College aantekeningen
Hoorcollege 5 Encyclopedie der Rechtswetenschap II
Hoorcollege 5 Encyclopedie der Rechtswetenschap II. Onderwerp: Communitarisme.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Encyclopedie der rechtswetenschap II – Hoorcollege 6Structuur hoorcollege
1. De malaise van de moderniteit.
2. Liberaal en communitaristisch mensbeeld.
3. Voorbeeld: beschikkingsmacht over het menselijk lichaam.
4. Drie vormen van kritiek vanuit het communitarisme op het liberalisme.
Van Gemeinschaft naar Gesellschaft (Tönnies)
• het leven in kleine, premoderne gemeenschappen -> het leven in een grootschalige,
complexe moderne samenleving. Geen sterke sociale cohesie. In een lokale gemeenschap
kenden mensen elkaar, nu hebben we dat niet meer. Grote delen van Nederland zijn
vreemden voor elkaar.
• gemeenschap van bekenden -> samenleving van vreemden. Mensen hebben een duidelijke
plek in de gemeenschap in de lokale samenleving. In de moderne maatschappij heerst
individualisme.
• voorgegeven rollen en status -> individualisme
• homogeniteit -> heterogeniteit, pluriformiteit. Lokale gemeenschap is cultureel homogeen,
men heeft dezelfde tradities en taal (denk aan de middeleeuwen, Europa was geheel
christelijk, hier moest je niet van afwijken). Tegenwoordig heterogeniteit, iedereen heeft
andere levensovertuigingen, etc. Gesellschaft is niet meer cultureel homogeen.
• gemeenschapsmoraal, deugden -> individuele moraal, zelfbeschikking. Gesellschaft heeft
geen sterke sociale regels.
Het liberalisme vormt een antwoord op de vraag hoe vreedzaam samenleven te realiseren in een
samenleving van vreemden. Idee over hoe de staat moet worden ingericht.
Communitaristen verlangen terug naar de Gemeinschaft. Meer cohesie willen zij. Ze willen de
anonimiteit in onze samenleving opheffen en op zoek gaan naar maatschappelijke morele kaders,
een gemeenschappelijke cultuur. Verwijt liberalen: ze focussen te veel op individu en geven daarom
ruim baan aan een toenemende anonimiteit waarin mensen van elkaar vervreemden.
De malaise van de moderniteit
Doorgeschoten individualisme – heroriëntatie op gemeenschapswaarden
Nijntje voorbeeld. Mies heeft haar eigen morele overtuigingen en staat niet op voor de oma. Ander
voorbeeld: mensen die walkmans/koptelefoons op hebben in het openbaar, zij sluiten zich compleet
af voor de wereld.
De malaise van de moderniteit II
Andere vorm van onvrede van de communitaristen: Doorgeslagen economisch denken,
instrumentalisme, consumentisme -> zoektocht naar de morele grenzen van markten.
, De leefomgeving raakt uitgeput, vernietigd. Dat instrumentele denken in het recht en de politiek gaat
ten koste van zaken met intrinsieke waarden. Denk aan cultuuruitingen, kunstenaars hebben het
steeds moeilijker, voor de natuur geldt hetzelfde. Veel mensen stellen het wel op prijs, maar het is
economisch aantrekkelijker om te industrialiseren.
Instrumentalisme wordt aangewakkerd door het liberalisme volgens de communitaristen.
Voorbeeld: het gaat slecht met de aarde en de natuur volgens David Attenborough. Sluit aan bij het
communitaristisch denken: het draait niet enkel om het individu, het individu krijgt pas een zinvol
leven als de omgeving, de maatschappij op orde is. Je moet je leven in dienst van het grotere geheel
stellen.
De malaise van de moderniteit III
Globeralisering, secularising -> eigen cultuur in de belangstelling, creatie van nationale waarden en
tradities. Verlies aan cultuureigenheid. Door globalisering zien alle grote steden er ongeveer
hetzelfde uit, de eigen cultuur en tradities raken steeds meer op de achtergrond.
Communitaristen willen een herwaardering voor tradities en een eigen cultuur. Aandacht voor het
gemeenschappelijk goed, niet enkel aandacht voor individuele vrijheden. ‘The common good’.
Het heeft iets nostalgisch. Kritiek: kun je niet beter iets nieuws creëren wat past bij de huidige
samenleving?
Homogene samenleving biedt minder keuzevrijheid, in een heterogene samenleving is wel veel
keuzevrijheid.
Het (alomvattende) liberale mensbeeld
- Mens als autonoom, rationeel wezen. Iemand die in staat is zijn eigen leven richting te geven
op rationele wijze.
- Nadruk op individuele vrijheden, individualiteit en zelfbeschikking
- Eigendom is het meest omvattende recht, dat een mens op een zaak kan hebben
- Er is wel een goede opvoeding en goed onderwijs nodig om dit te realiseren. Minderjarigen
zijn nog niet vrije autonome, rationele wezens. Locke zag eigendom als een centraal begrip:
door het hebben van eigendom heb je materie om jezelf te ontwikkelen. Hier is
communitaristische kritiek op: de omgeving is dan enkel instrument voor je eigen project. De
natuur kun je niet zomaar gebruiken als instrument.
Liberalen vinden dat je alles uit jezelf moet halen, ook tegen andermans wil/tradities in. Liberalen
vinden dat je juist tegen die sociale druk in moet gaan.
Communitaristen vragen juist om een herwaardering van die tradities. Je moet meedoen aan
gemeenschappelijke activiteiten.
Communitaristisch mensbeeld
• De mens is een gemeenschapswezen.
• Aristoteles: ‘Buiten de polis is de mens een god, of een dier.’ Mens komt enkel tot zijn recht
als hij lid is van een stadstaat, hij moet in de polis een plek hebben. Als mens niet in de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jantxx_1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77333 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen