Arresten
Jurisprudentie aansprakelijkheidsrecht
- Instelling
- Radboud Universiteit Nijmegen (RU)
Zeer uitgebreide uitwerking van de voorgeschreven jurisprudentie van het mastervak Aansprakelijkheidsrecht aan de Radboud Universiteit
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
Voorbeeld 4 van de 90 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Jurisprudentie aansprakelijkheidsrechtHR Kelderluik
De feiten: Een medewerker van een frisdrankfabrikant heeft in de doorgang naar het toilet
van een café een kelderluik geopend om hier flessen in te kunnen leggen. Het geopende
kelderluik valt in de omgeving van het café niet goed op waardoor personen die naar het
toilet lopen hier geen aandacht aan besteden. Deze gevaarlijke situatie heeft direct een
ongelukkige wending, doordat een man op weg naar het toilet in het kelderluik viel en
daarbij ernstige verwondingen opliep.
Rechtsvraag: Is er in casu sprake van een onrechtmatige daad door de medewerker jegens
de man?
Overweging: De rechtbank oordeelde dat het ongeval aan de man zelf te wijten was, hij
namelijk beter moeten opletten toen hij naar het toilet liep. Het hof oordeelde dat het aan
de schuld van de medewerker te wijten was dat de man in het kelderluik was gevallen. De
medewerker had op een simpele wijze het gat kunnen barricaderen en daarmee het ongeval
kunnen voorkomen. Hij had rekening moeten houden met onoplettende bezoekers. Het hof
oordeelde dat de medewerker en de man beide voor de helft verantwoordelijk waren. De
Hoge Raad overwoog dat er aan de hand van vier criteria moest worden gekeken of er
sprake was van een onrechtmatige daad.
Deze vier criteria zijn:
• Hoe waarschijnlijk kan de niet-inachtneming van de vereiste onoplettendheid en
voorzichtigheid worden geacht?
• Hoe groot is de kans dat uit deze niet-inachtneming ongevallen staan?
• Hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn?
• Hoe bezwaarlijk zijn de te nemen veiligheidsmaatregelen?
De mate van onrechtmatigheid kan dan worden beoordeeld aan de kans op het ongeval, de
ernst van de gevolgen en de bezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen.
In casu is er derhalve sprake van een onrechtmatige daad, de man moest echter wel voor de
helft van de schade opdraaien.
Rechtsregel: In dit arrest zijn de criteria bepaald die moeten worden nagelopen bij de
beoordeling of er sprake is van een gevaarzettende situatie en daarmee een onrechtmatige
daad.
Kennisclip: Het kelderluikarrest is van belang bij de beoordeling van gevaarzetting. Wat is
gevaarzetting? Het is een schending van een verkeers- of veiligheidsnorm en het bevindt zich
op het terrein van de maatschappelijke onzorgvuldigheid (6:162 lid 2). De volgende vier
factoren worden meegenomen in de overweging of er sprake is van gevaarzetting:
- De ernst van de te verwachte schade > hoe ernstiger de schade, hoe eerder er sprake
is van gevaarzetting (overlijdens- en letselschade is zeer ernstig).
, - De waarschijnlijkheid van het voordoen van ongevallen. Hoe groter de kans op
ongevallen, hoe eerder de kans op gevaarzetting.
- Hoe bezwaarlijk zijn de te nemen voorzorgsmaatregelen. Hoe minder bezwaarlijk
maatregelen zijn, hoe eerder men gevaarzettend handelt.
- De te verwachten onoplettendheid en onzorgvuldigheid van anderen.
HR Taxusstruik
De feiten: Broen heeft een tuin die aan een kant aan een weiland van Hulsbosch grenst. Het
weiland van Hulsbosch is omheind met een afrastering van gaas. Broen heeft in zijn tuin een
afvalhoop liggen die dicht in de buurt van de afrastering van het weiland van Hulsbosch ligt.
Op een dag komt een kennis van Broen, Verkoulen, op bezoek. Verkoulen gooit een
taxusstruik op de afvalhoop. Twee paarden van Hulsbosch die in het weiland liepen te
grazen, kunnen met hun mond bij de taxusstruik die op de afvalhoop ligt en zij eten hiervan.
