers zichzelf overschatten
o Je hoeft geen lijst af te werken, je moet ze laten wennen aan dingen waarmee hij later
mee moet functioneren
o Socialisatie piek is op 6-7 weken -> dus dan is het dier nog bij de fokker!
- Puppyconsult op de kliniek (bijv. nagels knippen, lip optrekken)
- Voorbereidende trainingen voor de eigenaar (bijv. bezig met oren van Labdradoodle)
- Lead by example; indeling en inrichting kliniek, wijze van hanteren van de dieren
(stress/fear free clinic)

1

, Prekliniek gezelschapsdieren – week 5 | Jonker, G.G. (Gemma)

Veiligheid staat of valt met herkennen van subtiel gedrag
- Herkennen stresssignalen
- Herkennen pijnsignalen

Samengevat, wat is je rol? Wat niet?
- Signaleren gedragsproblemen en bespreekbaar maken
- Vragen eigenaren -> zelf aanpakken of doorverwijzen naar gediplomeerd diergedragstherapeut?
- Bij bijtincidenten: zorg veiligheid in huis/gezin, samenleving, zorg dierenwelzijn
- Noodzaak goede gedragsanamnese, gedragsdiagnosen en prognose
o De diagnose en de daarmee komende prognose worden vaak niet of slecht gesteld
o De eerste levensweken hebben veel invloed op het stressniveau van een dier, een
slechte eerste levensfase heeft vaak een slechtere prognose in het geval van
gedragsproblemen.

Gedragsproblemen
- Angst
- Agressie
- Blaffen
- Jagen/eten stelen
- Druk/ongehoorzaam
- Niet alleen kunnen zijn
- Overmatig aandacht vragen
- Ongehoorzaamheid
- Onzindelijkheid/markeren

Prevalente gedragsproblemen
- 86% van de eigenaren: ongewenst gedrag van hond (hondenpark 1989)
o 36% had een persoon gebeten
o 48% had een hond aangevallen
o 16% jagen achter dieren aan
o 35% ‘overmatig’ blaffen van hun hond
- Gemeld bij dierenarts (2005)
o Honden
 40% agressie naar mensen
 19% agressie naar honden
 15% problemen met alleen zijn
 8% angsten of fobieën
 4% zindelijkheidsproblemen
 4% aandachtvragend gedrag
o Katten
 27% binnenshuis sproeien
 22% agressie naar katten
 11% kattenbak probleem
 11% angsten en fobieën
 10% agressie naar mensen

Gedragsafwijking?
- Niet adaptief/dysfunctioneel gedrag t.a.v. prikkel/context, zicht uitend in:
o Hogere/lagere frequentie en duur dan onder natuurlijke/gemiddelde situaties verwacht
o Overdreven uitvoering
o Hogere of lagere intensiteit
- Aandachtspunt is de vraag of het welzijn van het dier is aangetast – lijdensbeleving?

Een dier verkeert in een staat van welzijn wanneer het in staat is om zicht actief aan te passen aan zijn
levensomstandigheden en daarmee een toestand kan bereiken die het als positief ervaart

2

, Prekliniek gezelschapsdieren – week 5 | Jonker, G.G. (Gemma)

Voorbeelden van gedragsafwijkingen/problemen met mogelijk lijdensbeleving
- Stereotypieën/ (O)CDs
o IJsberen, cirkelen/staartjagen, schaduwjagen, polyfagie of polydipsie
- Hypersensitief op prikkels met als gevolg grote onrust (mogelijk ook problemen met nachtrust)
- Permanent onveiligheidsgevoel (vaak bij honden uit een slecht nest)
- Automutilatie
- Extreme angst (trauma)
- Extreme agressie (overlevingsstrategie geworden)

Ontwikkeling pathologisch gedrag
Als je je niet meer kan aanpassen aan de situatie dan kan er
pathologisch gedrag ontstaan. Dit kan komen door interne
factoren (deze zijn constant, sommige rassen zijn gevoeliger
(Border Collie heeft bijvoorbeeld veel stimulatie nodig met
speeltjes want ze zijn heel erg slim/leergierig, maar ook veel
rust nodig)) en externe factoren (deze komen harder binnen
zodra je aanpassingsvermogen afneemt)

Gedrag is complex
Bij keizersnede zijn de dieren vaak wat gevoeliger voor
gedragsproblemen. Dieren die bijgevoerd moeten
worden hebben dus minder voeding van de moeder
waardoor ze sneller gedragsproblemen ontwikkelen.
Er wordt wel gezien dat fokkers door blijven gaan met
slechte moederhonden, waardoor deze pups een
slecht voorbeeld hebben. Zoals te zien in de
afbeelding hiernaast zijn er dus heel veel factoren van
belang bij de ontwikkeling van gedrag. Als er dus in een
van deze factoren iets misgaat, dan is er dus een
grotere kans op het ontwikkelen van
gedragsproblemen.

Genetische achtergrond
- Bij sommige individuen binnen raspopulaties
grotere kans op bepaald gedragsprobleem
o Dobermann: flank zuigen
o Bull terriër, Duitse Herder, Australian Cattle dog: staart jagen
o Bull terriër: om zijn as gaan
o Schnauzers: achterkant checken
o Cavelier King Charles spaniël, Border Collie Terrier: Lichtjes/schaduwen jagen
- Selectie op agressie/prooivang
o Staffords -> meeste hebben hond-hond intolerantie of agressie, als ze dan gaan, dan
gaan ze door -> bijten en scheuren
o Dit krijg je er niet zomaar uit -> ook al wordt er meer geselecteerd op gezinshonden
- Selectie op onderdelen van prooivanggedrag
o Bezitsagressie zie je meer bij de Retrievers -> deze zijn gemaakt om dingen op te halen ->
maar hebben soms problemen met dingen loslaten
o Pointer -> opzoeken van waar op gejaagd worden en daar dan naar wijzen-> heeft vaak
een poot opgetild als hij ergens naar wijst -> want hij wil er eigenlijk naar toe, maar dat
mag niet dus doen ze iets er tussen in.
o Terriër -> iets onder de grond opjagen en doden -> daarna hard blaffen om herkenbaar te
maken waar ze zitten
- Waakhonden
o Bijv. Herders, maar ook Pomeriaan en Chihuahua -> dus daarom blaffen ze ook zo veel

3

, Prekliniek gezelschapsdieren – week 5 | Jonker, G.G. (Gemma)

Het gedragsconsult
- Gedragsanamnese
- Gedragsobservatie
- (Lichamelijk onderzoek)
- DDX -> diagnose
- Prognose
- Oplossingsrichtingen & behandeling
- Nazorgtraject (vaak via mail of telefoon)

Gedragsanamnese
- Gedragsobservatie: gedrag, stress- en pijnsignalen,
houding, locomotie, vocalisaties, steun zoeken, etc
- Vragenlijst (vooraf): prikkel/context, welke zijn en
waren triggers, huishouden, vroegere levensfase
effecten, etc
- Relatie bouwen: begrip tonen, vertrouwensband
creëren en uiteraard relevante doelgerichte vragen
stellen

Het black box model geeft aan welke externe en/of interne prikkels een rol spelen en welk gedrag tot
uitdrukking komt (beide zijn direct waarneembaar). Het interne proces wordt weergegeven als een black
box, omdat niet direct waarneembaar is welke motivaties/ motivatiefactoren van probleemgedrag een rol
spelen.

Motivatiefactoren bij probleemgedrag
- Lichamelijke oorzaken
- Erfelijke aanleg
- Socialisatie
- Traumatische ervaring
- Conditionering
- Sociale verhouding
- Binding eigenaar – hond (vooral bij verlatingsangst van toepassing)
- Territorium
- Onderstimulatie

Diagnose stellen:
- ‘de kunst, techniek of handeling om een oorzaak te vinden aan de hand van optredende
verschijnselen/ symptomen’.
- Zowel de medische als gedragsmatige diagnose gaat uit van anamnese, diagnose en het instellen
van een behandelplan.

Opstellen DDx
- Beschrijven gedragsproblemen
- (p1, p2, p3…)
- Wat is het gedrag
- Welke aanleidingen (prikkel/context)
- Welke oorzaken (motivatiefactoren)
- Benoem mogelijke hypotheses omtrent oorzakelijke en/of contribuerende factoren en maak ddx
-> finale diagnose + prognose

Gedragsdiagnoses voorbeelden
- Territoriale agressie naar de buurhond als gevolg van erfelijke aanleg en conditioneringseffecten
- Irritatieagressie naar de gezinsleden bij herhaald aaien (>2x strijken op kop/lijf) als gevolg van
onvoldoende habituatie, mogelijke erfelijke factoren een huidaandoening en
conditioneringseffecten

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.