Uitwerken van het ziektebeeld aan de hand van de rode loper: Ulcus Cruris
Begripsbepaling:
- Het ziektebeeld die deze casus centraal staat is Ulcus Cruris, dit is onder de mensen
ook wel bekend als een open been. Letterlijk vertaald is het een zweer/wond op het
onderbeen. Huidfonds.nl
Verspreiding:
- Ongeveer 2 op de 100 mensen krijgt een open been, dit zijn voornamelijk ouderen
omdat zij vaker last hebben van de risicofactoren die kunnen zorgen voor een open
been. De gemiddelde incidentie van een veneus ulcus in de huisartsenpraktijk
bedraagt 1,0 per 1000 patiëntjaren voor vrouwen en 0,3 per 1000 patiëntjaren voor
mannen. De incidentie in de leeftijdsgroep boven de 75 jaar bedraagt 8,3 per 1000
patiëntjaren voor vrouwen en 2,2 per 1000 patiëntjaren voor mannen. Een veneus
ulcus komt onder de 45 jaar vrijwel niet voor.
Huidfonds.nl & nhg.org
Anatomie & Fysiologie:
De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam en bestaat uit drie lagen:
De opperhuid (epidermis);
De lederhuid (dermis);
Het onderhuids vetweefsel/de onderhuid (hypodermis)
Bij de huid horen ook de haren, de nagels, talgklieren en zweetklieren
De huid heeft meerdere functies:
De huid beschermt tegen verwondingen;
De huid beschermt tegen ziekteverwekkers, zonlicht en schadelijke stoffen;
De huid speelt een rol bij de aanmaak van vitamine D;
Je kunt met de huid voelen;
De bloedvaten en zweetklieren in de huid spelen een rol bij de temperatuurregeling
van het lichaam;
De onderhuidse vetlaag zorgt dat het lichaam warmte kan vasthouden.
- Het hart pompt, via de slagaderen (arteriën), bloed naar de weefsels in het lichaam.
Dit bloed is voorzien van zuurstof en voedingsstoffen, nodig voor de groei en werking
van de weefsels. De slagaderen vertakken zich in steeds kleinere bloedvaatjes. De
allerkleinste heten haarvaten. Bij deze haarvaten worden de zuurstof en
voedingsstoffen uit het bloed gehaald en opgenomen in de weefsels. De haarvaten
bundelen zich tot aderen (venen) en het bloed, nu arm aan zuurstof en
voedingsstoffen, wordt teruggevoerd naar het hart.
- De meest voorkomende oorzaak van een open been is een afwijking in het aderlijk
stelsel, dus een afvoerstoornis. Hierbij wordt het bloed onvoldoende afgevoerd,
hetgeen leidt tot opeenhoping van bloed (stuwing). In staande houding moet het
bloed in de aderen, tegen de zwaartekracht in, naar boven worden gepompt. Dit
gebeurt voornamelijk door de spieren van de kuit. Lopen is daarom uitstekend, maar
lang staan of zitten is slecht voor de bloedafvoer door de aderen. In de aderen zijn
kleppen aanwezig die in verticale houding het terugstromen van het bloed naar de
voeten verhinderen. Als deze kleppen niet meer goed afsluiten, stroomt het bloed
gemakkelijk terug, zodat de druk in de aderen en haarvaatjes toeneemt. Door de
stilstand in de bloedsomloop loopt de voeding van de weefsels gevaar. De huid wordt
kwetsbaarder en er ontstaat gemakkelijk een open been. De beschreven afwijkingen
in het aderlijke (veneuze) systeem zijn meestal van blijvende (chronische) aard. Als
de kleppen eenmaal kapot zijn, kunnen ze niet meer worden hersteld. Het gebrekkig
, functioneren van de kleppen in het aderlijke systeem heet insufficiëntie. Deze folder
gaat voornamelijk over deze stoornissen in de afvoerende bloedvaten (=aders).
Huidarts.com
Oorzaken:
- Een bloedvat van het been naar het hart (ader) werkt niet meer goed. Dit is de meest
voorkomende oorzaak. Bloed gaat van het hart naar het been en vervolgens weer
terug naar het hart. Om weer terug naar het hart te stromen, moet het bloed tegen
de zwaartekracht in bewegen. Twee mechanismen zorgen hiervoor. Ten eerste zitten
er in de aders kleppen waar het bloed maar in één richting doorheen kan, richting het
hart. Als het bloed terug wil stromen, sluiten de kleppen om te voorkomen dat het
bloed daadwerkelijk terugstroomt. Daarnaast zorgt de kuitspier bij bewegingen van
het onderbeen ervoor dat het bloed naar boven wordt gestuwd. Als de kleppen kapot
zijn, kan het bloed terugstromen naar de benen. Vooral een vroegere trombose
(bloedstolsels in de bloedvaten) is vaak een oorzaak. Hierdoor komt er meer vocht in
de benen. De benen worden dikker en de huid komt strak te staan. Als de huid
vervolgens beschadigd raakt, kan de wond niet meer goed genezen. Er ontstaat een
open been. Als de kleppen kapot zijn, kunnen ze niet meer hersteld worden.
- Een bloedvat van het hart naar het been (slagader) is verstopt. Dit komt veel minder
vaak voor. Als een slagader die bloed naar het been leidt, verstopt raakt, kan er
onvoldoende bloed met zuurstof en voedingsstoffen naar de huid van het been.
Hierdoor kan de huid afsterven. Er ontstaan zeer pijnlijke open plekken die erg
moeilijk genezen. Deze open plekken zitten meestal op de tenen, voeten en/of
buitenzijde van het been.
- Onvoldoende werking van de kuitspieren kan slagaderproblemen veroorzaken: Bij
mensen die hun kuiten te weinig gebruiken, bijvoorbeeld rolstoelafhankelijken of
mensen met een staand beroep, kan de werking van de kuitspieren afnemen.
Hierdoor kan het voorkomen dat het bloed minder goed naar het hart wordt
gepompt.
Huidfonds.nl & diakonessenhuis.nl
Symptomen:
- Een moe, zwaar gevoel in de benen.
- In de loop van de dag worden de enkels dikker door vochtophoping.
- Uitgezette adertjes en spataderen zichtbaar.
- Bruine verkleuringen
- Eczeemplekken
- Onderhuidse verhardingen
- Een zweer
- Stinkende wond
- Veel vocht
- Symptomen veneus vaatlijden:
Lokalisatie: boven mediale malleolus (binnenkant boven de enkel
Begrenzing: grillige wondranden
Meestal stinkende geur
Pitting oedeem
Nachtelijke pijn, kramp
Hyperpigmentatie (donkere plekjes), atrofie blanche (witte plekken) en
induratie (verharding)
Zwaar, vermoeid gevoel bij stilstaan, dat afneemt bij lopen
