Samenvatting
Samenvatting Jeugd & Gezondheid
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Samenvatting van Jeugd & Gezondheid ( online studie door corona).
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
Voorbeeld 4 van de 74 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: christahemmes • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Jeugd en GezondheidHoorcollege 1: Historie van de Jeugdgezondheidszorg
- De historie van de Nederlandse jeugdgezondheid(szorg) omschrijven en belangrijke transities
benoemen.
- Factoren die de gezondheid van kinderen in het verleden bedreigden dan wel bevorderden
benoemen.
- De gezondheid van de Nederlandse jeugd in een mondiaal perspectief plaatsen.
18e en 19e eeuw: voor de Industriële Revolutie
Historische context
De tijd van Verlichting, filosofie, intellectualiteit.
In deze tijd werden kinderen al best als belangrijk gezien.
In de Verlichting: Artsen en economen zeiden: ‘Veel gezonde kinderen zijn een voorwaarde voor het
verwerven van rijkdom’.
Ook in Middelnederlandse teksten zie je al bijzondere aandacht voor het welvaren van het kind.
Goed onderwijs, goede opvoeding en aandacht voor de gezondheid werd belangrijk.
Het is eigenlijk het ontstaan van de disciplines van pedagogiek, verloskunde en kindergeneeskunde.
In deze tijd zijn er ook al boeken voor kinderen zelf. Deze laten vooral zien hoe kinderen zich moeten
gedragen (pedagogisch ingestoken boeken).
Bijvoorbeeld: Kleine gedigten voor kinderen (1778) door Hieronymus van Alphen (1746-1803).
Een segment uit dit boek: ‘Die perzik gaf mijn vader mij, omdat ik vlijtig leer’. Dit bevat een
boodschap voor kinderen.
- Een modernen visie op de kinderen
- Toch, kind in gedicht streefde gewenst gedrag na (vlijtig leren) en verafschuwde ongewenst
gedrag (Zou ik, om een hand vol pruimen, omgehoorzaam wezen? Neen – uit de Pruimeboom).
De gezondheid van kinderen werd als belangrijk beschouwd.
Bedreigingen jeugdgezondheid (18e en 19e eeuw)
Pokken:
- Virale infectieziekten (Variola virus)
- Zeer besmettelijke, besmetting via de luchtwegen
- Griepachtige symptomen en blaasjes op de huid
- Overlijden door toxische verschijnselen
- De impact op de zuigelingen- en kindersterfte was enorm
- Er werd wel enigszins wat aan preventie gedaan:
Variolatie: gezond persoon infecteren met de inhoud van een pokpuist van iemand die de
ziekte in lichte mate had.
Edward Jenner (Engelse arts Gloucestershire): ontdekte vaccinatie hoe wij dat nu gebruiken.
Hij zag dat melkmeisjes vaak blaasjes hadden van koepokken, maar werden daar niet echt ziek
van en zij hadden niet de echte pokken.
Hij deed een experiment met de zoon van de tuinman, James Phipps in 1796. Hij kraste
koepokkenpus in de huid van James. Later infecteerde hij James met de echte pokken. Het
bleek dat James geen pokken kreeg. Hij was beschermd door de koepokken.
Het woord ‘vaccinatie’ komt hier vandaan (vacca = koe).
Jeugd & Gezondheid |1
, Preventie: vaccinatie
In 1808: Napoleon voert vaccinatieplicht voor minder vermogenden in.
In 1823: Vaccinatie verplicht bij schoolbezoek (pokkenbriefje).
Dit had niet erg veel zin, omdat er ophef en kritiek was vanuit de christelijke
mensen en vanuit de maatschappij. Zij vonden dat hij het niet netjes deed.
In 1857: Het pokkenbriefje werd weer ingetrokken
In 1871-1873: Pokkenepidemie (hierbij stierven heel veel mensen).
In 1872: Wet op de Besmettelijke Ziekten (pokkenbriefje kwam weer terug).
