Hoorcollege 2 Personen- en familierecht
12-09-2019
Vanaf volgende week hebben we de sheets nodig. Je dient deze zelf mee te nemen. Het
wordt niet geprojecteerd.
Aanvulling college van vorige week:
We waren geëindigd met artikel 1:3 lid 2: ‘Door huwelijk of door geregistreerd
partnerschap ontstaat tussen de ene echtgenoot dan wel de ene geregistreerde partner
en een bloedverwant van de andere echtgenoot dan wel de andere geregistreerde partner
aanverwantschap in dezelfde graad als er bloedverwantschap bestaat tussen de andere
echtgenoot dan wel de andere geregistreerde partner en diens bloedverwant.’
Als je de graad van aanverwantschap telt, dan wordt het exact op dezelfde manier gedaan
als het tellen van bloedverwantschap, maar je vervangt ‘bloed’ met ‘aanverwant’.
Voorbeeld: je broer of zus is een bloedverwant in de tweede graad in de zijlijn. Dus uw
zwager of schoonzus is een aanverwant in de tweede graad in de zijlijn. Dus lettergreep
‘bloed’ vervang je door de lettergreep ‘aan’. Je eigen kind is een bloedverwant in de eerste
graad in de rechte lijn, dus je schoonzoon/schoondochter is een aanverwant in de eerste
graad in de rechte lijn.
Het is een eenvoudig, maar de tekst van het artikel is ingewikkeld. Dus onthoudt de
voorbeelden uit de colleges.
Artikel 1:3 lid 3: ‘Door het eindigen van het huwelijk of geregistreerd partnerschap wordt
de aanverwantschap niet opgeheven.’
o Je kunt dus scheiden wat je wilt, je komt nooit meer van je schoonfamilie af.
Onderstreep het woordje ‘niet’ in het artikel.
o Wat is het belang hiervan?
Het belang van de bloedverwantschap ligt voornamelijk in het erfrecht. Graden
tellen is van belang, omdat vanaf de 6e graad men niet erf op grond van de wet,
hooguit op grond van het testament.
o Los van het erfrecht zijn bloed- en aanverwantschap van belang. Denk
voornamelijk aan burgerlijk procesrecht, administratief procesrecht etc. Soms heb
je als familielid de mogelijkheid om je te verschonen voor het afleggen van een
getuigenis. Je moet in bepaalde graad of lijn staan. Dus artikel 3 lijkt enkel van
belang voor het erfrecht, maar het is zeker niet tot het erfrecht beperkt. Dus denk
aan het procesrecht, maar ook aan artikelen 6:106 en 6:108 BW. Als het gaat om
vorderen van vergoeding van immateriële schade of overlijdensschade, dan ziet u
in boek 6 bepaalde bloed- of aanverwanten genoemd. Wie zijn dat?
o De bloed- een aanverwanten die ook worden genoemd in artikelen 6:106 en 6:108
BW zijn de bloed- en aanverwanten zoals genoemd in artikel 1:3 lid 2 BW.
o Verder is het van belang voor schadevergoedingsrecht. In het geval dat iemand
overlijdt kan er een recht ontstaan op smartengeld (overlijdensschade).
o Andere voorbeelden staan in het boek, die moet je zelfstandig bestuderen.
Naamrecht
Het is heel actueel, want er dit voorjaar een motie ingediend voor een dubbele
geslachtsnaam. In Spanje heeft een kind de geslachtsnaam van beide ouders, in
Nederland is dat nog niet het geval.
Je moet een onderscheid maken tussen de geslachtsnaam van het kind (1:5) aan de ene
kant en aan de andere kant de mogelijkheid om als echtgenoot of geregistreerde partner
in het maatschappelijk verkeer de geslachtsnaam van de andere echtgenoot te voeren.
1
, Onderstreep in dit kader het woordje ‘voeren’. Hierbij geldt dat het niet jouw
geslachtsnaam is, die van jou staat namelijk in je geboorteakte.
