Hoofdstuk 1 planten en dierenrijk
1. Inleiding op taxonomie in de natuur
De taxonomie (= de systematiek) is de wetenschap van het indelen. De
wetenschap die zich bezighoudt met de rangschikking van planten en
dieren in een hiërarchisch systeem, waarin de natuurlijke verwantschap
zoveel mogelijk tot uiting komt.
Het meest gebruikte systeem is dat van C. Linnaeus.
= de wetenschappelijke naam die Linnaeus aan elk levend wezen gaf, was
meestal afgeleid van bijzondere kenmerken of eigenschappen.
De basisclassificatie-eenheid is de soort. Soorten worden verenigd in
geslachten families orden klassen stammen afdelingen rijk.
De grootste onderverdeling is de onderverdeling in rijken.
De vijf rijken volgens Whittaker 1969
Het rijk der schimmels
(Meercelligen met kern
zonder celdifferentiatie en zonder bladgroen)
bv. de vliegenzwam
Het plantenrijk
(Meercelligen met kern
met celdifferenciatie en met bladgroen)
bv. het madeliefje
Het dierenrijk
(Meercelligen met kern
met celdifferetiatie en zonder bladgroen)
bv. wesp
Eéncelligen met kern
Bv. algen/ pantoffeldiertje/ malaria
Eéncelligen zonder kern
Bv. bacteriën
Het herkennen gebeurt aan de hand van verschillende kenmerken dit zijn
de morfologische kenmerken.
2. De plantenwereld
Wat eten planten? Planten maken zelf hun voedsel uit lucht, water en licht.
Planten onderscheiden zich dus van andere rijken door de aanwezigheid
van bladgroen. Toch kunnen planten zich verplaatsen. Sommige soorten
hebben boven-en ondergrondse uitlopers. Zaden en sporen kunnen zich
over soms zeer grote afstanden verspreiden.
2.1 Hoe leven planten?
Planten kunnen door middel van zonlicht en bladgroen hun eigen voedsel
aanmaken.
1
,Dit proces loopt als volgt: (hoe maken planten eigen voedsel aan)
- Via de wortels onttrekt de plant water aan de grond en de daarin
opgeloste mineralen
- Dit sap wordt langs transportvaten naar de bladeren gevoerd.
- In de bladeren wordt water en koolzuurgas met behulp van zonne-
energie omgezet in suiker (of glucose), de voedingsstof voor de
plant en zuurstof
- Die voedingsstoffen (suiker) worden naar alle levende cellen
vervoerd via de transportvaten, zodat deze cellen optimaal blijven
functioneren.
We onderscheiden 2 fases:
1. Fotosynthese = bladgroenwerking: het proces waarbij de plant met
behulp van het zonlicht water en koolzuurgas omzet in suikers en
zuurstofgas. Dit proces gebeurt ENKEL
overdag.
Water + koolzuurgas suiker + zuurstof
De bladgroenkorrels (=chloroplasten) in de
bladeren vangen het licht van de zon op en
zetten het om in energie. De bladeren
hebben hun groene kleur te danken aan
deze bladgroenkorrels.
2. Overdag én ’s nachts gebeurt de
ademhaling (verbranding):
Suiker + zuurstof water + koolzuurgas +
energie
De vrijgekomen energie wordt opgebruikt
voor de levensverrichting (groeien,
bewegen…). Het water verdampt voor een
groot deel.
2.2 De afdeling van de zaadplanten
Op basis van de voortplanting:
- De zaadplanten (zaden)
- De sporenplanten (sporen)
De afdeling van de zaadplanten kan nogmaals ingedeeld
worden in 2 groepen:
- De bedektzadigen
Alle planten waarbij de zaden in een vrucht
ingesloten liggen (bijvoorbeeld een tomaat, tamme
kastanje)
- De naaktzadigen
2
, De zaden zijn niet ingesloten in een vrucht, maar liggen vrij op de
schubben van de kegels (bijvoorbeeld
sparren, lorken, ceders en dennen)
2.2.1 De bedektzadigen
Bedektzadigen zijn zowel kruiden als struiken en bomen.
Bij bedektzadigen komen bloemen voor en is het vruchtbeginsel zodanig
gegroeid dat het zaad niet zichtbaar is. Alle planten waarbij de zaden in
een vrucht ingesloten liggen, worden samengebracht in de afdeling van de
bedektzadigen.
2 soorten:
Eenzaadlobbigen
1 zaadlob in het zaad (bv.
Grassen, lelies en tulpen)
Tweezaadlobbigen
2 zaadlobben in het zaad (bv.
Erwt)
2.2.1.1 De bouw van een zaadplant met bloemen
3
, Een bloem bestaat uit man. Of vrouw. Geslachtsorganen die omgeven zijn
door gespecialiseerde bladeren. Deze staan op de bloembodem; de
bloembodem staat aan het uiteinde van de bloemsteel. Op de
bloembodem treft men de kelkbladeren aan.
De kroon van de bloem wordt gevormd door de kroonbladeren. Deze
hebben doorgaans een opvallende kleur dit is een lokmiddel voor
insecten. Bij planten die door de wind bestoven worden, zijn de kelk en de
kroon meestal onopvallend.
Bij planten die door insecten bestoven worden, zien we vaak binnen de
kroonbladeren nectarklieren dit zijn organen waarin een zoete stof
geproduceerd wordt. Door deze nectar worden insecten aangetrokken.
Bij de voorplantingsorganen van de bloem onderscheiden we:
- Mannelijke voortplantingsorganen: meeldraden
- Vrouwelijke voortplantingsorganen: stampers
Eenslachtig of tweeslachtig?
Tweeslachtige bloemen = de bloem heeft meeldraden en een stamper
Eenslachtige bloemen = bloemen die enkel mannelijke of vrouwelijke
voortplantingsorganen hebben.
Éenhuizig of tweehuizig?
Éenhuizige planten = wanneer op éénzelfde plant zowel mannelijke als
vrouwelijke bloemen voorkomen. (vb de hazelaar)
Tweehuizige planten = enkel bloemen van hetzelfde geslacht komen
hierop voor. (vb de mannelijke wilg, ernaast de vrouwelijke wilg)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mcour. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.