Thema 5 Hersenstam (bewustzijn, slaap en syncope)
HC18 Hersenstam en autonoom zenuwstelsel
Hersenzenuwen
- Olfactorius en opticus (I en II) niet écht hersenzenuwen -> zijn meer extensies CNS
o Komt door manier van ontwikkelen
Diencephalon wordt een ballonnetje -> wordt het oog
Bulbus/tractus olfactorius uit telencephalon -> middels fila olfactoria
verbinding met het oppervlak
- Axonen hersenzenuwen normaal komen/eindigen -> craniale nucleus
o Craniale nucleus (III-XII) in hersenstam
o Craniale zenuw axonen van verschillende craniale nuclei (III, V, VII, X)
o Sommige craniale nuclei ontvangen axonen uit meerdere craniale zenuwen
Nucleus ambiguus innerveert slikspieren
Maar via verschillende axonen van hersenzenuwen naar slikspieren toe
- Motorische hersenzenuwkern -> spieren liggen ipsilateraal (behalve bij n. trochlearis)
- Vezeltypes van hersenzenuwen hoef je niet te weten
- Beloop -> functie -> hoe ze lopen door openingen in de schedel moet je weten
Corticale innervatie craniale nucleus -> contralateraal of ook bilateraal
Vanuit hersenschors, kruisen in hersenstam
- mV Trigeminus Kouwen
- dVII Facialis (dorsaal) Aangezichtsspieren
- vVII Facialis (ventraal) Aangezichtsspieren
- IX, X Ambiguus Slikken
- XI Accesorius Sternocleidomastoidius en trapezius
- XII Hypoglossus Tong
Splitsing van de neurale buis
- Dorsaal (alaar) -> sensorisch
- Ventraal (basaal) -> motorisch
- De morfogenen uit de vloer- en dakplaat zorgen voor de splitsing -> beïnvloeden
eindbestemming neuronen bij ontwikkeling
In de hersenstam komen ze anders te liggen -> door openklappen van hersenstam (zie plaatje)
Kolommen van Herrick -> organisatie
- Ruggenmerg -> MMC, LMC, PMC, HMC
In de hersenstam komen er twee bij want er komen extra
functies bij -> hieronder hoef je niet te weten
- Motorisch (basaal) -> branchiomotorkolom -> afgeleiden van de kieuwspieren
- Sensorisch (alaar) -> speciaal sensorisch (auditoir, vestibulair)
Herrick’s kolommen
- Blauw -> sensorisch
- Geel/rood -> motorisch
- Groen -> is intermediair grijs -> maar heet hier reticulaire formatie
,Reticulaire formatie (tegmentum hersenstam)
- Rostraal RF (halverwege de pons en daarboven) ->
o Regelen functie cerebrum en thalamus
o Zo staat van opwinding en aandacht -> hoe
makkelijk zijn de thalamus en cortex te exciteren
- Caudaal RF (onderste helft pons en daaronder)->
o Autonome en motorische functie
Functies van RF -> rostraal
- Mesencephalon en bovenkant pons
o Exciteerbaarheid brein
Door diffuse modulatoire systemen (tijdens HC limbisch) in de RF
- Onderhoud een alerte bewuste status in het cerebrum
o Filtert 99% stimuli weg -> cortex belangrijke 1% (vooral repetitief en zwakke stimuli)
o In samenwerking met diencephalon (thalamus)
Bewustzijn -> lastig te definiëren
- Wat we doen als we bewust zijn
o Alle acties van somatomotor, sensorisch, geheugen en emotionele systemen
- Mate van bewustzijn
o Alertness, Attention, Awareness
- Rostrale RF grote rol in alertness en wat attention ->
o Ook wel Ascending Reticular Activating System (ARAS)
o Regelt exciteerbaarheid diencephalon en cerebrum
Caudale RF ->
- Lager deel pons en medulla oblongata
o Doet ook exciteerbaarheid brein
Diffuse modulerende systemen (zelfde als rostraal)
Doet vooral afdalend -> exciteerbaarheid motorneuronen ->
- Autonome functies
o Ademhaling, bloeddruk, hartslag, mictie
o Dalende analgese regulatie -> reactie op pijn
- Motorische functies
o Spiertonus (hoe levendig reflexen)
o Oogbeweging
Ademhaling in reticulaire formatie -> door twee CPG
- Dorsale respiratoire groep -> inademing
- Ventrale respiratoire groep -> uitademing
Activiteit van deze twee CPG geregeld door
- Pontine respiratoire groep (PRG)
o Pneumotaxisch centrum (ademhaling aan)
o Apneu centrum (ademhaling uit)
, o Doet samen rate en diepte van ademhaling
Ademhaling veel door het CPG
- Normale ademhaling
o In -> diafragma + wand abdomen
o Uit -> ontspannen -> gaat door elasticiteit thorax (passief)
- Actieve ademhaling
o In -> hetzelfde maar ook nog externe intercostale spieren
o Uit -> hetzelfde maar ook interne intercostale spieren en samentrekken abdomen
- Extreem harde ademhaling -> ook nog accessoire spieren
o Sternocleidomastoidius, scalenus, pectoralis major/minor etc
Effort voor ademhaling kost soms meer zuurstof dan een ademhaling genereert -> astma-aanval
Pontine Respiratoire groep onder invloed van veel factoren -> zie plaatje
- Hoge centrums hersenen (+ en -)
- Medullaire chemoreceptoren lage pH, hoge CO2 (+)
- Carotis en aorta chemoreceptoren -> daling O2 (+)
- Proprioceptoren in spieren en gewrichten (+)
- Receptoren voor aanraking, temperatuur, pijn (+)
- Hering-Breuer reflex -> stretch receptoren in longen (-)
In werkelijkheid nog veel ingewikkelder
Neurotransmitter systemen
Groot -> regelsystemen
- GABA (50%)-> inhiberend
o Ingebouwd systeem dat alles rustig houdt
o Want normaal zijn axonen spontaan actief -> zou anders massaal actief worden als ze
niet uitgedoofd worden
- Dan glutamate (30%) en acetylcholine (20%) ook nog bij groot
o CBS-s glutamate
- Motoriek, sensorisch, geheugen, emotioneel
- Vaak chemische synapsen en iotropische receptoren
- Snel en kort effect -> PSP
Klein -> Diffuse modulatoire systemen (2%)
- Kleine groepen neuronen verspreid over CNS
- Belangrijk voor de status van het zenuwstelsel
- In reticulaire formatie en diencephalon
- Neurotransmitter
o Choline -> hersen exciteerbaarheid
o Serotonine -> emoties
o Noradrenaline -> arousal (FF) en aandacht (centraal)
o Dopamine -> beloning (verslaving)
- Chemische synapsen en metabotrope receptoren
o Langzamer/langer effect -> variabel door 2nd messenger systeem
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sarahvink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.