Dit wenste nog steeds niet tot de gewenste vaccinatiegraad.
Dit kwam omdat er geen leerplicht was. Er gingen heel veel kinderen nog niet
naar school. In deze tijd werd hier veel aandacht aan gegeven (verzet tegen
kinderarbeid).
In 1874: Het Kinderwetje van Van Houten: Verbod op betaalde arbeid voor kinderen
< 12 jaar.
In 1901: Leerplicht werd ingevoerd.
Leerplichtwet tot 12 jaar.
Dit leidde tot indirecte vaccinatiedwang 90% vaccinatiegraad
In 1928: Indirecte vaccinatiedwang werd opgeheven, omdat er meldingen van
bijwerkingen waren, zoals hersenvliesontstekingen. Hierdoor kwam er veel
kritiek op het vaccin.
In 1939: Inentingswet, omdat ze bang waren voor een nieuwe uitbraak. Hierbij mocht
het vaccin wel geweigerd worden, maar men moest zich daarbij wel
verantwoorden.
In 1976: De inentingswet werd ingetrokken, omdat de pokken uit Nederland was.
In 1980: De wereld werd pokkenvrij verklaard door de WHO. De pokken is de enige
infectieziekte die ooit werd uitgebannen werd.
Cholera (‘de blauwe dood’)
- Bacteriële darminfectieziekte (Vibrio cholerae)
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water, drinken van
besmet water.
- Symptomen: vreemde, blauwe gelaatskleur, uitpuilende ogen, diarree en braken met uitdroging
tot gevolg.
Tyfus
- Bacteriële darminfectieziekte (Salmonella typhi)
- Besmetting via eten van voedsel afkomstig uit of gewassen met besmet water, drinken van
besmet water.
- Symptomen: diarree en braken met uitdroging tot gevolg.
Cholera en tyfus
De cholera en tyfus waren de belangrijkste doodsoorzaak bij zuigelingen (kinderen onder de 1 jaar).
- Het immuunsysteem is bij zuigelingen nog niet voldoende ontwikkeld
- Veelvuldig gebruik van (besmet) water voor het schoonmaken van flessen/spenen, voor het
maken van pap en voor het verdunnen van melk.
Jeugd & Gezondheid |2
,De route van besmetting: dringen van besmet water
- 1854: De Britse medicus John Snow ontdekt dat de oorzaak van cholera gezocht moet worden in
water.
- De gevallen van cholera bevonden zich allemaal rond een waterpomp. Deze waterpomp werd
afgesloten. Het aantal gevallen bleek hierna de dalen. John Snow wist niet wat er met de
waterpomp was, alleen dat dit de bron van besmetting was.
- De Duitse medicus Robert Koch ontdekte in 1882 de oorzaak van cholera: verontreiniging van
het (drink)water met bacteriën.
Preventie: drinkwater
Voorheen
- Welgestelden hadden water uit de Vecht van de Versch-Water Sociëteit of licht bier.
- De armen hadden uiterst ongezond grachtenwater.
- Jacob van Lennep was een advocaat, schrijver en politicus. Hij heeft 2,5 miljoen gulden bij elkaar
gekregen om een waterleiding van ongeveer 9000 gietijzeren buizen van waterleidingduinen
naar Amsterdam aan te leggen.
- 1853: De eerste waterleiding is een feit: Amsterdammers kunnen duinwater kopen bij de
‘fontein’ bij de Willemspoort (nu Haarlemmerpoort). 1 cent voor 1 emmer.
- Rond 1900: 40% van de Nederlandse bevolking heeft schoon drinkwater
- Nu: De waterleiding is sinds 2019 uit een bedrijf.
Preventie: hygiëne
- 1806: Onderwijswet Hygiëne van leerlingen en schoollokalen. De grond en lucht waren
bronnen voor ziekten. Deze moesten schoon zijn. Ook de leerlingen moesten schoon
naar school komen.
- 1847: Samuel Sarphati zorgde voor inzameling van afval. Hij was actief om de gezondheid
van mindervermogenden te verbeteren.
