Werkgroep 9; Pensioendiscriminatie
Het maken van onderscheid kan best geoorloofd zijn, discriminatie mag niet.
Non-discriminatieregels
Het grootste gedeelte van de gelijke behandeling komt uit Europa. Dat kunnen
verdragsbepalingen zijn of richtlijnen (die moeten worden omgezet naar nationale
wetgeving) of algemene beginselen. Aan een beginsel kun je toetsen. Een richtlijn richt zich
tot de lidstaat en heeft geen directe horizontale werking. Als particulier kun je (met name
sinds het Rasmussen arrest) toch bij een richtlijn de onderliggende gelijke behandeling
aanvoeren bij de rechter.
• Artikel 10 VWEU: Bij de bepaling en de uitvoering van haar beleid en optreden streeft
de Unie naar bestrijding van iedere discriminatie op grond van geslacht, ras of
etnische afkomst, godsdienst of overtuiging, handicap, leeftijd of seksuele
gerichtheid.
• Artikel 21 Handvest EU Grondrechten: Iedere discriminatie, met name op grond van
geslacht, ras, kleur, etnische of sociale afkomst, genetische kenmerken, taal,
godsdienst of overtuiging, politieke of andere denkbeelden, het behoren tot een
nationale minderheid, vermogen, geboorte, een handicap, leeftijd of seksuele
gerichtheid, is verboden.
• Uitgewerkt in diverse Richtlijnen, omgezet in Nederlandse wetgeving
• Algemeen beginsel van Unierecht > er is Europese rechtspraak waaruit blijkt dat er
soms getoetst wordt aan algemene beginselen (bijv. het gelijkheidsbeginsel). Moet
rechter die niet richtlijnconform kan uitleggen strijdige wet buiten toepassing laten?
Richtlijnconforme uitleg is voor rechters de manier om te toetsen. Wat doe je als je
eigenlijk niet richtlijn conform kan uitleggen omdat wat er staat in strijd is met de
Europese norm? Op grond van de algemene beginselen van Unierecht kun je dit
buiten toepassing laten op grond van het algemene beginsel.
• Kan werknemer werkgever na pensioenopzegging aanspreken op
leeftijdsdiscriminatie die zich beroept op wettelijke pensioenopzegging? Ja, algemeen
Unierecht kan zelfs wetgeving buiten toepassing laten.
Het belang van niet wettelijke discriminatiegronden
Er is een verschil tussen toetsing van het gelijkheidsbeginsel en toetsing aan het wettelijke
gelijkheidsbeginsel (met de rechtvaardigingsgronden).
• Hoe toets je ongelijke behandeling (wettelijk v. niet wettelijk)?
• Wettelijke discriminatiegronden
, - m/v, arbeidsduur, leeftijd, handicap c/z, tijdelijkheid, burgerlijke staat,
godsdienst, nationaliteit, seksuele gerichtheid, ras, politiek (Van AWGB tot
WGBL) > alles wat hier niet staat genoemd is een niet-wettelijke
discriminatiegrond (en dan toets je anders)
- Parallel Entry: ging over piloten die vlogen op cityhoppers, zij kwamen in
dienst bij KLC. Op een gegeven moment mochten ze over naar KLM en toen
telden hun dienstjaren niet mee omdat zij vanuit een andere vennootschap
en cao kwamen. je ziet dat er dan op een andere manier getoetst wordt, dan
dat er sprake is van een wettelijke discriminatiegrond.
• Pensioenwet > hier staan ook bepalingen in op het gebied van gelijke behandeling
- Deeltijd/jonge werknemers (art 8)
- Wachttijd (14 PW)
- Nadere eisen partnerpensioen (16 PW) > als er een partnerpensioen is voor
partners die ongehuwd zijn, dan gelden voor die partner dezelfde rechten en
verplichtingen als bij een gehuwde partner.
• Bijzondere regels voor pensioen
- 8 WGBL (uitzonderingen) > lid 2: het verbod om leeftijdsonderscheid te
maken is niet van toepassing op in pensioenvoorzieningen vastgelegde
toetredingsleeftijden of pensioengerechtigde leeftijden. Dit is dus een
uitzondering die specifiek geldt voor de arbeidsvoorwaarde pensioen.
- 5 lid 6 AWGB (burgerlijke staat)
- 12a-f WGB (gelijke uitkering m/v)
Het verschil tussen discriminatie en onderscheid
• Discriminatie is verboden
• Wanneer is onderscheid toegestaan of verboden? Toegestaan: als er een
rechtvaardiging voor is.
• Direct onderscheid in beginsel verboden tenzij leeftijd, arbeidsduur, bepaalde tijd
• Indirect onderscheid: objectieve rechtvaardiging mogelijk
• In het pensioenreglement staat geen verwijzing naar mannen en vrouwen. Is er
daarom geen verboden onderscheid naar geslacht? Kun je niet met zekerheid
zeggen, er kan best iets van indirect onderscheid in zitten.
Casus: Olie B.V.
• Olie B.V. heeft een eindloonregeling voor zittend personeel. Vanaf 1 juli 2014 nemen
nieuwe werknemers deel aan een individuele DC-regeling (= premieovereenkomst).
Olie B.V. heeft voor de eindloonregeling pensioenfonds Olie. Voor het pensioen van
nieuwe deelnemers is er pensioenfonds Verse Olie.