INOVUM
Onderzoeksvoorstel
Adviesverslag
Van samen werken naar samenwerken
Integratie van interdisciplinaire samenwerking op de hospice ten behoefte
van optimale terminale zorg
Opdrachtgever: Inovum
Naam opdrachtgever: Judith Flens
Beoordelaar: Alice Rolink
Tweede beoordelaar: Arjan Os
Naam student: Larysa Vuijst
Studentnummer: 1751303
Opleiding: HBO Verpleegkunde
Klas: GVE-AIB-46-19
Datum: 9-02-2020
,Inhoud
1. Inleiding..............................................................................................................................................1
1.1 Aanleiding.....................................................................................................................................1
1.2 Context en probleemstelling........................................................................................................2
1.3 Relevantie.....................................................................................................................................3
1.4 Doelstelling...................................................................................................................................3
1.5 Vraagstelling.................................................................................................................................4
1.6 Kernbegrippen..............................................................................................................................4
2. Methoden...........................................................................................................................................5
2.1 Het onderzoeksdesign..................................................................................................................5
2.2 De setting......................................................................................................................................5
2.3 Doelgroep.....................................................................................................................................6
2.4 Wijze van dataverzameling...........................................................................................................6
2.5 Wijze van data-analyse.................................................................................................................6
2.6 Betrouwbaarheid en validiteit......................................................................................................7
2.7 Ethische overwegingen.................................................................................................................7
Informed consent...........................................................................................................................7
Omgang data in kader van privacy..................................................................................................7
Toetsing MES/METC.......................................................................................................................8
Belangenverstrengeling..................................................................................................................8
3. Praktische zaken om te komen tot het eindproduct...........................................................................8
3.1 Productspecificaties......................................................................................................................8
3.2 Contact met betrokkenen.............................................................................................................8
3.3 Afspraken met betrokkenen.........................................................................................................8
3.4 Projectplanning.............................................................................................................................8
4.Referenties........................................................................................................................................10
Bijlage...................................................................................................................................................14
1. Zoekplan literatuuronderzoek..........................................................................................................14
2. Zoekstrategie....................................................................................................................................15
1. Inleiding
1.1 Aanleiding
In Nederland leven meer dan 17 miljoen mensen en het aantal stijgt tot meer dan 18,4 miljoen
inwoners in 2060. De bevolkingsgroei komt door de internationale migratie en toenemende
1
, levensduur. Het aantal 65-plussers stijgt tot 26% rond 2040 door de veroudering van de grote
naoorlogse generaties. Dit betekent dat het aantal sterfgevallen toeneemt door de vergrijzing
(Stoeldraijer, Van Duin & Huisman, 2017).
In 2017 zijn 105.766 verwachte overlijdens in Nederland vastgesteld. 39% van de overledenen kregen
palliatieve zorg aangeboden in de laatste 1-12 maanden voor overlijden. Bij ongeveer 70% van de
sterfgevallen is mogelijk behoefte geweest aan palliatieve zorg. Gezien de toename van vergrijzing,
multimorbiditeit en verbeterde diagnostiek en behandeling wordt er meer behoefte verwacht aan
palliatieve zorg (Fransen et al., 2019). Bijtijds systematische integratie van palliatieve zorg voor
mensen met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid verbetert de kwaliteit van hun
leven en vermindert psychosociale klachten (Vanbutsele et al., 2018; Zimmermann et al., 2014).
Palliatieve zorg is complex. De patiënten in de palliatieve fase hebben vaak multiproblematiek in
verschillende dimensies: fysiek, psychisch, sociaal en/of spiritueel. Deze complexiteit vraagt om inzet,
betrokkenheid en samenwerking van zorgverleners uit verschillende disciplines (Mertens, De Gendt,
Deveugele, Van Hecke, & Pype, 2019; Murtagh et al., 2014). Om aan de complexe zorgvraag te
voldoen wordt interdisciplinaire samenwerking geadviseerd wat een goede onderlinge
samenwerking, afstemming van zorg en uitwisseling van informatie inhoudt (Sepulveda, Marlin,
Yoshida, & Ullrich, 2002). Om adequaat te reageren op de symptomen en behoeften van de patiënt
ontwikkelt het interdisciplinaire team een patiëntgericht zorgplan waardoor patiëntgerichte zorg
wordt gewaarborgd (Bodenheimer, Chen, & Bennett, 2009; Montano, 2019; Sidani & Fox, 2014;
Xyrichis & Lowton, 2008). De structuur en duidelijkheid van het zorgplan is afhankelijk van
gestructureerde interdisciplinaire communicatie, waarbij regelmatige teamvergadering van cruciaal
belang is (Powazki, Walsh, & Shrotriya, 2015).
