HVA
Faculteit gezondheid - verpleegkunde
Mirte Van Stroe
22-06-2020
MEDISCHE KENNIS 1.4A
Blok 1
, BIJEENKOMST 1: HORMONALE STELSEL I
1. DE FUNCTIE BIJ DE HOMEOSTASE VAN COMMUNICATIE TUSSEN CELLEN EN DE AANVULLENDE
FUNCTIES VAN HET ENDOCRIENE STELSEL EN HET ZENUWSTELSEL.
Werking van het zenuwstelsel
• Werkt snel en kort
• Bron en bestemming zijn heel specifiek
• Ideale vorm van communicatie tijdens
een crisissituatie
Werking van het endocriene stelsel
• Werkt traag en lang
• Maakt gebruikt van chemische
signaalstoffen (hormonen)
• Hormonen worden gemaakt door
endocriene cellen, welke ze afgeven aan
het bloed. In het bloed bevatten de
doelcellen receptoren waaraan de
hormonen zich binden
Aanvullende functies van het endocriene
stelsel en het zenuwstelsel
• Beide handhaven de homeostase: de stelsels coördineren en reguleren de activiteiten van andere
cellen/organen/weefsels.
• De werking van beide systemen berust op de afgifte van chemische stoffen die zich binden aan specifieke
receptoren.
• Zij hebben gezamenlijke chemische signaalstoffen; bijvoorbeeld noradrenaline en adrenaline.
• Worden beide via negatieve terugkoppeling gereguleerd.
2. DE BELANGRIJKSTE GROEPEN HORMONEN EN DE ALGEMENE MECHANISMEN VAN DE WERKING VAN
HORMONEN OP DOELORGANEN
Op basis van de chemische structuur kunnen hormonen in de volgende drie groepen worden ingedeeld:
1. Aminozuurderivaten: kleine moleculen die wat bouw betreft op aminozuren lijken.
® Adrenaline, noradrenaline, schildklierhormonen en melatonine.
2. Peptidehormonen; ketens van aminozuren. Dit is de grootste groep hormonen die alle hormonen van de
hypothalamus, hypofyse, het hart, de nieren, de thymus, het spijsverteringskanaal en de pancreas bevat.
® ADH, oxytocine, groeihormoon, prolactine.
3. Vetderivaten; twee groepen
® Steroïdhormonen; vetten afgeleid van cholesterol. Afgegeven door de voortplantingsorganen en de
bijnieren. Deze zijn onoplosbaar in water, waardoor ze in het bloed aan transporteiwitten binden.
® Eicosanoïden; verbindingen op basis van koolstofatomen. Zij coördineren plaatselijke celactiviteiten en
zijn van invloed op enzymatische processen in extracellulaire vloeistoffen, zoals de bloedstolling. De
prostaglandinen behoren hiertoe.
Werkingsmechanisme van hormonen
Hormonen wijzigen het functioneren van cellen, doordat ze de identiteit, activiteit, plaats en hoeveelheid van belangrijke
enzymen en structurele eiwitten in verschillende doelcellen wijzigen. Een hormoon kan alleen invloed op een doelcel
uitoefenen als deze cel receptoren heeft waaraan het hormoon zich kan binden, waardoor een verandering van de
activiteiten van de cel wordt veroorzaakt.
,Niet steroïdhormomen binden zich aan Steroïdhormomen gaan een doelcel binnen door difussie.
membraanreceptoren en activeren G-eiwitten. Ze Schildklierhormonen binden zich aan de receptoren in het
beïnvloeden hun doelcellen via een tweede signaalstof cytoplasma of in de celkern. Schildklierhormonen worden
(zoals cAMP), waardoor de enzymactiviteit in de cel hetzij direct naar receptoren in de celkern vervoerd of
gewijzigd wordt. binden zich aan receptoren op mitochondria. In de
celkern zijn hormoon-receptorcomplexen van het
Regulering afgifte van hormonen steroïdhormoon en het schildklierhormoon direct van
Hypothalamus à hypofyse à endocrien invloed opde genactiviteit en de eiwitsynthese. Het
orgaan à doelcellen schildklierhormoon verhoogt ook de snelheid van ATP-
vorming in de cel
Afgifte en transport van hormonen
• Hormonen worden afgegeven op plaatsen waar veel capillairen of haarvaten aanwezig zijn en waar de
hormonen de bloedstroom snel kunnen binnengaan, zodat ze door het gehele lichaam kunnen worden
getransporteerd.
