Pre alfabetische fase: De woorden herkennen op basis van visuele kenmerken, zoals ze plaatjes zou
herkennen.
Volledig alfabetische fase: het apart kunnen benoemen van afzonderlijke letters.
Partieel alfabetische fase: proberen woorden te ontcijferen op basis van zijn (onvolledige) kennis van
de klanktekenkoppeling.
Invented spelling: het gebruiken van een eigen spelling bijvoorbeeld; idujaanupak (indianenpak)
Het produceren van geschreven taal is niet het enige aspect van de ontwikkeling van geletterdheid.
Ook het kunnen navertellen van verhalen of het spelen met klanken zijn er onderdelen van.
Ontwikkeling van geletterdheid vinden plaats binnen allerlei activiteiten. Soms gaat het om
doelgerichte activiteiten, zoals het na stempelen van woorden. Lezen en schrijven maken deel uit van
het dagelijks leven.
Sociale en maatschappelijke aspecten van geletterdheid
Analfabeet: Het niet kunnen lezen en schrijven
Functioneel analfabeet: er kan hier onderscheidt gemaakt worden tussen twee dingen, autochtone
analfabeten die door een stoornis als dyslexie of slecht onderwijs nooit goed hebben leren lezen. En
allochtone analfabeten voor wie uiteraard hetzelfde kan gelden, maar waarbij het ook mogelijk is dat
zij op latere leeftijd naar Nederlands zijn gekomen en daardoor niet de mogelijk hadden te leren en
lezen.
Een model voor leren lezen
Fonologische coherentiemodel; er word hiervan uitgegaan dat iedereen in zijn geheugen de
beschikking heeft over een mentaal woordenboek dat is opgebouwd als een uitgebreid netwerk, een
soort spinnenweb waarin de draden onderling verbonden zijn door middel van knopen.
Er zijn drie soorten knopen: grafeem- of letterknopen (waarbij grafeem bedoeld wordt letters of
lettercombinaties), foneem- of klankknopen en semantische of betekenisknoppen.
Letterknopen; is kennis van letters (a,e,j,g enz.), lettercombinaties (eu, au,ch enz.),
letterpatronen(str,sch, eur en ig) en woordstructuren(boef, bezig).
Klankknopen; kennis van de klanken en klankstructuren.
Semantische knopen; is de kennis van de betekenis.
Dit netwerk ziet er voor iedereen anders uit. Naast de knopen zijn ook de verbindingen ertussen van
belang. Er moet een verbinding worden gelegd tussen de klankknopen en de letterknopen om
klanken/klankstructuren en letters/woordpresentaties aan elkaar te kunnen koppelen. Een
verbinding tussen klankknopen en betekenisknopen is nodig om betekenis te geven aan gesproken
taal. Tussen verschillende knopen bestaat geen eenrichtingsverkeer, er is een voortdurende
wisselwerking.
Kinderen gaan orthografische weergegeven representaties (letters, lettercombinaties, woorden)
verbinden met klanken of klankstructuren en als het goed is ook met betekenis.
Onderwijs in geletterdheid
Automatisering; het zo vlot mogelijk en intensief mogelijk leggen van relaties tussen alle klanken en
letters. Ze moeten niet alleen losse letters leren, maar die moeten zo snel mogelijk in woorden
aangeboden worden. Op die manier leren ze veel voorkomende lettercombinaties herkennen, wat de
koppeling aan klanken en klankstructuren vergemakkelijkt.
Semantische knopen; spelen een belangrijke rol bij geletterdheid. Het verklanken van letters gaat
gemakkelijker als kinderen begrijpen wat ze lezen.
De basis van geletterdheid word gevormd door mondelinge taalontwikkeling en woordenschat. Om
je te kunnen richten op de schrijfwijze van woorden, moet je die woorden wel tot je beschikking
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Esther2093. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.