Samenvatting

Samenvatting - Filosofie voor Pedagogen (P_BFIPEDA)

0 keer verkocht

Instelling
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)

Uitgebreide samenvatting van filosofie voor pedagogen

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 46 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 17 maart 2025
Aantal pagina's 46
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

wittgenstein
filosofische analyse
arendt
oudheid en middeleeuwen
moderne tijd
hedendaagse tijd
meesterschap
mileziërs
socrates
bildung
plato
mythe van de grot
deugdethiek

€10,46

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Week 1

Je kunt omschrijven wat ‘filosofie’ is.

Wat is filosofie?
- Filosofie is geen natuurlijke soort, ook specialisten beschikken niet over een algemene maatstaaf
- Filosofie hoeft niet nauwkeurig afgebakend te zijn, echter iemand met veel tijd heeft wel de
mogelijkheid dit uit te voeren
- Filosofie is heel breed en uit zich niet alleen in taal, maar ook in andere vormen als beeldtaal

Hoe is filosofie ontstaan?
- In de Westerse cultuur, ontstaan in de 6e eeuw voor christus is het oude Griekenland
- Traditionele antwoorden vielen weg en mensen kregen de drang om op eigen gezag nieuwe
antwoorden op vragen te vinden
- Door politieke en economische omstandigheden ontstond er een klasse van intellectuelen  Die
richtten zich op deze vragen en verdienden hiermee hun geld (eerste filosofen)
- In de klassieke Oudheid ontstond wiskunde als zelfstandige discipline
- In de 17e eeuw ontstonden experimentele natuurwetenschappen
- In de 199e eeuw splitsten vele mens- en cultuurwetenschappen zich af van de filosofie

Plato en Aristoteles (oudheid en middeleeuwen)
- “Filosofie is de radicalisering van de verwondering”
- Hierbij is de verandering een stilstand in het denken  Hoe zitten de dingen nou precies?
- Verwondering begint als vanzelfsprekendheid wegvalt  Als iets niet meer vanzelfsprekend is, hoe
is het dan wel?
- Relativisme  Waarheid is relatief, want het subject neemt kennis tot zich
- Methodisch en systematisch ordenen van ervaringen (eerder empirisch?)

Immanuel Kant (moderne tijd)
- “Filosofie is een kritische houding”
- DURF TE DENKEN
- Verstand  Middel om na te denken (vb. rekenmachine)
- Rede  Vermogen om je verstand te gebruiken
- Filosofie is redeneren op het hoogst mogelijke niveau

Wittgenstein
- “Filosofie is een strijd tegen de beheksing van ons verstand door de middelen van de taal’
- Filosofie is dus
- Vraagtekens zetten bij dat wat vanzelfsprekend lijkt
- Kritisch naar veronderstellingen kijken
- Het resultaat hiervan is inzicht en begrip
- Filosofie kan op alle vakgebieden worden toegepast
- Onderzoek naar intelligentie  Historisch bepaalde waarden
- Onderzoek naar gehechtheid  Cultureel bepaalde aannames
- Overheersing van economische denkwijze  Achterliggende mensbeeld (dat wij mensen als

economische wezens kunnen beschouwen)
- Niet alleen filosofen filosoferen  Maar vakwetenschappelijke vragen stellen het onderliggende
kader niet ter discussie, filosofische vragen doen dat wel
- En soms is het lastiger filosofische vragen te beantwoorden want er bestaan geen richtlijnen

,Filosofie komt historisch gezien dus voort uit de behoeften van mensen om met behulp van hun
eigen verstand inzicht te verwerven in zichzelf en de wereld  Hoe het is en waarom het zo is, hoe
het zou moeten zijn en hoe het zou kunnen gaan
- Behoefte van redelijk inzicht is erg belangrijk
- Zo weten we tot op de dag van vandaag nog steeds niet waarom we op een lepel soep
blazen, maar we doen het toch

