Gezondheidsbevordering en preventie
Samenvatting
‘Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten’
(B. Sassen)
1. Gezondheid, gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
1.1 Visies op gezondheid
Ziekte en genezen lange tijd boventoon; genezen van oudsher taak geneeskunde.
Geneeskunde niet oplossing voor alle gezondheidsproblemen. Verandering: bevorderen van
gezondheid kreeg meer aandacht. Kansen gezondheid optimaliseren en inwerking van voor
gezondheid ongunstige factoren minimaliseren of op heffen. Gezondheid bevat
waarderende, normerende en culturele aspecten die in tijd en plaats variëren.
1.1.1 Medische, monocausale visie op gezondheid
Medische (of: professionele) gezondheid is afwezigheid van ziekte/
lichaamsgebrek. Monocausale verklaringswijze van gezondheid en ziekte:
ontstaan van ziekte met slechts één oorzaak: micro-organismen. Oorzaak
aanwijsbaar? = ziek. Niet aanwijsbaar? = gezondheid.
Tegenwoordige gezondheidsproblemen niet monocausaal verklaren; problemen
ontstaan als gevolg van verschillende factoren. Verloop is veelal sluipend,
hierdoor overgang gezond-ziek niet aan te geven.
Medische benadering onvoldoende houvast om begrip gezondheid te definiëren:
rol patiënt bij advies en behandeling passief. Betere resultaten bij actieve
deelname aan eigen zorg, participeren in zorg en behandeling en betrokken bij
besluitvorming. Vroeger: physician-centred care. Nu: patient-centred care.
1.1.2 Biologische visie op gezondheid
Aanpassing van menselijk lichaam aan externe omstandigheden = homeostase;
(fysiologische) processen en (biochemische) reacties in/door menselijk lichaam
constant houden. Overleving individu bepaald door mate waarin organisme in
staat is om het interne, inwendige milieu binnen nauwe grenzen constant
houden bij veranderende externe condities.
Biologische visie gezondheid: persoon is gezond als hij ertoe in staat is onder
wisselende externe omstandigheden zijn interne milieu constant te houden. Kan
nauwkeurig omschreven worden en is universeel geldend voor alle mensen.
1.1.3 Psychologische visie op gezondheid (geestelijke dimensie)
Psychologische visie gezondheid: persoon gezond als hij zijn zelf gestelde doelen
in leven kan behalen en in zijn geestelijke behoeften kan voorzien.
Mensen met lichaamsgebrek of lichamelijk ziek zijn, kunnen zichzelf wel als
gezond definiëren. Benadering is heel persoonlijk en is daarom een individuele
benadering van gezondheid. Verpleegkundigen kunnen door observeren van en
praten met patiënten inzicht krijgen hoe zij dit ervaren.
, 1.1.4 Sociale visie op gezondheid (sociale dimensie)
Sociale visie gezondheid: persoon gezond als hij zijn sociale rollen in
maatschappij kan vervullen binnen de geldende waarden en normen.
Maatschappelijk functioneren staat centraal. Ziek als je je niet kan aanpassen en
gedragen naar waarden en normen van zijn cultuur.
Verpleegkundigen kunnen sociale aspecten gezondheid patiënt belichten door te
informeren naar hun sociale functioneren.
WHO, accent op exogene factoren
Aandacht aan exogene factoren, zoals bacteriën en parasieten. Oplossingen gezocht.
Bevolking niet bij betrokken. Ook vaccinatie- en immunisatieprogramma’s.
WHO, verklaring van Alma-Ata
Aandacht gericht op gezamenlijk inzetten voor verbetering gezondheid in 34 landen.
Verbeteren gezondheidszorgonderwijs, preventie gezondheidsproblemen, bevorderen
voedselvoorzieningen, goede moeder- en kinderzorg en goede gezondheidszorg.
WHO, primaire gezondheidszorg
Basis- en eerstelijnsgezondheidszorg vormen een aanvaardbaar niveau van
gezondheid voor iedereen. Moet gezondheid van wereldbevolking
beschermen en bevorderen.
1.1.5 Humane, multicausale visie op gezondheid
Volgens WHO is een persoon gezond als hij zich psychologisch, sociaal
en mentaal goed voelt en niet alleen de afwezigheid van ziekte of
lichaamsbeperking.
Multicausale, multifactoriële visie: verbind de biologische, psychologische en
sociale visie op gezondheid (=humane benadering, figuur)
Humane visie op gezondheid biedt geen duidelijk criterium voor verpleegkundige
om gezond-ziek te onderscheiden. Reden: volledig lichamelijk, geestelijk en
sociaal welbevinden onmogelijk is. Wel aanknopingspunten en holistische
mensbeeld dat eruit spreekt is het algemene uitganspunt voor verlenen van
kwalitatief goede en verantwoorde verpleegkundige zorg.
WHO, Ottawa Charter for health promotion
Nadruk op gezondheidsbevordering. 5 aandachtsgebieden;
- Ontwikkelen van gezondheidsbeleid
- Ontwikkelen van fysieke en maatschappelijke omgeving die gezondheid bevordert
- Versterken van community action
- Ontwikkelen van gezondheidsvaardigheden bij mensen om kansen op gezondheid te
optimaliseren
- Heroriëntatie op gezondheidszorgvoorzieningen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuliëtE. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
