Door middel van deze samenvatting in combinatie met 'overzicht tijdvakken 5 t/m 10 incl KA's' heb ik het vak geschiedenis afgerond met een 8. Ik heb na het maken van de samenvatting mijn boek het hele jaar niet meer aangeraakt, dus het is echt een volledige samenvatting.
Republiek der zeven verenigde nederlanden 1515-1648
Paragraaf 1 waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden? 1515-1572
1515: Karel V wordt landsheer (=baas) van de 17 nederlandse gewesten.
gewest = soort provincie met eigen privileges, eigen regels, wetten en belasting.
Vanaf 1515 ontstaat spanning tussen Karel V en 17 gewesten.
2 onderwerpen waar zij ruzie over krijgen:
- politiek, karel V wil centralisatie (=bestuur vanuit 1 plek), overal dezelfde regels,
maar de gewesten willen hun privileges niet opgeven
- religie, Karel V wil dat iedereen katholiek is. Hij treedt streng op tegen ketters (=
mensen die geloof verkeerd uitoefenen) terwijl de gewesten gewetensvrijheid willen.
Splitsing katholiek en protestants
Luther bekendste hervormer, rond 1500, heeft kritiek op katholieke kerk:
- macht van de paus, Luther vindt arrogant, misplaatst dat de paus zegt namens god
te spreken
- zelfgemaakte regels en wetten van de katholieke kerk ( bijv. celibaat (geen seks, niet
trouwen) aflaatbrieven)
Daarnaast vond Luther de machtspositie van de Katholieke kerk verkeerd. Hij vindt dat je
zelf in contact met god kunt komen. Door de bijbel te lezen en te bidden.
God
Katholieke kerk
Volk
Die bijbel moet dan wel in de volkstaal zijn en dus gaat Luther vertalen en verspreiden
(boekdrukkunst) Er is voor Luther veel steun:
- (1521) Rijksdag (=belangrijkste mensen uit het Rijk bij elkaar) in Worms, waar Karel
V wil dat Luther zijn woorden terugneemt. Doet Luther niet en veel mensen zijn het
met hem eens
- 1555 nieuwe regel in Duitsland: cuius regio, eius religio = wiens regio, diens religie =
bestuurder van het gebied, bepaalt het geloof (en dus niet de koning of keizer)
In de Nederlanden waren veel mensen calvinistisch geworden, volgelingen van Calvijn.
Calvijn: ‘als een koning slecht is mag je in opstand komen’
Luther: ‘ook naar een slechte koning moet je luisteren’
Karel V (en later zijn zoon Filips ll) treden streng op tegen ketters.
1566 Nederlandse adel smeekt of de vervolging van ketter uitgesteld kan worden. Dat
gebeurt en vervolgens gaan protestanten in het openbaar bij elkaar komen, en
beeldenstorm (= protestanten vernielen katholieke kerk)
Filips ll (opvolger Karel V) is boos en stuurt Alva en de Raad van Beroerten (strenge
kerkelijke rechtbank) Rust brengen en beeldenstormers straffen. Velen vluchten naar het
buitenland, onder leiding van Willem van Oranje begint er een opstand tegen Alva (nog niet
tegen Filips ll)
1572: 1e stad veroverd door de opstandelingen/ geuzen. Vanaf dat moment verspreidt de
opstand zich, meer steden sluiten aan, met name in Holland en Zeeland.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ingevdsande. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