Filosofische methode
- Geduld
- Alle kennisvragen zijn achtergebleven waarvoor wij nog geen betrouwbare benaderingswijze
hebben  Er wordt echter in veel gevallen wel een grote vooruitgang geboekt

Vooruitgang in de filosofie
- Filosofie is de broedplaats geweest van de wetenschappen
- Filosofen hebben een pr-probleem  De prijs gaat niet naar iemand die iets heeft gemaakt, maar
iemand die als eerste wint

Waar gaat filosofie over?
- Filosofie tracht meer inzicht te werven in kwesties die we niet of althans nog niet aan een specialist
toe vertrouwen
- Filosofie is het project van onze cultuur waarmee we onze denkruimte op maximale wijze
verkennen
- Dagelijkse intuïtie tot maatstaf nemen en verklaren dat de werkelijkheid buiten ons bevindt,

onafhankelijk van onszelf als waarnemers
- We stellen een strenge manier dat we alleen datgenen als werkelijkheid erkennen waarmee

we een directe ervaring hebben
- Leren leven met onzekerheid, want het antwoord ligt niet altijd binnen ons bereik

Filosofie
- Filosofen zetten vraagtekens bij dat wat vanzelfsprekend lijkt
- Dan kritisch kijken naar de veronderstellingen
- Resultaat  Redelijk verworven inzicht en begrip

Filosofische analyse
1. Onderzoek naar intelligentie
- Verband grootte hersenen en intelligentie
- Verborgen aanname  Mannen zijn slimmer dan vrouwen (klopt dit? Nee want mannen
zijn groter)
- Tegenwoordig IQ-testen  Neutraal? Of toch een probleem?  We kunnen kinderen
voorbereiden op IQ testen door bijv. spelletjes, waardoor Nederlandse kinderen een
voorsprong kunnen hebben

2. Onderzoek naar gehechtheid
- Kinderen en moeders scheiden  Werkt in Europa wel doordat kinderen hier vaak alleen
door het gezin wordt opgevoed, in Latijns-Amerika vaker door een geheel gezin

3. Imperialisme van economische denkwijze
- Kosten en batenanalyse maken

, - Imperialisme  Ook toepassing in andere situaties (wel/niet willen van kinderen)
- Onderliggend kader  Achterliggend mensbeeld

Je begrijpt waarom filosofie van belang is voor de pedagogische wetenschappen.

Persoonlijkheidsonderzoek
- Wat blijft er constant binnen persoonlijkheid?
1. Geheugentheorie
2. Narratieve identiteit
3. Basiseigenschappen

Hannah Arendt
- The Human Condition
- De mens is een voortbrengsel van de natuur en moet arbeid treffen om te overleven
- De mens moet een thuis scheppen via werk
Dit zijn iemands kwaliteiten/eigenschappen
- De mens leeft tussen andere mensen en onderscheid zich van anderen door te handelen
Dit is de levende essentie van een persoon
- Volgens Arendt kan iemands persoonlijkheid niet worden vastgelegd in het “wat”, maar komt de
unieke identiteit van iemand naar voren in een verhaal over een persoon
- Maar ook hier kan weer gefilosofeerd over worden!
- Dialoog centraal  Zo kun je uit je eigen denkgewoontes stappen

Paul Wouters: Tien vragen over filosofie

1. Is het toeval dat ‘filosofie’ begint met dezelfde letter als ‘flauwekul’?
Hierover is nog een grote discussie gaande, volgens sommigen is het geen toeval, maar voor Paul
Wouters wel.