Dus heel erg van belang is om een onderscheid te maken tussen artikel 1:5 en artikel 1:9
BW.
Als je als echtgenoot of geregistreerde partner de dubbele geslachtsnaam voert in het
maatschappelijk verkeer, dan is het niet u geslachtsnaam. De geslachtsnaam is de naam
die uit de geboorteakte blijkt.
Veel studenten denken dat kinderen nu al de mogelijkheid hebben om een dubbele
geslachtsnaam te voeren. Dit is niet het geval.
Artikel 4 gaat over de voornaam of meerdere voornamen. Dit is niet zo interessant, want
je kunt het ook vrij makkelijk wijzigen. De wijziging geschiedt veel makkelijker dan de
wijziging van de geslachtsnaam.
Naamrecht kind
In 1998 hadden we laatste ingrijpende wijziging van het naamrecht. Als je getrouwd was
en je kreeg een kind, dan kreeg het kind de geslachtsnaam van de vader. Was je niet
getrouwd, dan moet je kijken of de man het kind had erkend. Erkenning had tot gevolg dat
het kind de geslachtsnaam van de man kreeg. Was er geen huwelijk en had de man het
kind nier erkend, dan kreeg het kind de naam van de moeder. Als een man een vreemde
achternaam had, dan werd erkenning wel eens bewust achterwege gelaten. Dat is
veranderd, want nu is het zo dat de keuzevrijheid voorop staat.
Tegenwoordig staat de keuzemogelijkheid in alle gevallen voorop. Het naamrecht is
belangrijker dan je denkt. Het is niets voor niets een persoonlijkheidsrecht. Het zegt iets
over je identiteit.
Artikel 5
We gaan kijken naar artikel 5. Dit artikel bestaat uit 13 leden en is vrij onleesbaar:
Lid 1: ‘Indien een kind alleen in familierechtelijke betrekking tot de moeder staat, heeft het
haar geslachtsnaam. Indien een kind door adoptie alleen in familierechtelijke betrekking
tot de vader staat, heeft het zijn geslachtsnaam.’
o Als er geen huwelijk of geregistreerd partnerschap bestaat tussen de echtgenoten,
dan kijk je in lid 1 en lid 2. Is er wel een huwelijk of een geregistreerd
partnerschap, dan kijk je in lid 4 en lid 5.
o Nuytinck zegt steeds man en een vrouw, maar het geldt dus ook in de situatie
man/man en vrouw/vrouw.
o Lid 1: Dus als er geen huwelijk of geregistreerd partnerschap bestaat, dan heeft
het kind de geslachtsnaam van de moeder. Adoptie wordt apart geregeld.
Lid 2: ‘Indien een kind door erkenning in familierechtelijke betrekking tot de vader komt
te staan (Onder het oude recht kreeg het kind dan automatisch de geslachtsnaam van de
vader. Nu is dat niet meer het geval), houdt het de geslachtsnaam van de moeder (dus
als je niet kiest/ niet over eens kunt worden, dan is de wil van de moeder doorslaggevend.
Er is dus geen absolute gelijkheid tussen de vader en de moeder), tenzij (dit slaat op de
keuze) de moeder en de erkenner ter gelegenheid van de erkenning gezamenlijk
verklaren dat het kind de geslachtsnaam van de vader zal hebben (kies je niet of word je
het niet eens, dan krijgt het kind de geslachtsnaam van de moeder, tenzij slaat op de
keuzemogelijkheid. Dit houdt in dat je uitdrukkelijk kunt kiezen voor de geslachtsnaam van
de vader. Groot verschil met de situatie van voor 1998.). Van deze verklaring wordt
melding gemaakt in de akte van erkenning. De eerste twee volzinnen zijn van
overeenkomstige toepassing bij erkenning van een ongeboren kind. De ouders kunnen
evenwel ter gelegenheid van de voltrekking van hun huwelijk of van de registratie van hun
partnerschap alsnog gezamenlijk verklaren, dat hun kind voortaan de geslachtsnaam van
2