TASKS FORENSIC PSYCHOLOGY
Problem 1 – all those violent lunatics
Guilty mind
Guilty deed
1. What is the prevalence of mental illness in forensic settings and which mental
disorders are most common?
Er zijn meer mannen dan vrouwen in de gevangenis, verhouding = 10:1. De meeste mensen
zijn tussen de 18 en 35 jaar oud wanneer ze de gevangenis binnenkomen. In Nederland zijn
de volgende stoornissen het meest voorkomend onder gevangen in forensic settings:
Mentale stoornis = 90%
CD/ODD = 87%
Middelmisbruik = 55%
Psychotische symptomen = 34%
Neurose = 9%
ADHD = 8%
Stemmingsstoornis = 6%
Psychose: deze komt vaker voor bij vrouwen (4%) in vergelijking met mannen (3.7%). Binnen
de gevangenis komen psychosen 3 tot 4 keer vaker voor dan binnen de algemene bevolking.
Gedetineerde vrouwen hebben meer dan twee keer zoveel kans als mannen om een huidige
ernstige psychische stoornis te vertonen (15% versus 6,1%). Daarnaast kennen vrouwen
binnen de gevangenis 4 - 11 keer hogere zelfmoordcijfers. Wanneer er wordt gekeken naar
assen, vertonen vrouwen meer AS-I-stoornissen, en mannen meer AS-II stoornissen
behalve borderline.
2. Which factors might influence behavior next to mental disorders?
Naast mentale stoornissen bestaan er een aantal andere factoren die een invloed uitoefenen
op gedrag. Verschillende onderzoekers/auteurs zeggen het volgende hierover:
, TASKS FORENSIC PSYCHOLOGY
Elbogen: middelmisbruik/afhankelijkheid. Een aantal studies en analyses hebben
geconcludeerd dat een ernstige mentale aandoening alleen niet voldoende is om
toekomstig geweld te voorspellen. Geweld wordt geassocieerd met historische
factoren (geweld in het verleden, gevangenschap als jeugdige, fysiek misbruik,
ouderlijke problemen), klinische factoren (middelmisbruik, bedreigingen),
dispositionele factoren (leeftijd, geslacht, inkomen), en contextuele factoren
(recente scheiding, werkeloosheid, slachtoffer zijn van een ernstige gebeurtenis).
Appelbaum: leeftijd, geslacht, diagnose en type misdrijf hebben allemaal invloed op
de oddsratio's voor gewelddadige veroordelingen en het percentage misdrijven dat
aan personen met psychoses is toe te rekenen. Onder de variabelen waarvan is
vastgesteld dat ze, naast psychotische symptomen en middelenmisbruik, het risico
op geweld vergroten, zijn de sociaaleconomische status en zelfs de buurten waar
personen met psychische stoornissen wonen.
Silver: stressvolle levensgebeurtenissen verhogen de kans op gewelddadig gedrag.
Dit heeft dus niet direct te maken met een mentale stoornis. Wel is het zo dat
stressvolle levensgebeurtenissen de oorzaak of het gevolg kunnen zijn van mentale
stoornissen. Daarnaast is een gebrek aan sociale steun ook gelinkt aan
betrokkenheid bij geweld en geweldpleging.
Zijn mensen met een mentale stoornis dan meer gewelddadig in vergelijking met de
algemene populatie?
Uit verschillende studies komen verschillende conclusies, maar over het algemeen kan
verondersteld worden dat mensen met een mentale stoornis meer gewelddadig zijn (dit
hoeft echter niet per se te linken te zijn aan de mentale stoornis zelf). Verschillende
onderzoekers/auteurs stellen het volgende:
Elbogen: deze studie maakt duidelijk of en hoe ernstige psychische aandoeningen
zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige depressie leiden tot gewelddadig
gedrag. Bivariate analyses toonden aan dat de incidentie van geweld hoger was voor
mensen met ernstige psychische aandoeningen, maar alleen significant voor
mensen met gelijktijdig gebruik van middelen en/of afhankelijkheid. Multivariate
analyses toonden aan dat ernstige psychische aandoeningen alleen geen toekomstig
geweld voorspelden; het werd in plaats daarvan geassocieerd met historische
(verleden geweld, jeugddetentie, fysiek misbruik, ouderlijk arrest), klinische
(middelenmisbruik, waargenomen bedreigingen), dispositionele (leeftijd, geslacht,
inkomen) en contextuele (recente echtscheiding, werkloosheid, slachtofferschap)
factoren.
Appelbaum: over het algemeen hebben studies een verhoogd risico op geweld
aangetoond bij personen met psychische stoornissen. Maar het aandeel geweld dat
zij verklaren is relatief klein, wat suggereert dat de goed gedocumenteerde publieke
perceptie van geesteszieken als gevaarlijke personen substantieel overdreven is.
, TASKS FORENSIC PSYCHOLOGY
Silver: verder zijn er sterke aanwijzingen gevonden dat stressvolle gebeurtenissen in
het leven en verminderde sociale steun sleutelfactoren zijn die de sociale verdeling
van geweld in de algemene bevolking beïnvloeden. De bevinding dat levensstress en
verminderde sociale ondersteuning significante onafhankelijke effecten op geweld
hadden na controle voor demografische kenmerken en psychische stoornissen, biedt
aanzienlijke empirische ondersteuning voor de verdere verkenning van een sociale
stressbenadering voor het verklaren van gewelddadig gedrag.
Het is dus niet de mentale stoornis zelf die leidt tot geweld:
Mentale stoornis > stressvolle levensgebeurtenissen en verminderde steun > geweld
Samenvattingen van de literatuur
Bron: Appelbaum (2006) – violence and mental disorders
Leeftijd, geslacht, diagnose en type misdrijf hebben allemaal invloed op de oddsratio's voor
gewelddadige veroordelingen en het percentage misdrijven dat is toe te schrijven aan
personen met psychoses. Studies met verschillende methoden hebben een verhoogd risico
op geweld aangetoond bij personen met psychische stoornissen. Het aandeel geweld dat zij
verklaren is echter relatief klein, wat suggereert dat de goed gedocumenteerde publieke
perceptie van geesteszieken als gevaarlijke personen substantieel overdreven is en dat de
onevenredige aandacht voor hun gewelddaden door de media en door onze gekozen
vertegenwoordigers niet gerechtvaardigd zijn. Opmerking: in landen zoals Zweden, met lage
percentages geweldsmisdrijven, zijn personen met ernstige psychische aandoeningen
waarschijnlijk verantwoordelijk voor een groter percentage crimineel geweld dan in landen
zoals de Verenigde Staten.
Wettelijke mandaten voor behandeling komen beduidend vaker voor bij personen met een
geschiedenis van ernstiger geweld en bij personen met elk niveau van geweld die ook
slechte therapietrouw melden.
Onder de variabelen die waarschijnlijk de effectiviteit in een bepaalde populatie zullen
bepalen, zijn de mate waarin geweld is gekoppeld aan psychiatrische symptomen, de
effectiviteit van de behandeling die deze symptomen vermindert, de beschikbaarheid van
behandeling, de mate van therapietrouw (die betrekking kan hebben op hoe agressief de
mandaten worden afgedwongen), en de mate waarin positieve effecten worden
overgedragen na de beëindiging van het mandaat. Het gebruik van verplichte poliklinische
behandeling zal het risico op geweld aanzienlijk verminderen.
De relatie tussen psychische stoornissen en geweld is complex. Onder de variabelen waarvan
is vastgesteld dat ze, naast psychotische symptomen en middelenmisbruik, het risico op
geweld vergroten, zijn de sociaaleconomische status en zelfs de buurten waar personen
met psychische stoornissen wonen. Geen enkele benadering om het risico te verminderen is
waarschijnlijk volledig effectief. En gezien de relatief bescheiden bijdrage aan het algemene
, TASKS FORENSIC PSYCHOLOGY
risico van geweld door personen met psychische stoornissen, moet de waarschijnlijkheid en
omvang van nadelige effecten van elke interventie zorgvuldig worden overwogen voordat
deze in de wet is vastgelegd.
Bron: Elbogen & Johnson (2009) – the link between violence and mental disorder
De relatie tussen psychische aandoeningen en geweld heeft een significant effect op het
beleid voor geestelijke gezondheid, de klinische praktijk en de publieke opinie over de
gevaarlijkheid van mensen met psychiatrische stoornissen. Deze studie maakt duidelijk of en
hoe ernstige psychische aandoeningen zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en ernstige
depressie leiden tot gewelddadig gedrag. Bivariate analyses toonden aan dat de incidentie
van geweld hoger was voor mensen met ernstige psychische aandoeningen, maar alleen
significant voor mensen met gelijktijdig gebruik van middelen en/ of afhankelijkheid.
Multivariate analyses toonden aan dat ernstige psychische aandoeningen alleen geen
toekomstig geweld voorspelden; het werd in plaats daarvan geassocieerd met historische
(verleden geweld, jeugddetentie, fysiek misbruik, ouderlijk arrest), klinische
(middelenmisbruik, waargenomen bedreigingen), dispositionele (leeftijd, geslacht, inkomen)
en contextuele (recente echtscheiding, werkloosheid, slachtofferschap) factoren. De meeste
van deze factoren werden vaker onderschreven door personen met ernstige psychische
aandoeningen. Omdat ernstige psychische aandoeningen niet onafhankelijk gewelddadig
gedrag in de toekomst voorspelden, betwisten deze bevindingen de perceptie dat
psychische aandoeningen een belangrijke oorzaak van geweld zijn bij de algemene
bevolking. Toch rapporteerden mensen met een psychische aandoening vaker geweld,
voornamelijk omdat ze andere factoren vertoonden die verband hielden met geweld.
Bijgevolg vereist het begrijpen van het verband tussen gewelddadige handelingen en
psychische stoornis aandacht voor de associatie met andere variabelen zoals
middelenmisbruik, omgevingsstressoren en geschiedenis van geweld.
Bron: Fazel & Seewald (2012) – severe mental illness in prisoners
Samenvatting - Hoge niveaus van psychiatrische morbiditeit bij gevangenen zijn in veel
landen gedocumenteerd, maar het is niet bekend of het aantal psychische aandoeningen in
de loop van de tijd is toegenomen of dat de prevalentie verschilt tussen landen met een laag
middeninkomen en landen met een hoog inkomen. Om systematisch prevalentiestudies
voor psychotische aandoeningen en ernstige depressies bij gevangenen te evalueren, geef
samenvattende schattingen en onderzoek naar bronnen van heterogeniteit tussen studies
met behulp van metaregressie. Studies van 1966 tot 2010 werden geïdentificeerd met
behulp van tien bibliografische indexen en referentielijsten. Opnamecriteria waren niet-
geselecteerde gevangenismonsters en dat klinisch onderzoek of semigestructureerde
instrumenten werden gebruikt om DSM-diagnoses te stellen van de relevante
aandoeningen. Hoge niveaus van psychiatrische morbiditeit worden consequent gemeld in
gevangenen uit vele landen gedurende vier decennia. Verder onderzoek is nodig om te