- 1848: Hygiënisten reinigden grachten en straten van Amsterdam. Het aantal
choleragevallen daalde met 50%. Hygiënisten waren particulieren.
- 1853: Amsterdam had een georganiseerde stadsreiniging
19e eeuw: na de Industriële Revolutie
Historische context
De wereld veranderde gigantisch en mensen trokken naar de steden om daar te werken.
Dit bracht veranderingen in leefomstandigheden en gezondheid met zich mee.
De leefomstandigheden in de stad waren niet goed voor de gezondheid:
- Dicht op elkaar wonen
- Gebrek aan sanitaire voorzieningen
- Gebrek aan schoon drinkwater
- Lage lonen
- Tekort aan voedsel
- Kinderarbeid
- Alcoholisme (vaders dronken hun zorgen weg in de kroegen).
In 2017 was de zuigelingensterfte (in 1 e levensjaar per 1000 levendgeborenen) in Nederland 0,36%.
De zuigelingensterfte in Nederland halverwege de 19 e eeuw was 20%.
In de 18e en 19e eeuw lagen deze cijfers erg hoog.
Jeugd & Gezondheid |3
, In de 19e eeuw zie je een kleine verbetering. Dit komt met name door een kleine verbetering van
hygiëne en leefomstandigheden.
Rond 1935 werd de sulfanomiden uitgevonden: werkt tegen infectieziekten.
Rond 1955: DKT-Polio vaccin.
Er waren regionale verschillen in de zuigelingensterfte door verschil in:
- Kwaliteit van drinkwater
- Bevolkingsdichtheid
Sociale verschillen in zuigelingensterfte, omdat de hogere sociale lagen kunnen:
- Riskante stedelijke gebieden mijden
- Nieuwe hygiënische/sanitaire regels eerder in de praktijk brengen.
Friesland had lagere zuigelingensterfte dan Zeeland. Maar niet altijd hadden de grote burgerij en
geschoolden en beambten een lager zuigelingensterftecijfer. In Friesland werd er vaker en langer
borstvoeding gegeven. In Zeeland werd er veel op het land gewerkt, waardoor dit niet mogelijk was.
Daling in zuigelingensterfte laat ook een epidemiologische transitie zien.
Epidemiologische transitie: overgang van de dominantie van besmettelijke ziekten in een dominantie
van chronische ziekten.
Drie fasen:
1. Tijdperk van epidemieën/pandemieën en hongersnood (‘pestilence and famine’)
Sterfte hoog, gedomineerd door infectieziekten.
2. Tijdperk van afnemende epidemieën/pandemieën (‘receding pandemics’)
Infectieziekten op retour, zuigelingen- en kindersterfte daalt.
3. Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen (‘degenerative and
man-made disease’).
Meeste mensen overleven de kindertijd.
Het ontstaan van de Jeugdgezondheidszorg (JGZ)
Bedreigingen jeugdgezondheid in de 20 e eeuw
Poliomyelitus
- Virale infectieziekte (Poliovirus type 1, 2, 3)
- Feco-orale besmettingsroute
- Symptomen: subklinisch (merken niets van besmetting) (90%), griepachtige symptomen,
meningitis en verlamming, paralyse.
- Paar grote epidemieën in de 20e eeuw
- Groot deel wereld polio-vrij
2020: nog Pakistan, Afghanistan, Democratische Republiek Congo, Somalië, Nigeria en nog
een aantal Afrikaanse landen.
- Paradox: hoe meer hygiëne er kwam, hoe vaker polio bij kinderen voorkwam.
- Bij slechtere hygiëne werden baby’s besmet. Zij werden er nauwelijks ziek van, en waren in de
kindertijd hiervoor dus beschermd. Door de hygiëne werden baby’s niet meer besmet, waardoor
zij later wel ziek konden worden van dit virus. Hoe ouder je bent, hoe zwaarder de gevolgen van
polio.
Tuberculose
Jeugd & Gezondheid |4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mvijf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen