Talenpanorama
Hoorcollege 1
Overzicht van gesproken talen in het midden-oosten en de sociale en politieke factoren
hiervan
o Oudere en recentere talen
Perzisch, Arabisch, Hebreeuws, Berbertalen (Noord-Afrika en sub saharaans Afrika), Grieks,
Frans, Modern South Arabian
Arabisch zeer divers, dialecten worden de verschillende varianten misschien genoemd, maar
elkaar verstaan wordt in vele gevallen lastig.
o Wel een schrijftaal dat afgeleid is van het klassieke Arabisch
Verwante talen > taalfamilie
o Talen die verwant zijn zoals Germaans, Semitisch
Wat betekent het om een familie te zijn
Gemeenschappelijke voorouder is een teken, gedeelde oorsprong
Veel overeenkomsten in:
o Basiswoordenschat en grammatica
Prototalen, talen die niet geschreven zijn
o Talen komen van een brontaal, vaak pre-historisch
Niet altijd vanwege verwantschap, leenwoorden uit Arabisch komen
voor waardoor het kan lijken dat talen verwant zijn aan elkaar
Aantal verwante talen:
o Proto-semitisch > West semitisch en Oost semitisch
o Proto-Iraans > Modern Perzisch (Nper)
o Indo-Europees is de grootste familie: Heel Amerika, Indische talen, Germaanse talen,
Nederlands, Fries, Deens, Roemeens, Spaans, Slavische talen, Pools, Ijslands
Oost-Semitisch: Soemerisch, Oud Babylonisch, Akkadisch,
o Uiteindelijk stief het Akkadisch uit, ook bestond het Ugaritisch (alfabetschrift, achter
elk teken zit een klank; Syrische kust)
o Oudste hebreeuws waarschijnlijk al 10de eeuw voor Christus
o Aramees, Palmyreens Aramees
Oud Noord-Arabisch Syrie Jordanië, Saudi-Arabië
o Safaïtisch
o Dedanitisch
o Theimanitisch
o Thamudisch
Oud Zuid-Arabisch (Sabees, Mineens, Qatabaans, Hadramitisch) Zuidwestelijk deel arabisch
schiereiland
,Hoorcollege 2
Pre-scriptisch Arabisch/pre-islamic Arabian
Wat is Arabisch?
o Klassiek Arabisch (daar zijn de meeste het over eens)
o Modern standaard Arabisch (ligt dichtbij het klassieke, wordt nu gebruikt als
schrijfttaal)
o De modernde Arabisch dialecten, kunnen heel erg uiteenlopen
o Pre-Islamitisch Arabisch, het is evenzo arabisch als de moderne dialecten
Er moest een schrift zijn, wat voor taal is dit en waar kijken we naar. Puur
kijken wat er staat, is dit Arabisch en als men dit doet dan zijn er
tienduizenden inscripties aanwezig
Waar komt het Arabisch vandaan?
o Noord-Arabië en de Levant (de middellandse-zeekust van het arabische schiereiland).
Vrij laat want inscripties komen uit de zesde eeuw. In de islamtische traditie wordt er
van uit gegaan dat de taal uit Yemen komt (dit kan echter niet kloppen, er werd in
Jemen geen Arabisch gesproken, er is geen bewijs voor).
Tien duizenden arabische inscripties zijn gevonden voor de islam, deze lijken
totaal niet op het pure klassiek arabisch, dit is gevonden in Jordanie en Syrie
en later ook in Hijaz en Sinaï woestijn. Uit het Noorden naar het Zuiden
verspreidt waarschijnlijk en niet andersom.
o Het traditionele verhaal zegt dat arabieren geisoleerde nomaden waren, taal
verspreidde zich over het arabische schiereiland. Door isolatie bleef de taal zuiver.
De koran geschreven en andere vroege islamitische literatuur geschreven in die
zuivere ook wel klassieke arabische taal
Deze taal gestandaardiseerd aan het einde van de tweede eeuw.
Continuiteit door vondsten van poezie
Schrift en taal
o Staan los van elkaar, verschillende talen worden in hetzelfde schrift geschreven
bijvoorbeeld
Arabisch had geen vast schrift in de pre-Islamitische periode en is in
verschillende schriften geschreven waaronder:
Safaïtisch schrift (veel inscripties van), Hismees schrift (ook),
Dadanitisch schrift (ook), Nabatees Aramees schrift
o Inscripties zijn veel te vinden over het hele Arabische schiereiland
Zuid Arabisch schrift
o In Yemen en Oman vinden we inscripties in het Oud Zuid Arabisch
o Belangrijkste taal is Samees
Daarnaast kleinere talen zoals: Mineens, Qatabaans en Hadramitisch
Worden vaak als een taalgroep gezien, omdat ze hetzelfde schrift
schrijven of ze zitten in het zuiden
Oud Noord Arabisch (Arabian niet Arabic!)
o Groep nauw verwante schriften, veel overeenkomsten met het Zuid-Arabisch schrift
Behoren tot de zuid arabische schriftfamilie, maar dit is betwijfeld
, Talen: Taymanitisch, Dadanitisch, Safaitisch, Hismees en
Thamoedische schriften B, C, D en F
Taymanitisch
o Gebruikt in Tayma in het eerste millennium voor christus
o Nauw verwant aan het Hebreeuws, Aramees en Ugaritisch
o Een Noord-West Semitische taal en daarom verwant aan de talen die hierboven
staan
Dadanitisch
o Werd gebruikt in Dadan
o Schrijft een unieke eigen taal, specifiek voor deze oase, lijkt meer op het Arabisch,
maar is ook duidelijk anders dan het Arabisch, woordenschat is enigszins Arabisch
Enkele inscripties in dit schrift zijn duidelijk herkenbaar Arabisch
Thamoedisch B, C, D en F
o Groep uiteenlopende schriften
Vaak alleen namen
Langere tekstn vaak onontcijferbaar en moeilijk te dateren
Te vinden langs de gehele westkust van Arabië
Duidelijk geen Arabisch ondanks dat het uit het traditionele hartland van het
Arabisch komt. Arabisch komt uit de zesde en zevende eeuw.
Hasaitisch
o Moeilijk te ontcijferen, datering onbekend, gevonden langs de kust van de Perzische
golf en duidelijk geef Arabisch, honderd jaar voor de Islam ontstond, vandaar.
Safaitisch
o Tienduizenden inscripties beschikbaar
Eerste millennium voor christus tot aan de 4 e eeuw na christus
o Herkenbaar een vorm van het Arabisch, niet zoals vandaag de dag, maar het heeft
alle typische dingen van het arabisch zoals de constructie
o Bevat heidense religieuze gebeden, noemen veel bekende goden van omliggende
volkeren en ook hun eigen
Bijvoorbeeld Lãt en al-‘uzzã
Er is sprake van een continuiteit, men verzind dit niet zomaar, maar
dit komt constant terug vooral Lãt
Hismees
o Enkele duizende inscripties zijn hiervan beschikbaar
o Eerste millenium voor chr en 4e eeuw na chr
o Herkenbaar een voor van het arabisch. Noordelijk Saudi Arabie en zuid Jordanië
Overlapt in tijd en regio met het Nabatese rijk en ook het Nabetees Arabisch.
Nabatees Arabisch
o Koninkrijk van de 4e eeuw v chr tot 106 n chr
Hierna ingelijft door het Romeinse rijk als Provincia Arabia
Spraken Arabisch, maar schreven Aramees
Bekende goden in het rijk waren lãt, manãt en ‘uzzã
o Inscripties zijn veelal in het Aramees
Namen zijn echter consequent Arabisch
Zoals abdallãh
Ook arabische woorden in het Aramees gebruikt
, Het gebruik van een taal en het schrijven van een ander komt veel
voor in het midden oosten
Nabatees in Provincia Arabia
o Na de val van het rijk bleef de Nabatese schrijftraditie bewaard
Verspreid zich over een groot deel van de westkust van het Arabisch
schiereiland
De taal krijgt steeds meer elementen van het Arabisch en ontwikkeld
zich steeds meer tot het moderne Arabische schrift
o Van Nabatees naar Islamitisch Arabisch
Nabatees Arabisch schrift verspreid als schrijftaal
Het arabisch van de islamitische periode gebruikt het nabatese schrijft, maar
de taal is tamelijk anders
Deze nieuwe islamitische schrijfcultuur verspreidt zich over de hele arabisch
sprekende wereld en verder
Het nabatees ligt het meest dichtbij het herkenbare arabisch, maar het ligt
toch anders want het is anders dan we zien in de Islam.
Wat is het Arabisch en wat valt er onder?
o Proto-Arabisch verspreid zich verder in twee takken:
Een noordelijke groep: Safaitisch, Hismees en het Nabatees
De andere groep: vroeg islamtisch arabisch en klassiek arabisch en veel
moderne dialecten zitten in deze groep, maar niet allemaal. Maar dialecten
uit Jemen vormen een eigen tak. Hoe deze zich tot elkaar verhouden is niet
zo duidelijk, dit moet nog worden uitgezocht.