Levensverhaal
‘Het leven kan alleen achterwaarts worden begrepen, maar moet voorwaarts
worden geleefd.’
Naam:
Studentennummer:
Klas:
School: Hogeschool Windesheim Zwolle
1ste jaar Verpleegkunde
Datum:
Inhoudsopgave
1
,Inleiding........................................................................................................................................................ 2
Leeswijzer...................................................................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1 Literatuuropbrengst................................................................................................................... 3
1.1 Levensverhalen........................................................................................................................................ 3
1.2 Ouderen................................................................................................................................................... 4
1.5 Wat is de relatie tussen het levensverhaal en de belevingsgerichte zorg aan ouderen en/of chronisch
zieken?.......................................................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2: Levensverhaal van mevrouw Alize.............................................................................................5
Hoofdstuk 5 Beschouwing en conclusie.......................................................................................................... 6
Hoofdstuk 4 Nawoord en leerwinst................................................................................................................ 8
Bibliografie.................................................................................................................................................... 9
Bijlage zoekstrategie.................................................................................................................................... 10
Bijlage feedback........................................................................................................................................... 11
Bijlage interview.......................................................................................................................................... 14
INLEIDING
Dit levensverhaal is geschreven naar aanleiding van het vak Professioneel Schrijven voor
de opleiding HBO-V aan Hogeschool Windesheim te Zwolle. In dit verslag leest u over het
levensverhaal van Mevrouw Alize.
De centrale vraag is als volgt: Wat is de relatie tussen het levensverhaal en de
belevingsgerichte zorg aan ouderen en/of chronisch zieken?
Om antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag, bestuderen we eerst actuele literatuur
over ouderen, chronisch ziek zijn, belevingsgerichte zorg en levensverhalen met
minimaal 4 bronnen. De bronnen zoeken we op in de databanken van Windesheim en
schoolboeken. Het doel van het onderzoek is dat we volledig en onderbouwd antwoord
geeft op de hoofdvraag in het kader van professioneel schrijven.
2
,Naast het literatuuronderzoek mogen we een oudere of maatje interviewen om
uiteindelijke het levensverhaal van diegene te schrijven. Voor het interview ga ik () mijn
oma interviewen, ik heb gekozen voor haar omdat ze een buitenlandse achtergrond heeft
en 30 jaar in Nederland woont. Mevrouw Alize lijdt aan hartfalen, hierdoor is ze erg
kortademig bij inspanning. Daarnaast heeft mevrouw oedemateuze benen met kleine
wondjes. Ze is nog redelijk zelfstandig en heeft daarom nog geen thuiszorg nodig. De
familie helpt haar als het nodig is of wanneer ze dit aangeeft en we zijn daarom ook een
van haar mantelzorgers.
We hebben het interview voorbereidt door eerst een vragenlijst op te stellen over de
onderwerpen die we graag aan bod willen laten komen in het levensverhaal. De
onderwerpen gaan over haar jeugd, familie, liefde, maar ook hoe ze haar nu voelt en hoe
ze de toekomst tegemoetziet. Op basis van de verzamelde informatie en kennis die we
hebben opgedaan schrijven we een levensverhaal over Mevrouw Alize. En geven we
antwoord op de centrale vraag.
Leeswijzer
In hoofdstuk 1 tot en met 1.5 wordt er ingegaan op de literatuur met actuele informatie
over ouderen, chronisch ziek zijn, belevingsgerichte zorg, levensverhalen en op de
centrale vraag wat de relatie is tussen het levensverhaal en de belevingsgerichte zorg
aan ouderen. In hoofdstuk 2 hebben we het levensverhaal uitgewerkt van mevrouw Alize
aan de hand van de interview vragen. In het levensverhaal komen de volgende
onderwerpen aan bod; jeugd, gezin, liefde, de verhuizing naar Nederland, het heden,
waarden en normen en visie op de toekomst. In hoofdstuk 3 beschrijven we individueel
onze beschouwing en conclusie. En in hoofdstuk 4 nawoord en leerwinst.
Hoofdstuk 1 Literatuuropbrengst
1.1 Levensverhalen
In de gevonden literatuur wordt het begrip door Groenink (2014 p.20) over
levensverhalen omschreven als; “Een levensverhaal is de persoonlijke levensgeschiedenis
van iemand, verteld of samengesteld door hemzelf of iemand uit de directe omgeving”
In het artikel over levensverhalen beschrijft Groenink (2014) dat alle mensen, jong en
oud een verhaal hebben te vertellen, een verhaal dat gaat over het leven, een
levensverhaal. Hij geeft aan dat levensvragen vragen zijn over de zin en bedoeling van
ons leven en dat ieder mens zich beschikt over herinneringen en levensverhalen. Voor
iedereen is dit verschillend en iedereen ervaart het op zijn eigenwijze. Deze vragen
vertellen over de behoeften, verlangens en mogelijkheden van de cliënt. Vertaald naar
het dagelijks leven: wat houdt iemand bezig, wat maakt hem gelukkig, wat geeft hem
houvast en wat zijn belangrijke dingen in zijn leven. Daaronder liggen vaak grotere,
3
, zogeheten existentiële vragen: hoe kijkt hij terug op zijn leven? En hoe kijkt hij vooruit
naar het einde.