2. Bestaat de filosofie?
- Niet alles waarvoor wij een woord hebben is in de werkelijkheid te vinden  Zo bestaan er veel
honden, maar ‘de hond’ komen we niet tegen
- Het is een naam die verwijst naar alle bestaande eigenschappen van de soort tegelijk OF naar de
eigenschappen die al deze exemplaren gemeenschappelijk hebben
- Aangezien een poedel en een pitbull beide honden zijn, is het niet zo eenvoudig om deze
eigenschappen op een rijtje te zetten  De filosofie leidt net als de hond een abstract bestaan
- Op het gebied van honden kunnen we het immers op grond van hogere studies nog wel eens
worden en feilloos een hond onderscheiden van een kat of vos  Daarom wordt een hond een
natuurlijke soort genoemd

3. Waar komt filosofie vandaan?
- In het oude Griekenland in de 6 e eeuw voor Christus
- Traditionele antwoorden op vragen over het leven en de wereld verloren hun vanzelfsprekendheid
- Specialisatie deed pas intrede toen er op deelterreinen zodanig overtuigende successen werden
geboekt, dat die grote navolging kregen.
- Één gek kan meer vragen stellen dan duizend wijzen kunnen beantwoorden, en een gek is niet
tegen te houden  Daar komt filosofie vandaan

4. Is er een filosofische methode?
- Op allerlei gebieden van de werkelijkheid is het mogelijk een betrouwbaar instrument van

, onderzoek te ontwikkelen en toe te passen
- Op het gebied van filosofie is dat echter niet het geval  In dit vak zijn alle kennisvragen
achtergebleven door het probleem van lichaam en geest
- Geduld is een schone zaak + diverse invalshoeken helpen ons een eind op weg

5. Is er vooruitgang in de filosofie?
- Wij beschikken over betrouwbaar inzicht in delen van de werkelijkheid waarvan de eerste filosofen
zelfs het bestaan niet vermoeden
- We moeten blijven opletten dat we geen valse tegenstellingen in het leven roepen tussen
wetenschap en filosofie

6. Waar gaat filosofie over?
- Filosofie tracht meer inzicht te verwerven in kwesties die we (nog) niet aan en specialist kunnen
toevertrouwen
1. Allesomvattende kwesties die specialisatie overschrijden
2. Diverse levensbeschouwelijke problemen
3. Specifieke kennisvragen
4. Morele vragen
5. Politieke vragen
- Filosofie voorkomt mij als het project van onze cultuur waarmee we onze denkruimte op maximale
wijze verkennen
- Er zijn twee mogelijkheden  De dingen zijn in feite het geheel van hun eigenschappen of de
dingen bestaan buiten de eigenschappen en hebben eigenschappen ongeveer zoals de Hollander een
fiets

7. Moeten we filosoof zijn om te filosoferen?
Wouters ziet geen gelegenheid om het vakgebied af te schermen en stelt dat we alle reflectieve
geesten moeten verwelkomen tot de filosofie, maar ze wel met kritiek moeten onderwerpen zodat
zij vanuit die status aanspraak mogen maken

8. Waar is filosofie goed voor?
- Wellicht filosoferen we niet zozeer omdat het ergens goed voor is, maar omdat we het niet kunnen
laten
- De vraag naar het nut van filosofie zou zelfs enigszins ongepast kunnen zijn  De suggestie wekt op
dat de filosofie zichzelf niet voldoende waarde heft om haar bestaansrecht te bewijzen, dat ze
dienstig moet zijn aan iets anders
- De waarde valt niet samen met het nuttige effect  Je vraagt toch ook niet naar het nut van een
kind?

9. Wat hebben we aan filosofie in het dagelijks leven?
In het dagelijks leven reflecteren we over het bestaan vanuit onze eigen ervaringen

10. Wat hebben we aan filosofie in het werk?

Eva Anne le Coultre: Denken volgens Dewey
- We moeten de neiging overwinnen om meteen iets aan te nemen en de staat van twijfel en
mentale onrust verdragen om systematisch te gaan onderzoeken wat er aan de hand is  Dit doen
we pas als onze routine wordt onderbroken
- Dit in tegenstelling tot het alledaags denken dat we het grootste deel van de tijd doen  Een soort
continue stroom van dagdromen, waarbij er van alles in ons hoofd kan opkomen, zonder dat we dit
analyseren of zoeken naar argumenten voor deze ideeën

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.