• In het bloed kunnen hormonen vrij circuleren of aan transporteiwitten binden. Vrije hormonen zijn
geïnactiveerd wanneer ze:
® De bloedstroom uit diffunderen en zich aan receptoren op doelcellen binden.
® Door bepaalde cellen in de lever of de nieren worden geabsorbeerd en afgebroken.
® Worden afgebroken door enzymen in het bloedplasma of de interstitiële vloeistof.
Regulering van de hormonale activiteit
Coördinerende centra in de hypothalamus reguleren de activiteiten van het zenuw en-endocriene stelsel op 3 manieren
1. De hypothalamus functioneert zelf als endocrien orgaan. Neuronen in de hypothalamus synthetiseren twee
hormonen – ADH en oxytocine – die langs axonen naar de achterkwab van de hypofyse worden
getransporteerd. Daar worden ze in circulatie gebracht.
2. De hypothalamus scheidt twee soorten regulerende hormonen af. Dit zijn speciale releasing hormones (RH).
Deze stimuleren de synthese en secretie van een of meerdere hormonen in de achterkwab van de hypofyse.
3. De hypothalamus bevat centra van het autonome zenuwstelsel die de endocriene cellen van het bijniermerg via
sympathische innervatie reguleren. Als het sympathisch zenuwstelsel wordt geactiveerd geeft het bijniermerg
hormonen af aan het bloed.
, 3. DE LIGGING, DE HORMONEN, FUNCTIES EN AANDOENINGEN VAN DE HYPOFYSE BESCHRIJVEN
De hypofyse geeft 9 verschillende hormonen af; deze binden zich allemaal aan membraanreceptoren en de meeste
ervan hebben cyclisch AMP als tweede signaalstof.
De hypofysevoorkwab (adenohypofyse)
• Bevat endocriene cellen in een netwerk van haarvaten. In dit netwerk worden de hormonen van de voorkwab
aan het bloed afgegeven.
• Hormonen van de hypothalamus reguleren de activiteiten van de hypofysevoorkwab.
Het poortadersysteem
Dit systeem zorgt ervoor dat al het bloed dat de
poortvaten binnenkomt, eerst langs de doelcellen in
de hypofysekwab stroomt, voordat het in de
algemene circulatie terugkeert.
Bloedvaten die twee haarvatennetten verbinden,
zoals de bloedvaten tussen de hypothalamus en de
hypofysevoorkwab, worden poortaders genoemd.
Regeling hypofysevoorkwab door de hypothalamus
• Een endocriene cel kan worden aangestuurd door de
releasing hormones (RH), door remmende hormonen (IH)
of door een combinatie van deze twee.
• De regulerende hormonen die bij de hypothalamus worden
afgegeven worden via het poortadersysteem van de
hypofyse direct naar de hypofysevoorkwab vervoerd.
• De snelheid waarmee regulerende hormonen door de
hypothalamus worden afgegeven wordt via negatieve
terugkoppeling gereguleerd.
• Veel van deze regulerende hormonen worden tropinen
genoemd; ze schakelen andere endocriene klieren aan of
ondersteunen de functies van andere organen.
Hormonen van de hypofysevoorkwab
De zeven hormonen van de hypofysevoorkwab zijn:
1. TSH; thyreoïdstimulerend hormoon.
® Doelorgaan: schildklier.
® Stimuleert de afgifte van schildklierhormonen.
2. ACTH; adrenocorticotroop.
® Doelorgaan: bijnieren
® Stimuleert de aanmaak van corticosteroïden/glucocorticoïden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirtevanstroe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
