Vraag 1
Is hier sprake van een auteursrechtelijk beschermd werk? Daarvan spreken we volgens de HR (o.a.
Endstra arrest) als er sprake is van EOK & PS: een eigen oorspronkelijk karakter en een persoonlijke
stempel van de maker. Het HvJ-EU gebruikt EIS (eigen intellectuele schepping). Deze criteria komen
er kort gezegd op neer dat het werk niet mag zijn afgekeken van het werk van een ander en dat er
creatieve keuzes moeten zijn gemaakt. Met name de creatieve keuzes zijn van belang: volgens het
HvJ-EU moet de auteur in staat moet zijn geweest om een persoonlijke noot aan zijn werk toe te
voegen. Dan heeft hij een mogelijkheid om vrije vormgevingskeuzes te maken. In dit geval is er
onmiskenbaar sprake van een auteursrechtelijk beschermd werk. Dat betekent dat de
auteursrechthebbende als enige het recht heeft om het werk openbaar te maken en te
verveelvoudigen (zie art. 1 Aw).
Wat doet de vermeende inbreukmaker (VW) met het werk? Is hij het aan het verveelvoudigen en/of
openbaar maken? In dit geval is van beide exploitatievormen sprake. Er is sprake van
verveelvoudiging (art. 13 Aw, niet op grond van art. 1 Aw!): er is namelijk een foto van het werk
gemaakt waarin je de kenmerken van het werk herkenbaar terug ziet komen. Er is ook sprake van
openbaarmaking (art. 12 Aw): de foto wordt gebruikt in een reclamecampagne en wordt dus ter
beschikking gesteld aan het publiek. De terbeschikkingstelling is een openbaarmakingshandeling die
is voorbehouden aan de auteursrechthebbende. De auteursrechthebbende kan zich in beginsel tegen
de verveelvoudiging en openbaarmaking van zijn werk verzetten.
Is er sprake van een auteursrechtelijke beperking (art. 15 e.v. Aw)? De rechten die de wetgever in art.
12 en 13 Aw aan de auteursrechthebbende heeft toegekend zijn zeer ruim, en soms is het in het
maatschappelijke belang om daaraan beperkingen op te leggen. De beperking van art. 18 Aw biedt
de mogelijkheid om werken te verveelvoudigen en openbaar te maken indien die werken door de
auteursrechthebbende in de publieke ruimte (openbaarheid) zijn geplaatst. Art. 18 Aw komt erop
neer dat de gebruiker foto’s moet kunnen maken van werken die in de openbaarheid zijn
verschenen. Dit soort beperkingen is soms aan voorwaarden onderhevig. In art. 18 Aw staat onder
meer dat de werken permanent in de openbaarheid moeten zijn geplaatst. In de casus is gegeven dat
kunstwerk van de Chinese kunstenaar slechts tijdelijk te zien was, namelijk in de zomer van 2019. Het
werk is dus niet permanent in de openbaarheid geplaatst, wat betekent dat er niet aan alles
toepassingsvoorwaarden van art. 18 Aw is voldaan. Dat betekent dat art. 18 Aw in dit geval niet van
toepassing is. Er is in dit geval ook geen andere beperking van toepassing, en dus kan de
auteursrechthebbende zich verzetten tegen de auteursrechtinbreuk door VW.
Conclusie: er is sprake van een auteursrechtelijk beschermd werk omdat er creatieve keuzes zijn
gemaakt. Het werk is door VW verveelvoudigd en openbaargemaakt. Art. 18 Aw zou mogelijk als
auteursrechtelijke beperking kunnen gelden, maar dat artikel is niet van toepassing omdat het
kunstwerk niet permanent in de openbare ruimte is geplaatst. Er zijn ook geen andere geldende
beperkingen. Dat betekent dat er sprake is van auteursrechtinbreuk. De kunstenaar kan naar de
rechter stappen om om een verbod (art. 3:296 BW) of evt. schadevergoeding (art. 6:162 BW) te
vragen. In de praktijk procedeert met vaak in kort geding. In een kort geding is het echter niet
mogelijk om schadevergoeding te eisen; daarvoor moet een bodemprocedure gestart worden.
