Samenvatting Kennistoets Psychologie Kwartiel 4 voor Leerjaar 1 van de opleiding Fysiotherapie. Geschreven in het studiejaar 2019/2020. Ikzelf heb een 8 gehaald.
Stress en gezondheid:
Welke psychosociale factoren invloed hebben op stress:
Stressreacties bepaald door:
- Cognitieve appraisal
- Persoonlijkheid (o.a. type A/B/D)
- Aangeleerd gedrag (cultuur) (Zimbardo)
Sociale steun:
- Definitie Ervaren vriendschap, zorg, achting en hulp welke iemand ontvangt van andere
mensen of groepen. (sociale steun draagt bij aan gevoel van eigenwaarde en dus kwaliteit van
leven)
- Soorten sociale steun (Ros, 1989):
Emotionele steun liefde, vriendschap, waardering (beschermd tegen neg.
Emotionele consequenties stress)
Informatieve steun informatie en advies
Instrumentele steun materiële/ financiële middelen, praktische hulp
- Bij welke soort sociale steun is men het meest gebaat? Algemeen: afhankelijk van de
stressvolle situatie
Kankerpatiënten vooral emotionele steun. Emotionele steun beschermt tegen negatieve
consequenties van stress
Chronische ziekte: alle drie ongeveer even belangrijk
- Sociale steun vermindert ervaren stress en verbeterd de
gezondheid.
Gezondheidsverbetering verminderd de kans op
krijgen ziekte, versnelt herstel van ziekte. Let op: niet
iedereen durft steun te vragen (assertiviteit, schaamte)
Persoonlijke controle:
- Definitie Het gevoel dat men beslissingen en acties kan
nemen om (on)gewenste uitkomsten te verkrijgen.
- Aspecten:
Locus of control: Mate waarin mensen denken invloed te kunnen uitoefenen op hun
levensloop/gezondheidssituatie (beheersoriëntatie)
Internal: zelf architect van het leven
External: leven niet beïnvloedbaar, aaneenschakeling van toevalligheden wil
van God
Eigen effectiviteit (self-efficacy): De verwachting dat men succes kan hebben bij
een specifieke activiteit.
Determinanten:
Ervaring:
Eigen falen en succes
Observatie gedrag anderen (‘social learning’)
- Attributie: concretisering van de locus of control (waar is dit specifieke probleem aan toe te
schrijven). Voorbeeld: Vaak wanneer de behandeling niet snel genoeg tot resultaat leidt vervalt
de patiënt van interne attributie naar externe attributie. Heel belangrijk is om de pt. een middel
(oefening/ houding/ belasting-belastbaarheid) te geven waarmee hij zelf iets kan doen aan het
verminderen van de klacht. Dus niet alleen maar masseren en/of manipuleren, maar pt. ook
zelf aan het werk zetten
- Attributie dimensies:
Intern: binnen zichzelf, zelf invloed uit te oefenen
Extern: buiten zichzelf, anderen/ fysiotherapeut
- Stabiliteitsdementie:
Blijvend/Onveranderbaar vs Tijdelijk/Veranderbaar
- Globaal (oefenen helpt niet) – specifiek (alleen deze oefening helpt niet, geeft meer pijn
Weerbaarheid:
- Karakteristieken: (drie C’s)
Controle: geloven dat men levensgebeurtenissen kan beïnvloeden
Commitment: betrokkenheid bij gebeurtenissen, activiteiten en mensen
Challenge: veranderingen zien als kansen om te groeien (uitdaging)
- Effectievere coping (omgaan met stressoren) – probleemoplossend – omzetten negatieve
gedachten in positieve Minder fysiologische reacties onder stress (betere gezondheid)
Type A/D-gedragspatroon:
- Karakteristieken: (TYPE A)
Competitie gericht: wil winnen, perfectionisme
,Samenvatting Psychologie
Tijdsdrang: ongeduldig, afspraak is afspraak, doen meerdere dingen tegelijk
Boosheid/vijandigheid: wel/niet geuit
- Type B: ontspannen, bedaarde reactie op het leven
- Type D: neiging emotionele stress te onderdrukken (meer kans om door hartinfarct te
overlijden)
In welke mate psychosociale factoren invloed hebben op stress:
- Bij langdurige en hoge stresslevels in combinatie met lage persoonlijke controle: hulpeloosheid
- Bij een sterk gevoel van persoonlijke controle juist positief effect op, gezondheid en voorkomen
van ziek worden
Stress, oorzaak en gevolgen:
Wat stress is en wat er gebeurt als iemand stress ervaart (o.a. primaire en secundaire
appraisal):
Stress:
- Stressor (stimulus) uit de omgeving
- Een reactie op een stressor
- Waargenomen discrepantie tussen fysieke of psychologische eisen van een situatie en de
bronnen van de biologische, psychologische of sociale systemen van individuen (belasting
wordt hoger ervaren dan belastbaarheid). Deze definitie wordt gebruikt!
Wat gebeurt er als iemand stress ervaart?
Primaire appraisal:
- Ontoepasselijk
- Goed
- Stressvol
- Kwaad/verliezen
- Bedreiging
- Uitdaging
Secundaire appraisal:
- Beoordeling van de beschikbare middelen voor het omgaan met de stressvolle gebeurtenis
- Voorbeelden:
Ik kan het niet
Als deze methode mislukt, kan ik een paar anderen proberen
Ik kan het als ik hard werk
Geen probleem – ik kan het doen
Hoe men stress kan meten:
- Fysiologische opwinding:
Huidreactie
Analyseren van bloed, urine, salvia: hormonen zoals cortisol en adrenaline
- SRRS (Social Readjustment Rating Scale)
- Hassles Scale and Uplifts Scale
Hoe mensen omgaan met stress (copingstijlen):
- Coping = het proces waarin mensen proberen het werkelijke/ervaren verschil te beheren tussen
eisen en middelen die ze waarderen
Copingstijlen:
- E-coping gericht op het reguleren van de emotionele reactie op stress
- P-coping gericht op zoeken oplossing
- Actieve coping informatie/steun zoeken
- Passieve coping lijdzaam ondergaan
- Vermijdende coping kop in het zand steken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 488208. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