Ernst Bohlmeijer (2007) beschrijft in zijn boek De betekenis van levensverhalen, dat een
levensverhaal een constructie op basis van de interpretatie van een oneindige reeks van:
Gebeurtenissen uit iemands leven, die ‘vrij’ geïnterpreteerd kunnen worden;
vermengd met
Waarden, die tijdens de levensloop aan verandering onder hevig kunnen zijn;
Toekomstplannen, die gedurende het leven doorgaans bijgesteld (moeten)
worden; en aan zichzelf toegeschreven eigenschappen is.
Daarnaast gaat het vertellen van het levensverhaal om de persoonlijke kijk van de cliënt
op zijn leven en de wijze waarop hij daar betekenis aan geeft. Bohlmeijer (2007)
beschrijft dat dit proces wordt verbonden met reminiscentie. Een uitgebreide definitie
volgens Bohlmeijer & Steunenberk (2011, p.3) van reminiscentie; “Reminiscentie is de
(on) willekeurige activiteit of proces van het ophalen van persoonlijke herinneringen”.
Volgens Bohlmeijer[CITATION Boh07 \n \t \l 1043 ] kan door het verzamelen van de
informatie tijdens het schrijven van een levensverhaal dit een bijdrage leveren tot het
verwerken en accepteren van het eigen verleden. Daarnaast zijn er zijn steeds meer
aanwijzingen dat deze vorm van reminiscentie in combinatie met het schrijven van een
levensverhaal de tevredenheid van het leven vergroot en dat kan leiden tot een afname
van depressieve klachten.
Een ander voordeel dat Ernst Bohlmeijer [CITATION Boh07 \n \t \l 1043 ] noemt is dat
door het schrijven van een levensverhaal de identiteit en het zelfbeeld van de
hoofdpersoon versterkt en zelfvertrouwen toeneemt. Er vindt erkenning plaatst. De
oudere wordt in een ander licht geplaatst en gekend zoals hij is. Een levensverhaal
ingezet worden als informatiebron voor de verpleegkundigen of de oudere zelf. Ten slotte
kan de betekenis van het werken met levensverhalen voor de cliënt veel plezier
opleveren, bezig zijn met het verleden en de toekomst.
1.2 Ouderen
Ouderen zijn een van de doelgroepen, hier is gedefinieerd als personen in de leeftijd van
65 jaar en ouder is. Volgens het artikel van Boomstra (2017) Een expert van het thema
welbevinden en levensvragen, is het belangrijk dat je als verpleegkundige beseft dat
cliënten toch ook een dag van morgen hebben en dus een toekomst voor zich hebben. De
behoefte aan eigenwaarde, verbondenheid en samenhang blijft bestaan. Naar aanleiding
van de zingevingsbehoeften zijn belangrijke levensvragen in deze levensfase belangrijk
om te achterhalen van de cliënten. Met de toename van het aantal demente ouderen in
Nederland groeit ook het zoeken naar mogelijkheden om de communicatie met deze
groep te verbeteren. Dit kan volgens Boomstra (2017) door het werken met
levensverhalen positief werken.
1.3 Belevingsgerichte zorg
Belevingsgerichte zorg is een manier van omgaan met mensen die zorg nodig hebben.
Hierbij kun je denken aan mensen met dementie of met een verstandelijke beperking.
Volgens Qwiek (z.d) staan bij belevingsgerichte zorg de wensen en mogelijkheden van
degene die zorg krijgt centraal, niet de beperkingen die iemand heeft. Deze beleving kan
op positieve of negatieve manier zijn. Bij een belevingsgerichte aanpak wordt vaak
geprobeerd negatieve belevingen om te zetten in positieve belevingen. Er wordt rekening
gehouden met de individuele behoefte van een cliënt. Voorop staan eigen regie,
gezamenlijkheid en gelijkwaardigheid. Het doel is een betere kwaliteit van leven van de
zorgvrager.
Veldhuis (2006) beschrijft; dat in de afgelopen decennia de belevingsgerichte zorg een
breed begrip is geworden en zijn er allerlei benaderingswijzen en methoden ontwikkeld
om hieraan invulling te geven. Voorbeelden die worden gegeven zijn:
4
