Deze samenvatting gaat over de geschiedenis van het Midden Oosten. Het derde katern van Feniks die je in 4VWO krijgt. Het bevat enorm veel informatie, maar wordt wel op een redelijk overzichtelijke manier weergegeven. Bij de laatste paar bladzijden heb ik het overigens op een andere manier aangepak...
Geschiedenis Katern 3 Midden Oosten
H1
§1
Het Ottomaanse rijk werd in de 13e eeuw gesticht toen de Turken vanuit Azië Anatolië
(Turkije) binnendrongen
= Het multiculturele en multi-etnische Ottomaanse Rijk werd omstreeks 1300
bestuurd door Turkse sultans. Na WO I werd het Turkije
● In de 14e eeuw onderwierpen de Turken de Balkan
○ Het einde van de veroveringstochten was na de inname van Constantinopel
in 1453
Vanaf de 16e eeuw hoorde het Midden Oosten ook bij het Ottomaanse rijk onder het gezag
van de sultan
Oorzaken van de teloorgang van het Ottomaanse Rijk:
● Technologische achterstand op het Westen
○ Het Osmaanse Rijk miste de ideeën van de Renaissance en de verlichting
○ Conservatieve islamitische geestelijken verzetten zich tegen modernisering
○ Men wilde geen drukpers (tot de 19e eeuw)
● De opkomst van Rusland
○ Begin 18e eeuw drongen de troepen van de tsaar tot de Zwarte Zee,
noordrand van het Osmaanse Rijk
● Economische achterstand in de periode van een wereldeconomie
= De economie waarbij goederen uit verschillende delen van de
wereld worden verhandeld
○ Tijdens bijv de tijd van de zeehandel in de 17e eeuw met Amerika en Azië
(VOC)
● Sultans in de 18e en 19e eeuw miste leiderscapaciteiten
○ Sultans raakte hun zicht op het rijk kwijt door de het haremsysteem
■ Op het hof werkte veel harembewakers die voor de sultan werkte die
elk invloed op hem konden uitoefenen
● Onder niet-Turkse onderdanen ontstond er een sterk nationalisme in de 19e eeuw
= Voorliefde voor de eigen natie
○ Griekenland stichtte uiteindelijk een nieuwe staat, Roemenië, Bulgarije en
Servië volgden
● Noord-Afrika ging verloren door het modern imperialisme
= Het streven van West-Europese landen naar het bezit van koloniën
(vanaf 1850)
○ Onder andere Groot-Brittannië en Frankrijk waren bezig met industrialisatie
en streefde naar meer afzetmarkte en grondstofgebieden
§2
In 1869 vond de opening van het Suezkanaal plaatst
● Het strategisch belang van het Midden-Oosten nam hierdoor toe
Egypte had een sterke zelfstandige positie in het Ottomaanse Rijk
De Egyptische heerser Ismail wilde Egypte moderniseren
● Dit kostte zoveel geld dat hij afhankelijk werd van buitenlandse financierders
, ○ Uit geldnood verkocht hij in 1875 z’n aandelen van het Suezkanaal
■ De aandelen werden verkocht aan de Britse premier Benjamin Disreali
● Hierdoor werd de route van Groot-Brittannië naar India met
8000 km korter
○ Groot-Brittannië werd de koploper van de
imperialistische race
Frankrijk bezette veel gebieden in Noord-Afrika en steunde de Christenen in Syrië en
Libanon
In 1911 maakte Italië Libië een italiaanse kolonie
● De sultan was vanaf toen heel Noord-Afrika kwijt
In 1882 braken er in Egypte antiwesterse rellen uit
● Vanaf toen begon de Britse bezetting die duurde tot 1956
○ Egypte werd een protectoraat (gebied onder bescherming) van de Britten
■ De Britten inversteerden in verbetering van de economie en
infrastructuur
■ De Egyptenaren ergerde zich aan de arrogante houding van de Britten
De vraag naar olie steeg na 1880 door de uitvinding van de auto enorm
Begin 20e eeuw werd in het Iran en Irak de eerste aardolie aangeboord (het zwarte goud)
● In 1909 werd de Anglo-Persian Oil Company (British Petroleum, BP)
○ De Britse regering bezat in 1914 51% van de aandelen
Naast de Britten en de Fransen speelden vanaf 1920 vooral de Amerikanen een grote rol in
het binnenhalen van olie
Het strategische Suezkanaal en de oliereserves zorgde dat er in het Midden-Oosten in de
20e eeuw continue conflicten ontstonden
§3
Het Ottomaanse Rijk werd ‘de zieke man van Europa’ genoemd omdat het rijk erg
afhankelijk was van Europa/Europees geld
● De sultan Abdul Hamid II probeerde weer macht te krijgen
○ Hij dreigde zelfs met een jihad om het westerse imperialisme te bestrijden
= Het ijveren voor het geloof, een van de plichten van gelovige
moslims. Vaak geïnterpreteerd als ‘heilige oorlog’ tegenover
‘ongelovigen’
○ Met de oproep probeerde hij zich te verzekeren van de trouw van de Arabisch
inwoners
Onder de Turkssprekende bevolking in Istanbul en op Anatolië groeide het nationalisme
● De Turkssprekende bevolking leerde hun eigen cultuur en geschiedenis kennen
● Hun vonden dat het verzwakte rijk aan vernieuwing toe was en dat binnen hun
staatsverband geen plek was voor andere nationaliteiten met een eigen cultuur
○ Etnische minderheden (Armeniërs, Arabieren, Koerden etc) moesten
desnoods worden geturktificeerd
= Inwoners van Turkije met een niet-Turkse etnische achtergrond
gedwongen Turks maken
● Het Turkse nationalisme leefde veel onder officieren van het Ottomaanse rijk
○ Ze ergerde zich aan het verval van het Rijk
, ○ Stichtten daarom een genootschap, het Comité van Eenheid en Vooruitgang
en werden de Jong-Turken genoemd
= Beweging van (merendeels) jonge officieren in het
Ottomaanse leger, die in 1908-1909 met succes in opstand
kwamen kwam tegen de macht van de conservatieve en
vervolgens een harde Turkificatie-politiek
■ Ze streefden naar:
● Modernisering van de staat
● Afschaffing van voorrechten voor buitenlandse ondernemers
■ De Jong-Turken hadden een haat tegen de Europese overheersing
maar keken wel op naar de westerse techniek en vooruitgang
In 1908 pleegde de Jong-Turken een staatsgreep
Sultan Abdul Hamid II werd in 1909 afgezet
● Vervangen door zijn broer Mehmed V
○ Vanaf toen konden de Jong-Turken echt hun gang gaan
■ Ze begonnen aan modernisering en onderdrukte diegene die tegen de
Turkificatie waren
● Vooral de arabieren waren het slachtoffer van de Turcificatie
○ Zij ontwikkelde hierdoor het arabisme
= Rond 1900 een stroming onder
Arabieren in het Ottomaanse Rijk om
een nationaal bewustwordingsproces te
stimuleren
■ De Arabische taal werd belangrijker
■ Nationalistische Arabische genootschappen
verspreidden geschriften
● Deze bereikten al snel het buitenland
○ Westerse landen zagen het
arabisme als middel om het
Osmaanse Rijk van binnen uit te
verzwakken
§4
De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) had een enorme impact op het Midden-Oosten
In 1914 besloot het Jong-Turkse driemanschap de kant van Duitsland en Oostenrijk -
Hongarije te kiezen
● Hierdoor kwamen ze in oorlog met Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië
● De Jong-Turken dachten dat ze het wel aan konden
○ Bleek echter niet zo te zijn -> Grote verliezen
■ Als wraak werden er in april 1915 duizenden Christelijke Armeniërs
naar de Syrische woestijn gedeporteerd
● De evacuatie werd een reeks massaslachtingen
○ Dit bleef doorgaan nog meerdere jaren doorgaan
Onderweg naar de woestijn werden de Armeniërs vaak aangevallen en vermoord
● Dit werd gedaan door vrijgelaten criminelen en leden van Koerdische bendes
○ Koerden waren een etnische minderheid met het islamitische geloof
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoestern1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
