Ondernemingsstrafrecht – jurisprudentieoverzicht
Hoorcollege 2
Normadressaat
Cadier & keer: de slootjes moesten goed onderhouden blijven. De norm was ook gericht op
de bestuurders van de rechtspersoon, dus deze moesten de slootjes schoonmaken en konden
hiervoor worden aangesproken.
Wilde bussen: een busonderneming reed met bussen, taxi’s en verhuurde auto’s zonder een
vergunning. De rechtspersoon moest de vergunning hebben. De norm richtte zich tot de
rechtspersoon. in deze tijd konden rechtspersonen nog niet vervolgd worden.
Gelderse spoorwegreclame: het aanplakken van reclame op onroerende zaken was verboden.
De NS deed dit toch bij een stationshuis. De stationschef werd vervolgd. De regel die het
aanplakken verbood was gericht tot de eigenaar van het onroerend goed. NS was eigenaar,
dus de stationschef kon niet worden vervolgd.
Amsterdam muziek: zolang het Wetboek van Strafrecht iets niet strafbaar stelt, kan een lager
overheidsorgaan (gemeente) dit niet zelfstandig strafbaar stellen. De gemeente had een
constructie bedacht waarmee ze een feitelijk leider konden vervolgen, maar dit bestond nog
niet in het Wetboek van Strafrecht.
M&R NV Luchthaven Schiphol: Schiphol heeft een vergunning en laat anderen toe op hun
terrein. De anderen overtraden de regels. De primaire normadressaat, Schiphol, kan worden
aangesproken op de fout van de secundaire vergunninghouder, omdat Schiphol de taak heeft
om vergunninghouders in de hand te houden.
Daderschap
V&D: er was een wettelijke maximale prijs voor de verkoop van een bank. Het hoofd van de
meubelafdeling besloot deze prijs te overstijgen om V&D te helpen. De handeling kon
worden toegerekend aan V&D omdat de man in dienst was van V&D en V&D door de
handeling was gebaat.
Van Gend en Loos: handelingen die voor de bedrijfsvoering wezensvreemd zijn, kunnen in
beginsel niet als gedragingen van de rechtspersoon worden aangemerkt.
Functioneel daderschap
IJzerdraad: twee criteria voor functioneel daderschap.
1. Beschikkingscriteria: de onderneming moet over het gedrag van de overtreder hebben
kunnen beschikken.
2. Aanvaardingscriterium: de onderneming moet het gedrag van de overtreder hebben
aanvaard.
Visserij II: de IJzerdraadcritria mogen ook worden toegepast op de rechtspersoon.
Je moet het wel kunnen toerekenen aan de rechtspersoon.
1
, Cafe Nol: de portier van het cafe heeft gediscrimineerd. Het café voert aan dat ze de portier
de vrije hand hebben gegeven om een deurbeleid te bepalen, dus het café heeft hem geen
instructies gegeven op basis van ras.
De Hoge Raad oordeelt dat het feit dat de portier de vrije hand kreeg, dit al betekent dat het
café aanvaardt wat hij zal doen. Het café kon ook beschikken over zijn handelen, omdat hij in
dienst was en ze de mogelijkheid hadden om hem wel duidelijke instructies te geven.
HR NJ 1993/605: een kankerverwekkende stof is aangetroffen rondom een bedrijf en was
afkomstig uit het bedrijf. Moet je hier toetsen aan beschikken en aanvaarden?
Hoge Raad: nee, deze handeling is naar maatschappelijk verkeer gelijk toe te rekenen aan de
rechtspersoon naar de maatstaven van HR Kleuterschool Babbel.
geen toepassing van Drijfmestcriteria, AVAS als strafverweer mogelijk.
Drijfmest: een strafrechtelijke gedraging is toe te rekenen aan de rechtspersoon als de
gedraging in de sfeer van de rechtspersoon is.
4 niet-cumulatieve criteria.
1. Dienstbetrekking of anderszins werkzaam bij de rechtspersoon. Bijenkorf.
2. De gedraging hoorde bij de normale bedrijfsuitoefening en moet niet wezensvreemd
zijn voor de onderneming. Van Gend en Loos.
3. De gedraging was dienstig in en voor het bedrijf. V&D.
4. Nieuwe IJzerdraadcriteria.
a. Beschikken.
b. Aanvaarden. geen opzet of schuld meer vereist. Het niet betrachten van de
juiste zorg om de verboden gedraging te voorkomen is voldoende. Voorheen was
opzet vereist op de aanvaarding omdat je wetenschap moest hebben van het
gedrag. De IJzerdraadcriteria zijn nu verruimd in de vorm van een zorgplicht.
Hof Arnhem 28 november 2008: ondergrens van toerekening; is het voldoende als je
bepaalde vaststellingen doet van criteria die zijn vervuld?
Transport van vee door een vervoersbedrijf. De BV wordt vervolgd voor het vervoeren van
kalveren in een niet schoongemaakte wagen. Kon het gedrag van de chauffeur worden
toegerekend aan de rechtspersoon?
Drijfmest: er is voldaan aan criteria 1 t/m 3, maar aan het IJzerdraadcriteria was niet volledig
voldaan: wel beschikken, maar ook aanvaarden? voorzorgsmaategelen, voorlichtingen,
bijscholingen etc.
Hof: vrijspraak, omdat de zorgplicht adequaat is nageleefd.
Let op: het naleven van de zorgplicht betekent meer dan alleen voorlichting geven, je moet
ook controleren of het nageleefd wordt.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Babettedebruijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.