Gewone verblijfplaats van het kind: het vereiste van fysieke aanwezigheid en de gevolgen van
dwang, onrechtmatig handelen en schending van grondrechten
Annotatie bij,
Arrest: HvJ EU 17 oktober 2018, C-393/18 PPU, ECLI:EU:C:2018:835
Aantal woorden: 1982
1.
Het begrip ‘de gewone verblijfplaats van het kind’ wordt in tegenstelling tot de andere begrippen in
de Brussel II BIS-verordening niet nader omschreven. Voor de uitleg van dit begrip moet aansluiting
worden gezocht bij eerdere rechtspraak van het HvJ EU, het blijft echter een erg casuïstisch in te
vullen begrip. Toch is de gewone verblijfplaats van het kind wel een autonoom en uniform begrip
oftewel, het is wenselijk dat alle verdragsstaten dezelfde uitleg en toepassing geven aan het begrip. 1
Dit is echter lastig nu een concreet toepasbare definitie niet te duiden is en de nationale rechter alle
omstandigheden van het geval moet laten meewegen. Dit terwijl de uitleg van de gewone
verblijfplaats van het kind van grote betekenis is voor het formele toepassingsgebied van de Brussel
II BIS-verordening. Op grond van artikel 8, lid 1, Brussel II BIS-verordening heeft het gerecht van een
lidstaat namelijk geen internationale rechtsmacht als het kind niet de gewone verblijfplaats heeft op
het grondgebied van die lidstaat.2
2.
Onderhavige zaak illustreert dat de nationale rechter moeite heeft met de uitleg van de gewone
verblijfplaats van het kind in het specifieke geval: de rechter in eerste aanleg van Engeland en Wales,
afdeling familierecht verzocht het HvJ EU een prejudiciële beslissing te nemen. Zij willen vernemen of
de fysieke aanwezigheid van een kind moet worden gezien als een essentieel element om aan te
nemen dat een kind in een staat zijn gewone verblijfplaats heeft. Tevens vragen zij of de
omstandigheid van onrechtmatige dwang van de vader waardoor de moeder is bevallen en sindsdien
met het kind verblijft en de schending van de grondrechten 3 van moeder en/of kind een
rechtvaardiging kan bieden om de gewone verblijfplaats van een kind ondanks het ontbreken van de
fysieke aanwezigheid toch aan te nemen. Oftewel, centraal staat de vraag of de verwijzende rechter
1
HvJ EU 22 december 2010, C-497/10, ECLI:EU:C:2010:829, r.o 44 (Mercredi).
2
Is gelijk aan: Artikel 5, lid 1, van het Haags Kinderbeschermingsverdrag.
3
Artikelen 3 en 5 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.
1
, Annotatie
zijn internationale bevoegdheid om kennis te nemen van de onderhavige internationale zaak kan
baseren op artikel 8, lid 1, Brussel II BIS.
3.
Het verzoek door de verwijzende rechter is ingediend naar aanleiding van een geding tussen de
moeder van het kind (hierna: de moeder), met de Bengalese nationaliteit en de vader van het kind
(hierna: de vader), met de Britse nationaliteit over een kind dat ten tijde van het aanhangig maken
van de zaak ongeveer één jaar oud was. Het kind is in 2017 geboren in Bangladesh en is hier
sindsdien ook verbleven samen met zijn moeder. De moeder beweert dat de vader haar al die tijd
tegen haar wil vasthoudt in Bangladesh, waar zij enkel voor een tijdelijk verblijf heen reisde nu ze
weer terug wilde keren naar het Verenigd Koninkrijk waar zij sinds 2016 samen met de vader
verbleef. Vanwege de dwang van de vader is de moeder in Bangladesh bevallen en daar met het kind
verbleven.
4.
De moeder verzoekt de verwijzende rechter het kind onder de bescherming van deze rechterlijke
instantie te plaatsen en de terugkeer van haar en het kind naar Engeland en Wales aan te zeggen,
zodat zij kan participeren in de aanhangig gemaakte gerechtelijke procedure. De moeder stelt dat de
verwijzende rechter bevoegd is om over het geding te beslissen onder meer omdat het kind ten tijde
van het aanhangig maken van de zaak zijn gewone verblijfplaats in het Verenigd Koninkrijk had.
5.
Het HvJ EU hanteert in onderhavige zaak voor de internationale bevoegdheid van het verwijzende
gerecht de Brussel II BIS-verordening. Het HvJ EU gaat niet expliciet in op het materiele en temporele
toepassingsgebied van de Brussel II BIS-verordening, naar alle waarschijnlijkheid omdat het
verwijzende hof hier geen prejudiciële vraag over heeft gesteld in samenhang met het feit dat het
beide toepassingsgebieden een duidelijk kader hebben en dus niet ter discussie staan. Voor de
volledigheid, de Brussel II BIS-verordening is materieel van toepassing op gedingen die betrekking
hebben op de ouderlijke verantwoordelijkheid, dit blijkt uit artikel 1, lid 1 van de verordening. 4 In
onderhavige zaak gaat het om die ouderlijke verantwoordelijk namelijk het plaatsen van het kind
onder beschermend toezicht van de rechterlijke instantie en het terugkeren van het kind tezamen
4
I. Curry-Sumner, ‘Het belang van het kind in de regels van internationale bevoegdheid inzake gezagskwesties’, in: J.H de
Graaf e.a., Rechten van het kind en waardigheid, Nijmegen: Ars Aquie 2013, p. 165-166.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maitevannoort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.