Een samenvatting van het vak Inleiding Beleid, welke onderdeel is van de inleiding Beleid en Management in de Publieke sector. Het vak is in collegejaar gevolgd en werd gedoceerd door Philip Karré. Voor het maken van de samenvatting is gebruik gemaakt van de Powerpoints en eigen aantekeningen.
Inleiding Beleid
Je kunt alle drie de versies van het boek ‘Beleid in beweging’ gebruiken. De nieuwste heeft alleen
nieuwere voorbeelden. De oudere zijn qua inhoud wel gelijk.
Tentamen van plusminus 7 open vragen (a, b). Twee weken voor tentamen komt proeftentamen op
canvas. Week voor tentamen komen de antwoorden op canvas.
Boek moet je lezen als encyclopedie
1
,College 1 Inleiding: politiek, beleid en samenleving
(H1+2)
Hoofdstuk 1 Politiek, beleid en sturing: een
positiebepaling
1.1 Inleiding
De EU-Turkije-deal (19 maart 2016) is onder het EU-voorzitterschap van NL tot stand gekomen. Elke
illegale vluchteling in Europa kan op kosten van de EU naar Turkije teruggestuurd worden, waarbij de
EU een andere Syriër opneemt. Als tegenprestatie mogen inwoners van Turkije visumvrij binnen
Europa reizen, worden de onderhandelingen over de toetreding van Turkije tot de EU geopend, en
krijgt Turkije 3 miljard euro voor allerlei projecten.
Nederlandse poldercultuur (poldermodel): door middel van geven en nemen, door middel van
samenwerking en compromisvorming getracht wordt om politieke beslissingen van draagvlak te
voorzien.
Essentie van politiek en beleid: de aanpak van maatschappelijke vraagstukken die niet alleen
verschillende belangen van verschillende partijen raakt, maar die ook betrekking heeft op de
afweging van bepaalde waarden die we als samenleving belangrijk achten.
1.2 Politiek, beleid en sturing (drie centrale concepten bij het
oplossen van een probleem)
Deze begrippen en definities staan centraal
Politiek = Gezaghebbende toebedeling van waarden voor de samenleving als geheel in de context
2
,van schaarste
Beleid = Verzameling van doelen en middelen in een bepaalde volgorde (PvA, strategie)
Sturing = Doelgerichte beïnvloeding in een bepaalde context
1.2.1 Politiek
Diversiteit aan belangen en waarden: hoe te verenigen?
o Politiek is macht
o Politiek als overtuiging, discussie en overreding
o Politiek als een spel met spelregels (formeel en informeel). Geven en nemen;
wheelen en dealen.
Politiek gaat ook over de verdeling van macht en middelen: ‘’who gets what, how, and
when’’: belang van schaarste.
In de context van democratie: vrijheid een belangrijke waarde
Politiek is het faciliteren van discussie tussen verschillende waarden
Gezaghebbende toebedeling van waarden, die wij als samenleving als geheel belangrijk
vinden.
Vaak botsende waarden: vrijheid, solidariteit, veiligheid, efficiency, rechtmatigheid en
gelijkheid. Door deze botsende waarden kunnen dilemma’s en spanningsvelden ontstaan.
Politiek heeft betrekking op de vraag hoe een samenleving als gemeenschap in staat is om de
problemen waarmee deze samenleving wordt geconfronteerd op een bevredigende manier aan te
pakken. Een heleboel waarden strijden met elkaar om voorrang in de wijze waarop een bepaald
beleid vorm en inhoud krijgt. Daarom definieert Easton politiek als: ‘de gezaghebbende toebedeling
van waarden voor de samenleving, voor een gemeenschap als geheel.’
Wie krijgt wat in de context van schaarste?
Kenmerkend voor politieke processen is dat het niet alleen gaat om de afweging van waarden. Het
gaat ook om de vraag voor wie, of voor welke groep Nederlanders, deze afweging moet worden
gemaakt. Politiek gaat over de vraag: “wie krijgt wat en hoe?”. Politiek heeft ook altijd betrekking op
de strijd om schaarse middelen zoals geld, mankracht en expertise.
Gezaghebbend
Politiek gaat ook over de vraag waarom een dergelijke beslissing moet worden genomen. Waaraan
ontleent een dergelijke keuze of beleid zijn legitimiteit en gezag? Waarom is het beleid noodzakelijk?
Om zulke beslissingen te kunnen maken is het belangrijk dat politieke keuzeprocessen voldoen aan
een aantal spelregels die zijn neergelegd in de Grondwet, internationale verdragen en in wetten en
regels, zodat zij gezaghebbend zijn.
1.2.2 Allocatiemechanismen
Politiek gaat om het toebedelen van waarden voor de samenleving als geheel. Dit kan door 3
allocatiemechanismen: staat, markt en gemeenschap. Daarnaast zijn er ook mengvormen.
1. De staat
De allocatie van waarden vindt plaats door een beroep te doen op de autoriteit van de
overheid.
3
, In wet- en regelgeving is vastgelegd welke organen van de staat welke bevoegdheden
hebben gekregen om te bepalen wie wat krijgt en met welk gezag.
Beroep op dit mechanisme wordt verdedigt door te verwijzen naar aantal motieven voor
overheidsoptreden:
o Marktimperfecties
o Productie van collectieve goederen en diensten en bemoeigoederen
o Tegengaan/voorkomen van de negatieve effecten van marktwerking
o Realiseren van bepaalde gewenste externe effecten
o Geweldsmonopolie
2. De markt
Vraag en aanbod bepalen welke soorten goederen worden aangeboden
3. De gemeenschap
In de Nederlandse situatie waren dit lange tijd de vier zuilen, deze vormden een
gemeenschap die gebaseerd was op het delen van een bepaalde
levensovertuiging/ideologie. Elke gemeenschap zorgde zelf voor de realisatie van
bepaalde waarden.
Betekenis van gemeenschap als allocatiemechanisme opnieuw in de belangstelling.
Communautaristische stromingen onderstrepen bijv. het belang van zelforganisatie. Vrij
van overheidsingrijpen en gebaseerd op het in een groep aanwezige sociale kapitaal
worden bepaalde waarden voor een specifieke groep gerealiseerd en worden bepaalde
belangen behartigd
Sturing is de vraag wie moet zich bemoeien (staat, markt, gemeenschap, community). Vaak leidt het
tot een hybride samenwerking. Kan ook weer tot spanning leiden. Vaak is het dus geen keuze, maar
een combinatie (hybride).
Gemeenschap kijkt meer naar buiten. Gemeenschap (particulier initiatief = Greenpeace).
Community is meer intern; willen vooral voordelen voor de eigen gemeenschap.
1.2.3 Beleid
Beleid heeft een politieke grondslag. Het geeft aan welke keuzes waarom zijn gemaakt. Hoe wordt de
afweging van waarden (1.2.2) gerealiseerd en voor welke groepen in de samenleving gelden
bepaalde afwegingen? Ook geeft beleid aan welk soort maatregelen moeten worden genomen. Een
klassieke definitie van beleid: ‘Het realiseren van bepaalde middelen in een bepaalde tijdsvolgorde
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joaslangeler. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