Beide paarden overlijden als gevolg van het eten van de taxus, taxus kan namelijk dodelijk
zijn voor paarden indien zij ervan eten. Broen en Verkoulen wisten beide niet dat taxus
gevaarlijk is voor paarden. Hulsbosch stelt dat het overlijden aan onrechtmatig handelen van
Broen te wijten is en spreekt hem aan tot betaling van schadevergoeding.
Rechtsvraag: Zijn Broen en Verkoulen aansprakelijk voor de geleden schade van Hulsbosch
omdat zij de maatschappelijke zorgvuldigheid geschonden hebben en dienen zij deze schade
te vergoeden?
Overweging: De rechtbank en het hof wezen de vordering af. De Hoge Raad overwoog dat er
geen aansprakelijkheidsregel kan worden aanvaard, indien het om planten en struiken gaat,
waarvan de giftigheid niet van algemene bekendheid is. Het gegeven dat taxus giftig is voor
paarden is geen feit van algemene bekendheid, er kan derhalve geen aansprakelijkheidsregel
worden aanvaard. Verder overwoog de Hoge Raad dat de maatschappelijk betamende
zorgvuldigheid niet zo ver reikt dat degene die een plant of struik onder zich heeft, waarvan
hij de giftigheid niet kent of behoeft te kennen, verplicht is om deze plant of struik op
zodanige wijze onder zijn controle te houden dat deze geen gevaar kan opleveren, tenzij hij
weet dat deze plant of struik ongevaarlijk is. In casu kende beide mannen de giftigheid van
taxus niet en zij behoefde dit ook niet te kennen. Zij hebben dus niet de maatschappelijke
zorgvuldigheid geschonden door de taxusstruik op de afvalhoop te gooien, want zo ver
strekt de maatschappelijke zorgvuldigheid niet. Broen en Verkoulen zijn dus niet
aansprakelijk voor de geleden schade van Hulsbosch.
Rechtsregel: Indien het om een plant of struik gaat, waar men de giftigheid niet van kent en
niet van behoort kennen, strekt de maatschappelijke zorgvuldigheid niet zo ver dat deze
persoon de plant of struik zodanig onder zich moet houden dat de plant of struik geen
gevaar oplevert.
,HR Zwiepende tak
Casus: In september 1989 maken vier jongens/vrienden samen een boswandeling in de
omgeving van Slagharen. Werink –17 jaar oud– gaf achteloos een schop tegen een tak die
daarop terugzwiepte en Hudepohl, die achter hem liep, in het rechteroog trof. Door het
oogletsel moet Hudepohl uiteindelijk een oog missen. (De verzekeraar van Werink wil de
aansprakelijkheid niet erkennen.)
Procesgang: Hudepohl vordert schadevergoeding, op te maken bij staat, wegens
onrechtmatige daad. Werink is niet verschenen. De vordering is
bij verstekvonnis toegewezen, waartegen Werink in verzet is gekomen. De rechtbank heeft
het verstekvonnis vernietigd en de vordering afgewezen. Dit vonnis is in hoger beroep door
het hof vernietigd; de vordering is toegewezen. Het arrest van het hof is
in cassatie vernietigd en het (laatste) vonnis van de rechtbank is bekrachtigd. De vordering
van Hudepohl is dus afgewezen.
Het gedrag dat letselschade heeft veroorzaakt is in drie instanties getoetst aan de
zorgvuldigheidsnorm. Rechtbank, hof en Hoge Raad achten het gedrag resp. niet, wél en niet
maatschappelijk onzorgvuldig.
Hoge [Het hof heeft miskend] dat niet reeds de enkele mogelijkheid van een
Raad ongeval, als verwezenlijking van aan een bepaald gedrag inherent gevaar, dat
: gedrag onrechtmatig doet zijn, maar dat zodanig gevaarscheppend gedrag
slechts onrechtmatig is indien de mate van waarschijnlijkheid van een
ongeval (het oplopen van letsel door een ander) als gevolg van dat gedrag zo
groot is, dat de dader zich naar maatstaven van zorgvuldigheid van dat
gedrag had moeten onthouden. [r.o. 3.6 en 3.4]
Dus de kans dat een ongeval kan ontstaan bepaalt (mede) of iemand zich moet onthouden
van een bepaald gedrag. In casu is onvoldoende bekend over de feitelijke toedracht van het
ongeval, zodat de rechter niet kan vaststellen of een zorgvuldigheidsnorm is geschonden.
