In deze samenvatting kun je de volgende hoofdstukken lezen vanuit het boek Portaal: Hoofdstuk 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10. Deze informatie is nodig om het eerste jaar van de Pabo te behalen. Alle toetsinformatie die je nodig hebt kun je terugvinden in deze samenvatting.
Deze vaardigheden kunnen uit elkaar gehouden worden er kan onderscheid gemaakt worden tussen:
- Gesproken en geschreven taal: gesproken taal hoor je – geschreven taal kun je zien
- Receptieve en productieve processen: betekenis geven aan klanken wordt receptief genoemd – het productieve
proces is wanneer er iets gedaan wordt met taal zoals spreken of schrijven
Voor lezen en schrijven dient onderwijs gegeven te worden om dit te leren. Voor spreken en luisteren niet, dit kun je ook
leren zonder onderwijs (wel kun je door onderwijs strategieën leren om dit te bevorderen).
Geletterdheid
Geletterdheid betekent hoe vaardig jij bent in lezen en schrijven. Deze bestaat uit de volgende volgorde:
- Ontluikende geletterdheid: Kinderen van 0 t/m 4 jaar, deze kinderen ontdekken dat taal geschreven kan worden.
- Beginnende geletterdheid: Kinderen in groep 1,2 en 3. Deze kinderen ontdekken en leren het verband tussen
geschreven en gesproken taal.
- Gevorderde geletterdheid: Kinderen van groep 4 t/m 8. Kinderen leren steeds sneller en leren veel woorden.
Deze worden geautomatiseerd (opgeslagen – makkelijk te herkennen).
Geletterdheid speelt zich niet alleen maar af in het lezen en schrijven, het speelt zich ook veel af in het hoofd. Zo kan
geletterdheid zich ook afspelen bij illustraties of andere visuele beelden.
Omschrijving van taal
Er zij verschillende opvattingen over wat een taal inhoudt. In ons systeem is taal een systeem waarbij letters (alfabet)
gebruikt wordt in combinatie met klanken om te communiceren met elkaar. De drie elementen die daarbij horen zijn:
- Taal heeft verschillende functies: Met taal kun je contact maken en onderhouden (communicatieve functie),
greep krijgen op de wereld (conceptualiserende functie) en jezelf uitdrukken (expressieve functie).
- Taal heeft betekenis: Jouw woorden betekenen iets, je kunt ergens naar verwijzen. Je kunt naar dingen verwijzen
die er zijn, maar wij mensen kunnen ook met taal naar dingen verwijzen die er niet zijn.
- Taal heeft een systeem: Taal is een opbouwend systeem. Dit systeem gaat van letters – woorden – zinnen –
teksten
Met taal kun je communiceren. Er is altijd sprake van een Zender, een Boodschap en een ontvanger. Als ergens over
gepraat (gezend) wordt, gebeurt dit altijd in een Context. Deze volgorde van communiceren is zowel voor schriftelijke als
gesproken communicatie.
Monoloog: één zender, zoals bij een hoorcollege
Dialoog: Dit is een gesprek tussen twee mensen
Opvattingen over mondelinge communicatie (Beavin en Jackson 2012):
- Je kunt niet, niet communiceren: je communiceert altijd non- verbaal
- Iedere communicatie- aspect heeft een betekenis: denk aan de uitdrukkingen bij non- verbaal contact of de toon
van een woord/zin
- Ieder heeft zijn eigen waarheid: Iedereen heeft een andere kijk en vat dingen anders op
- Mensen communiceren verbaal maar vooral non- verbaal
- De macht in een gesprek is vaak niet gelijkwaardig verdeeld
Het model van communicatie
Overige functies van taal zijn:
- Poëtische functie: Dit gebeurt vaak bij dichtstukken, liedjes en reclames waarbij er gespeeld wordt met taal om er
‘mooie zinnen mee te maken’.
- Metalinguischtische functie: Het praten en nadenken over taal (didactiek).
- Conatieve functie: Het aanzetten van iemand tot een daad. Je kunt door middel van taal iemand commanderen
en aanzetten tot een activiteit.
Betekenis van taal
Het feit dat taal iets kan betekenen noemen wij Semantiek. Het semantische aspect van taal, staat voor de context. Zo
kunnen woorden verschillende betekenissen hebben in verschillende situaties. Semantische aspect van woorden kun je
opdelen in verschillende categorieën:
- Concepten labelen: een woord verwijst naar iets je plakt aan een object, voorwerp, levenswezen etc… een label.
Met dat woord verwijs je naar iets. Die labels vormen een systeem in je hoofd die tot nieuwe labels op kan
roepen ze zijn immers verbonden. Deze verbondenheid heet het mentaal lexicon (Het mentaal lexicon bestaat
niet alleen maar uit woorden ook jouw vermogen tot reflectie op taal heeft hier mee te maken).
- Het proces van verwijzen: Woorden kun je op verschillende manieren in je op nemen. Zo kun je woorden
concreet opnemen (je ziet het voor je of proeft het als je aan het woord denkt) of abstract (je hebt geen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kelvinkuiper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,18. Je zit daarna nergens aan vast.