Interdisciplinaire samenwerking is een belangrijke benadering om de levering van patiëntgerichte
zorg, de continuïteit van de zorg, de kwaliteit van de zorg, de resultaten in een algehele vooruitgang
van de gezondheid te verbeteren en de kosten te kunnen verlagen (Gilbert, Yan, & Hoffman, 2010;
McBeth, Durbin-Johnson, & Siegel, 2017; Tedesco, Whiteman, Heuston, Swanson-Biearman, &
Stephens, 2017; Youngwerth & Twaddle, 2011). Bovendien verhoogt de verbeterde samenwerking
het werkplezier, de werkbetrokkenheid, vermindert burn-out en werkdruk onder verpleegkundigen
(Havens, Gittell, & Vasey, 2018; McCaffrey et al., 2010; Schmalenberg & Kramer, 2009; Zhang, Huang,
Liu, Yan, & Li, 2016).
1.2 Context en probleemstelling
Inovum is een middelgrote zorgorganisatie in Wijdemeren en Hilversum die als doel heeft de
kwaliteit van leven van de cliënten te verbeteren en/of (zoveel mogelijk) in stand te houden. De
focus van dit onderzoek richt zich op de hospice afdeling de Ster van Inovum.
Op hospice de Ster wordt de terminale zorg multidisciplinair aangeboden door arts, geestelijk
verzorger, verpleegkundigen, verzorgenden en vrijwilligers die speciaal geschoold zijn in palliatieve
zorgverlening. Indien gewenst, worden fysio-, ergotherapeut en psycholoog ingeschakeld. Hierbij
werkt elke discipline vanuit eigen perspectief, met een eigen vaktaal en een eigen doelstelling. De
professionals functioneren parallel aan elkaar, maar elkaar ook aanvullen en versterken. Het nadeel
is dat ze geen gemeenschappelijk doel hebben, waardoor het multidisciplinaire team niet optimaal
samenwerkt (Vyt, 2012; Xyrichis & Lowton, 2008).
Op de Ster is de artsenvisite 2 keer per week. Hoewel de arts en verpleegkundige de problemen en
het beleid met elkaar, patiënt en dienst naasten horen te bespreken, toch vindt de informatie-
uitwisseling niet structureel plaats door het gebrek aan tijd, structuur of afwezigheid van vast
2
Onderzoeksvoorstel
Adviesverslag
Van samen werken naar samenwerken
Integratie van interdisciplinaire samenwerking op de hospice ten behoefte
van optimale terminale zorg
Opdrachtgever: Inovum
Naam opdrachtgever: Judith Flens
Beoordelaar: Alice Rolink
Tweede beoordelaar: Arjan Os
Naam student: Larysa Vuijst
Studentnummer: 1751303
Opleiding: HBO Verpleegkunde
Klas: GVE-AIB-46-19
Datum: 9-02-2020
,Inhoud
1. Inleiding..............................................................................................................................................1
1.1 Aanleiding.....................................................................................................................................1
1.2 Context en probleemstelling........................................................................................................2
1.3 Relevantie.....................................................................................................................................3
1.4 Doelstelling...................................................................................................................................3
1.5 Vraagstelling.................................................................................................................................4
1.6 Kernbegrippen..............................................................................................................................4
2. Methoden...........................................................................................................................................5
2.1 Het onderzoeksdesign..................................................................................................................5
2.2 De setting......................................................................................................................................5
2.3 Doelgroep.....................................................................................................................................6
2.4 Wijze van dataverzameling...........................................................................................................6
2.5 Wijze van data-analyse.................................................................................................................6
2.6 Betrouwbaarheid en validiteit......................................................................................................7
2.7 Ethische overwegingen.................................................................................................................7
Informed consent...........................................................................................................................7
Omgang data in kader van privacy..................................................................................................7
Toetsing MES/METC.......................................................................................................................8
Belangenverstrengeling..................................................................................................................8
3. Praktische zaken om te komen tot het eindproduct...........................................................................8
3.1 Productspecificaties......................................................................................................................8
3.2 Contact met betrokkenen.............................................................................................................8
3.3 Afspraken met betrokkenen.........................................................................................................8
3.4 Projectplanning.............................................................................................................................8
4.Referenties........................................................................................................................................10
Bijlage...................................................................................................................................................14
1. Zoekplan literatuuronderzoek..........................................................................................................14
2. Zoekstrategie....................................................................................................................................15
1. Inleiding
1.1 Aanleiding
In Nederland leven meer dan 17 miljoen mensen en het aantal stijgt tot meer dan 18,4 miljoen
inwoners in 2060. De bevolkingsgroei komt door de internationale migratie en toenemende
1
, levensduur. Het aantal 65-plussers stijgt tot 26% rond 2040 door de veroudering van de grote
naoorlogse generaties. Dit betekent dat het aantal sterfgevallen toeneemt door de vergrijzing
(Stoeldraijer, Van Duin & Huisman, 2017).
