Complete samenvatting van Hoorcollege 2 'Waterbalans en klimaat' van het vak water uit blok 3.
Samenvatting bevat ook oefen opdrachten uit sowiso.
De relevante stof voor dit hoorcollege uit het dictaat 'water' is ook meegenomen in de samenvatting.
Geschikt voor de opleiding Built environment.
Ik h...
Hoorcollege 2 Waterbalans en klimaat
Leerdoelen
• Waarom hebben we soms te maken met wateroverlast en op andere momenten met
watertekorten?
• Hoe gaan we in de toekomst om met wateroverlast en watertekorten
• Ken je de verschillende elementen van de hydrologische kringloop en kun je de hydrologische
processen toelichten
• Kun je een waterbalans opstellen van een gebied
• Ken je de op hoofdlijnen de verwachtingen op het gebied van klimaatverandering op basis van de
meeste recente IPCC (intergovernmental panel on climate change) en KNMO scenario’s
• Ken je de gevolgen van de klimaatveranderingen voor de Nederlandse samenleving, waaronder
zeespiegelstijging, wateroverlast, hitte en droogte
• Kun je enkele adaptiemaatregelen noemen om de negatieve effecten van klimaatverandering op
deze bedreigingen te minimaliseren
Hydrologische kringloop
Dit is de hydrologische kringloop. Deze
kringloop wordt niet beïnvloed door de
mens.
1 Neerslag
2.a Verdamping
2.b Interceptie
3 Infiltratie
4.a Wegzijging
4.b Kwel
4.c Drainage
5.a Oppervlakkige afvoer
5.b oppervlakte afvoer
5.c Grondwater afvoer
5.d Rivier afvoer
6.a Oppervlakte berging
6.b Grondwater berging
,Neerslag→ Water dat in vaste of vloeibare vorm op het oppervlak valt
De start van de hydrologische kringloop. Is de allereerste aanvoer van water in de hydrologische kringloop.
Regen, sneeuw en hagel zijn alle drie vormen van neerslag. Per jaar valt er gemiddeld 800 mm neerslag per
vierkante meter per jaar.
Er zijn een aantal redenen waarom er meer neerslag valt op de ene plek
dan op de andere plek,
• Hoogteverschillen→ water wordt met de wind meegevoerd
vanaf de zee, dan komt het bij de Veluwe aan. De Veluwe is hoog
genoeg om er voor te zorgen dat de wind opstijgt en daarmee
uitregent.
• Bij plaatsen die aan de kust liggen regent het meer. Het regent
meer omdat het dichtbij de bron van het water ligt.
• Een tweede reden dat plaatsen aan de kust veel regen hebben is
omdat er vaak steden liggen. Steden bestaan voor een groot deel
uit beton en zorgen hierdoor voor een ‘urban heat Island effect’.
Dit betekend dat het in steden vaak een paar graden warmer is. Dit zorgt ervoor dat de lucht stijgt
en iets meer vocht kan bevatten. Deze lucht regent dan weer uit boven de stedelijke gebieden.
• En de seizoenen spelen natuurlijk een rol. In de zomer valt relatief veel neerslag in een korte
periode. Dit lijdt tot wateroverlast.
Verdamping (interceptieverdamping)→ Verandering van water van vloeibare- naar gasvorm door
energie (de zon)
In Nederland verdampt er ongeveer 540 mm per vierkante meter. We hebben het dan over
‘referentieverdamping’(ETref), dit is een algemene term waarmee we in Nederland rekenen. Gaat uit van
overal hetzelfde materiaal op het aardoppervlak. Als we de daadwerkelijke verdamping willen berekenen
dat gebruik we de potentiele (ETpot) of actuele verdamping (ETact). Hierbij ga je wel van andere
ondergronden en hoeveelheden water uit. Verdamping is moeilijk te meten. Wordt berekend met
formules.
Als je de 540 mm verdamping vergelijkt met de 800 mm neerslag kan je zien dat we een neerslag overschot
hebben. In de winter is er een groter overschot omdat er dan minder energie (zon) is. Maar in de zomer is
er een tekort want er is meer verdamping dan neerslag.
Als je het hebt over verdamping dan heb je het over een aantal
factoren,
• Transpiratie→ verdamping van water door planten als gevolg
van hun groeiproces/ fotosynthese.
• Evaporatie→ verdamping van water in de bovenste laag van
de grond, het zit dus nog wel in de grond.
• Interceptieverdamping→ kleine element. Dit is water dat op
een blaadje van een plant ligt en gelijk weer verdampt en dus
niet wordt opgenomen.
, Je ziet dat er veel meer verdamping in het westen is. Dit komt door een
aantal factoren
• Aantal zonneschijn→ aan de kustgebieden zijn er meer zonuren.
Verdeling van de verdamping
in NL
Infiltratie→ indringing van water in de grond
De snelheid van infiltratie en de hoeveelheid water die de grond in
kan hangt af van,
• De infiltratiecapaciteit→ laat zien hoeveel water er in de
holle ruimtes in de grond terecht kan komen. In grofzand
kan bv 500 mm /h weglopen, dit is veel. Maar in fijn zand
kan er 20 mm /h weglopen dit is al een stuk minder en
deze staat alsnog tweede. Als je naar de stad kijkt dan is
hier voor een groot deel een verhard oppervlak dit betekend dus een lage infiltratiecapaciteit. Een
oplossing is om de stad te vergroenen.
• De ondergrond→ Er wordt onderscheid gemaakt tussen de onverzadigde en de verzadigde zone.
Deze twee lagen worden van elkaar gescheiden door de grondwaterspiegel. De grondwaterspiegel
speelt een belangrijke rol bij de stabiliteit van de bodem. De onverzadigde zone is bodem vocht en
de verzadigde zone is grondwater.
Wegzijging/ kwel / drainage
Deze 3 termen hebben betrekking tot een grotere schaal van watersystemen. Gaat over het transport van
water van hoger gelegen gebieden naar lager gelegen gebieden.
Wegzijging→ Water dat in de bodem infiltreert en naar elders (lagere gebieden) wordt getransporteerd
Kwel→ Water dat via diepere ondergrond een gebied binnenstroomt en aan het oppervlak treedt, dus
vanuit diepere grond komt het omhoog. Voornamelijk in polders
Drainage→ Instroming van grondwater in het open water
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Pepijn1903. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