, Let op: het enkele feit dat een voortbrengsel voorkomt in art. 10 Aw betekent nog niet dat er dus ook
sprake is van een auteursrechtelijk beschermd werk. Andersom is het ook zo dat wanneer een
voortbrengsel niet wordt genoemd in art. 10 Aw, dat niet wil zeggen dat er dan ook geen
auteursrechtelijk beschermd werk kan zijn. Het enige criterium dat van belang is is of er creatieve
keuzes zijn gemaakt: of er een eigen intellectuele schepping van de maker is, of dat je kunt spreken
van een eigen oorspronkelijk karakter en een persoonlijke stempel van de maker. Officieel geldt
verder nog het criterium dat het werk zintuigelijk waarneembaar moet zijn, maar dat levert in de
praktijk vrijwel nooit problemen op.
Casus 2
Vraag 2
Schiffmacher:
Schiffmacher is maker van een werk (de tattoo). Is er sprake van een auteursrechtelijk beschermd
werk? Zijn er vrije creatieve keuzes gemaakt, heeft de maker een persoonlijke noot aan het werk
toegevoegd? De tattoo is uitermate creatief en dus rust er auteursrecht op. Het auteursrecht komt
toe aan de maker en dus is Schiffmacher auteursrechthebbende. Wat doet de platenmaatschappij
met het werk? Er is sprake van verveelvoudiging (art. 13 Aw), want een groot deel van de tatoeage is
herkenbaar terug te zien in de artwork: de hele bovenkant van de rug toont de tattoo. Het maakt niet
uit dat niet het gehele werk is overgenomen, als het deel dat wel is overgenomen maar een
belangrijk/kenmerkend deel is. De cd wordt vervolgens aangeboden aan het publiek waardoor ook
sprake is van openbaarmaking (art. 12 Aw). De auteursrechthebbende kan zich hiertegen verzetten,
tenzij er sprake is van een beperking. Dat is in casu niet het geval. Er is dus sprake van
auteursrechtinbreuk. Schiffmacher kan daarom optreden tegen de platenmaatschappij van Cardi B.
Depay:
Depay heeft de tatoeage dan wel op zijn rug, maar hij is geen auteursrechthebbende, want hij heeft
geen creatieve keuzes gemaakt/ creatieve prestatie verricht. Depay wordt echter wel herkenbaar in
beeld gebracht door de platenmaatschappij en kan zich daarom beroepen op zijn portretrecht
(geregeld in art. 19-21 Aw). Het portret is in dit geval zonder opdracht gemaakt, dus is art. 21 Aw van
toepassing. In de casus is namelijk gegeven dat Depay niet voor de foto heeft geposeerd. Hij heeft
dan wel opdracht gegeven voor de tattoo op zijn rug, maar dat is niet het werk waarom het hier
draait – dat is de foto op het album. Het uitgangspunt van art. 21 Aw is dat openbaarmaking is
toegelaten, tenzij een redelijk belang van de geportretteerde zich tegen de openbaarmaking verzet.
Het redelijk belang loopt uiteen in een evt. zedelijk belang en een financieel belang (laatste alleen in
geval van verzilverbare populariteit). In dit geval zou Depay beide vormen van redelijk belang kunnen
invoeren, maar de uitkomst is anders. Het zedelijk belang is een privacybelang. Iedereen heeft
uiteraard recht op privacy. Nu is het wel zo dat bekende mensen over het algemeen minder snel een
beroep op privacy kunnen doen dan minder bekende mensen. De HR heeft echter in het
Discodanser-arrest bepaald dat iedereen (ongeacht of je bekend bent of niet) zich kan verzetten
tegen het gebruik van zijn portret ter ondersteuning van een commerciële reclamecampagne. De
gedachte hierachter is dat het publiek kan menen dat degene wiens portret gebruikt wordt,
goedkeuring verleent aan het zijn gebruik in de reclamecampagne en dat hij deze ook ondersteunt,
terwijl dat in werkelijkheid natuurlijk niet het geval hoeft te zijn. In casu is er sprake van een
dergelijke reclamecampagne. Depay hoeft dit niet te dulden en kan op grond van zijn portretrecht
(zijn zedelijke belang) optreden tegen openbaarmaking van zijn portet. Het financiële belang komt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cjjmm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.