In 2017 zijn 105.766 verwachte overlijdens in Nederland vastgesteld. 39% van de overledenen kregen
palliatieve zorg aangeboden in de laatste 1-12 maanden voor overlijden. Bij ongeveer 70% van de
sterfgevallen is mogelijk behoefte geweest aan palliatieve zorg. Gezien de toename van vergrijzing,
multimorbiditeit en verbeterde diagnostiek en behandeling wordt er meer behoefte verwacht aan
palliatieve zorg (Fransen et al., 2019). Bijtijds systematische integratie van palliatieve zorg voor
mensen met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid verbetert de kwaliteit van hun
leven en vermindert psychosociale klachten (Vanbutsele et al., 2018; Zimmermann et al., 2014).
Palliatieve zorg is complex. De patiënten in de palliatieve fase hebben vaak multiproblematiek in
verschillende dimensies: fysiek, psychisch, sociaal en/of spiritueel. Deze complexiteit vraagt om inzet,
betrokkenheid en samenwerking van zorgverleners uit verschillende disciplines (Mertens, De Gendt,
Deveugele, Van Hecke, & Pype, 2019; Murtagh et al., 2014). Om aan de complexe zorgvraag te
voldoen wordt interdisciplinaire samenwerking geadviseerd wat een goede onderlinge
samenwerking, afstemming van zorg en uitwisseling van informatie inhoudt (Sepulveda, Marlin,
Yoshida, & Ullrich, 2002). Om adequaat te reageren op de symptomen en behoeften van de patiënt
ontwikkelt het interdisciplinaire team een patiëntgericht zorgplan waardoor patiëntgerichte zorg
wordt gewaarborgd (Bodenheimer, Chen, & Bennett, 2009; Montano, 2019; Sidani & Fox, 2014;
Xyrichis & Lowton, 2008). De structuur en duidelijkheid van het zorgplan is afhankelijk van
gestructureerde interdisciplinaire communicatie, waarbij regelmatige teamvergadering van cruciaal
belang is (Powazki, Walsh, & Shrotriya, 2015).
Interdisciplinaire samenwerking is een belangrijke benadering om de levering van patiëntgerichte
zorg, de continuïteit van de zorg, de kwaliteit van de zorg, de resultaten in een algehele vooruitgang
van de gezondheid te verbeteren en de kosten te kunnen verlagen (Gilbert, Yan, & Hoffman, 2010;
McBeth, Durbin-Johnson, & Siegel, 2017; Tedesco, Whiteman, Heuston, Swanson-Biearman, &
Stephens, 2017; Youngwerth & Twaddle, 2011). Bovendien verhoogt de verbeterde samenwerking
het werkplezier, de werkbetrokkenheid, vermindert burn-out en werkdruk onder verpleegkundigen
(Havens, Gittell, & Vasey, 2018; McCaffrey et al., 2010; Schmalenberg & Kramer, 2009; Zhang, Huang,
Liu, Yan, & Li, 2016).
1.2 Context en probleemstelling
Inovum is een middelgrote zorgorganisatie in Wijdemeren en Hilversum die als doel heeft de
kwaliteit van leven van de cliënten te verbeteren en/of (zoveel mogelijk) in stand te houden. De
focus van dit onderzoek richt zich op de hospice afdeling de Ster van Inovum.
Op hospice de Ster wordt de terminale zorg multidisciplinair aangeboden door arts, geestelijk
verzorger, verpleegkundigen, verzorgenden en vrijwilligers die speciaal geschoold zijn in palliatieve
zorgverlening. Indien gewenst, worden fysio-, ergotherapeut en psycholoog ingeschakeld. Hierbij
werkt elke discipline vanuit eigen perspectief, met een eigen vaktaal en een eigen doelstelling. De
professionals functioneren parallel aan elkaar, maar elkaar ook aanvullen en versterken. Het nadeel
is dat ze geen gemeenschappelijk doel hebben, waardoor het multidisciplinaire team niet optimaal
samenwerkt (Vyt, 2012; Xyrichis & Lowton, 2008).
Op de Ster is de artsenvisite 2 keer per week. Hoewel de arts en verpleegkundige de problemen en
het beleid met elkaar, patiënt en dienst naasten horen te bespreken, toch vindt de informatie-
uitwisseling niet structureel plaats door het gebrek aan tijd, structuur of afwezigheid van vast
2