Werink is niet aansprakelijk.
De Hoge Raad overwoog:
3.6
Naar onderdeel I met juistheid betoogt, heeft het Hof (...) de hiervoor onder 3.4
omschreven maatstaf miskend.
Weliswaar heeft het hof overwogen dat (Werink zich had moeten realiseren dat) een tak
waartegen wordt getrapt, kan terugzwiepen en een ander kan verwonden, alsmede dat
Werink rekening had moeten houden met de mogelijkheid dat Hudepohl zich in zijn
onmiddellijke nabijheid bevond. Maar het Hof heeft niet onderzocht of de mate van
waarschijnlijkheid van een ongeval als het onderhavige doordat de tak als gevolg van de
door Werink daartegen gegeven schop ernstig letsel aan de achter hem lopende
Hudepohl zou kunnen toebrengen, zo groot was dat Werink zich, naar de eisen van de
hem jegens Hudepohl betamende zorgvuldigheid, van het geven van die schop had
, behoren te onthouden.
Voor een oordeel te dier zake is in dit geding trouwens geen toereikende feitelijke
grondslag beschikbaar, (...)
HR Jetblast
De feiten: Het vliegveld Princess Juliana op Sint-Maarten ligt tegen het strand aan. Veel
toeristen staan hier ondanks een waarschuwingsbord bij het hek naar de verschillende
vliegtuigen te kijken. Mevrouw Hartmann, een toeriste, staat ook bij het hek naar een bijna
opstijgend vliegtuig te kijken. Als het vliegtuig, een Boeing 747, zijn straalmotoren openzet,
wordt Hartmann door een jetblast, snel stromende lucht, de lucht ingeworpen waarna zij op
de rotsen terecht komt. Aan dit ongeval houdt Hartmann een shock en letsel over. Hartmann
stelt de luchthaven aansprakelijk omdat zij volgens haar geen veilige omgevingen hebben
geschept.
Rechtsvraag: Is de luchthaven aansprakelijk te stellen voor het ongeval van mevrouw
Hartmann?
Overweging: De rechtbank en het hof wijzen de vordering beide af. De Hoge Raad stelt
allereerst dat op deze casus de kelderluikcriteria van toepassing zijn. Er moet niet alleen
worden gelet op de mate van waarschijnlijkheid dat iemand niet de vereiste oplettendheid
en voorzichtigheid in acht neemt, maar ook op de kans dat uit deze niet-inachtneming
ongevallen ontstaan, de ernst die deze ongevallen kunnen hebben en de bezwaarlijkheid van
de te nemen veiligheidsmaatregelen. Verder stelt de Hoge Raad dat iemand die de zorg voor
een terrein heeft en nalaat om afdoende veiligheidsmaatregelen te nemen, niet alleen
onrechtmatig handelt jegens degenen die zich op het terrein bevinden, maar ook jegens
degenen die zich in de directe nabijheid van het terrein bevinden. Verder stelt de Hoge Raad
dat een waarschuwingsbord enkel als afdoende veiligheidsmaatregel kan gelden, indien kan
worden verwacht dat deze waarschuwing zal leiden tot handelen of nalaten waardoor het
gevaar wordt vermeden. De Hoge Raad oordeelt dat het hof niet voldoende heeft
gemotiveerd waarom het bord aan de nieuwe maatstaf voldeed. Volgens de Hoge Raad
voldeed het bord namelijk niet aan de nieuwe maatstaf en derhalve wijzen zij de zaak terug
naar het hof.
Rechtsregel: In dit arrest formuleert de Hoge Raad een nieuwe maatstaf. Een
waarschuwingsbord kan enkel als afdoende veiligheidsmaatregelen worden aangemerkt,
indien kan worden verwacht dat deze waarschuwing zal leiden tot handelen of nalaten
waardoor het gevaar wordt vermeden.
Relevante artikelen: Art. 6:162 lid 2 BW
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiki95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen