Samenvatting
Samenvatting Week 4 RA-3
- Vak
- RA-3
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Samenvatting van week 4 van het blok RA-3. Bevat zowel college-aantekeningen als studiestof.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Week 4 RA-3HC Hypofyse
Hypofyse
- Functie hypofyse:
o Groeihormoon productie
o Voortplanting; maken testosteron en aansturing menstruele cyclus
o Aansturing stressrespons door cortisol
Stress komt binnen via de zintuigen > vanuit hersenen wrodt hypofyse
beïnvloed om stressrespons aan te sturen
Functionele anatomie
- De hypofyse is even groot als een koffieboon
o 11x 11x 6 mm
- Hypofyse zit precies midden in je hoofd
o In sella turcica= zadel waar de hypofyse in ligt
o In schedelbasis
o Via de neus kun je rechtstreeks naar de hypofyse toe gaan
- Onderdelen:
o Steel
Median eminence/ portaalsysteem
Hypofyse zit hiermee aan onderkant hersenen vast (met name aan
hypothalamus)
o Voorkwab
Adenohypofyse
o Achterkwab
Neurohypofyse
- Signalen van boven bepalen wat hypofyse gaat doen, 2 systemen waarmee hypothalamus
signalen geeft naar hypofyse
o Portale systeem; bloedvaten transporteren hormonen door portale systeem vanuit
hypothalamus naar cellen in hypofyse die er op reageren (in voorkwab eindigt
systeem van het bloed)
o Neuronen (axonen); eindigen in hypofyseachterkwab, recht streeks hormonen in
neurohypofyse
- MRI:
o Sagittale T1-opname
Neurohypofyse
Bright spot= neurohypofyse
Soms zie je hier geen aanleg van of op de verkeerde plek
liggen
o Coronale T1-opname
Zie je de hypofysesteel
Oogzenuwen kruisen in het chiasma opticum daarbij
A. Carotis interna; ligt aan zijkant (bij operatie van
hypofysetumor en je maakt hier een bloeding >
waarschijnlijk overlijdt iemand daaraan)
Sinus sphenoidalis= luchtholte in de schedel
- Ruimte in turkse zadel is beperkt
o Door bot omgeven
, o Bij bot in hypofyse > kan het naar boven groeien > de tumor gaat dan drukken op de
optic chiasma (hierdoor problemen met de visus)
o Lopen ook hersenzenuwen in sinus ?????
Niet heel snel een probleem hiervan als er iets met de hypofyse gebeurt
Echter bij een grote bloeding in de hypofyse > kan je in een keer expansie
krijgen van de onderdelen > soms uitval door druk op de hersenzenuw (hele
erge hoofdpijn waarbij oog niet meer opzij gedraaid kan worden)
Hypofysetumor
- Chiasma compressie
o A. Carotis interna aan beiden kanten; normaal ligt hypofyse hiertussen
o Nu zie je het witte (= hypofyse) omhoog groeien > oogzenuwen worden hierdoor
verdrukt
- Bitemporale hemianopsie
o Uitval bij hypofysetumor
o Linkeroog; beeld wat je rechts ziet komt links op het netvlies terecht en andersom
o De signalen die op het netvlies vallen; beeld wat van buiten komt kruis over in
chiasma opticum naar andere zijde net als beeld rechteroog
Beelden van mediaan op het oog > beelden niet via chiasma opticum
Beelden van lateraal wel > kruizen over chiasma
o Dus bij tumor die drukt op chiasma opticum > signaal wordt niet meer doorgegeven
Blikveld wordt versmald (perifeer verlies van zicht)
Als de tumor nog veel groter worden > kan centraal zicht ook minder worden
(minder scherp zien)
Hypofysevoorkwab
Functies
= deze hormonen worden aangestuurd door de hypofyse door middel van verschillende hormonen
die de hypofyse aanmaakt.
- Cortisol
o ACTH (corticotrophine)
o Signaal uit hypothalamus uit portale systeem= CRH waardoor ACTH afgegeven wordt
door hypofyse
o Bij stress > hoger CRH > stimulatie afgifte ACTH
o ACTH via bloed; werkt in bijnieren waar ACTH-receptor zit
o Bijnier maakt cortisol
- Thyroxine
o Signaal uit hypothalamus= TRH
o Afgegeven via portale systeem naar hypofyse > TSH afgegeven door hypofyse
o TSH via bloed; werkt in de schildklier aan TSH-receptor
o Schildklier gaat meer jodium opnemen/ schildklierhormoon aanmaken (voornamelijk
T4)
- Testosteron/oestrogeen
o Signaal uit hypothalamus= GnRH
o Via portale systeem naar hypofyse
o Vrouw:
LH= stimuleert de productie van oestradiol
FSH= stimuleert follikel bij vrouw
Eindproduct voornamelij oestradiol
o Man:
LH= zorgen voor testosteronproductie in Leydigcellen
, FSH= productie spermatocyten in sertolicellen
Eindproduct vooral testosteron
- IGF-1 (groeifactor)
o Signaal uit hypothalamus= GHRH
o Signaal naar hypofyse voor afgifte groeihormoon
o Doelorgaan van groeihormoon is de lever; levert maakt IGF-1
o IGF-1 gaat naar doelorganen (vooral bij kinderen van belang voor de groei,
receptoren zitten overal maar zeker in bot)
- Prolactine (borstvoeding vrouw)
o Signaal uit hypothalamus= dopamine
o Dopamine is in tegenstelling tot bovenstaande hormonen een remmer
o Hoog dopamine > laag prolactine
o Bij te weinig dopamine > prolactine omhoog (bv. tijdens zwangerschap/
borstvoeding/ tumor in hypofysesteel waardoor dopamine niet meer goed naar
hypofyse kan komen)
o Doelorgaan= de borst met prolactinereceptoren (voor aanmaak borstvoeding)
Negatieve feedback
- Cortisol
o Cortisol komt weer bij hypothalamus/ hypofyse > wordt gemeten hoeveel cortisol er
is en wordt gekeken wat nodig is
o Heel veel cortisol > CRH gaat omlaag
o Weinig cortisol > CRH gaat omhoog
- Thyroxine
o Te hoog T4/T3 > TSH geremd
o Te laag T4/T3 > TSH gestimuleerd
- Testosteron/ oestrogeen
o Anticonceptiepil; zit veel oestrogeen in (sterker dan natuurlijk oestrogeen) en
progesteron
Hierdoor negatieve feedback > cyclus stopt
o Want te hoog oestrogeen/progesteron > GnRH omlaag
- IGF-1
Te geringe productie
- ACTH: secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
- TSH; secundaire hypothyreoïdie
o Zeldzaam
- LH/ FSH:
o Vrouw= amenorroe
o Man= libidoverlies, erectiestoornissen
- Groeihormoon: aspecifiek (geldt voor volwassenen)
o Voor kinderen heel specifiek > want de kinderen groeien dus niet
Te grote productie
- Groeihormoon=
, o Acromegalie (te veel groeihormoon op volwassenleeftijd, geen groei meer in
lengte maar in breedte)
IGF-1 excess
Vergroting acra, hart, skelet, visceromegalie, hyperhydrose,
metabool
Ontstaat heel langzaam en geleidelijk (diagnose meestal pas 10 jaar later
gesteld)
Je leeft wel 10-15 korter als niet behandeld; je krijgt organomegalie (te grote
organen) waardoor ziekten als te hoge bloeddruk, suikerziekte etc.
o Gigantisme (op kinderleeftijd al te veel groeihormoon, gebeurt als de groeischijven
nog open zijn)
- Prolactine= galactorroe en amenorroe, bij de man erectiele disfunctie
- ACTH= ziekte van Cushing (= hypofysetumor wat te veel ACTH maakt)
o Rond gelaat, rode wangen, heel snel uitzetten van buikvet (striae)
- TSH= hyperthyreoïdie
Hypofyseachterkwab
- Functie= aanmaak ADH (vasopressine)
o ADH van belang voor de waterhuishouding
o Maakt daarnaast ook oxytocine (rol bij contractie baring en borstvoeding)
- Te geringe ADH-productie: diabetes insipidus
o Polyurie (tot 10-15 l/dag) en polydipsie (heel veel drinken)
o Hypotone urine (weinig geconcentreerde urine)
o Hypernatriëmie
o Vasopressine nodig dat de gefiltreerde urine gereduceerd wordt tot 1-1,5 L per dag
(dus voor terugresorptie)
Bij uitval > dus geen terugresorptie
Soms wel plassen tot 20 L (dus iemand gaat ook veel drinken want anders
gaat iemand dood)
- Te grote ADH-productie: inappropriate ADH-secretie
o Ga je water vasthouden (waardoor natrium omlaaggaat)
In verzamelsysteem meer water vasthouden door meer terugresorptie
o Hyponatriëmie (osmolariteit gaat omlaag)
o Normo-/ hypertone urine
Samenvatting
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliajongejan98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen