Probleem 7: Stress!
Bronnen:
Sapolsky M. (2000). Stress Hormones: Good and Bad. Neurobiology of Disease, 7, 540 – 542
Kalat, J.W. (2013). Biological Psychology (11th ed.). Belmont: Wadsworth Publishing.
H12.3
Toates, F. (2011). Biolocial psychology (3rd ed.). Harlow: Prentice Hall. H13
Pinel, J.P.J. & Barnes, S.J. (2014). Introduction to Biopsychology (9th ed). Harlow: Pearson
education H17.4
Leerdoel 1: Wat is stress?
Seyle definieerde stress als een non-specifieke respons van het lichaam op bepaalde eisen die
daaraan werden gesteld. Hij benadrukte de duale aard van stress: op korte termijn produceert het
adaptieve veranderingen die je helpen om te gaan met de stressor, op lange termijn heeft het
negatieve gevolgen. Hij zei dat elke dreiging op het lichaam zorgt voor een gegeneraliseerde respons
op stress. Het general adaptation syndroom (algemeen aanpassingssyndroom, GAS). Deze
gegeneraliseerde respons had drie fasen:
1e fase alarm er is toegenomen activiteit van het sympathische zenuwstelsel, dit maakt
het lichaam klaar om snel te kunnen reageren op gevaar.
2e fase resistance de activiteit van het sympathische zenuwstelsel neemt af. Maar de
adreal cortex scheidt cortisol en andere hormonen uit die ervoor zorgen dat het lichaam de
langdurige alertheid kan volhouden, infecties kan tegen gaan en wonden kan helen.
3e fase exhaustion het individu is moe, inactief en kwetsbaar. Dit komt omdat het
zenuwstelsel en immuun systeem niet langer energie hebben om een verhoogde response
te handhaven.
Stress bestaat uit gedrag, autonome en endocriene reacties. De autonome en endocriene reacties
zijn katabool. Dat betekent dat ze het lichaam mobiliseren. De sympathische tak van het autonome
zenuwstelsel activeert de bijnieren om stresshormonen zoals (nor)adrenaline, (nor)epinefrine en
steroïde (cortisol) af te scheiden. Epinefrine beïnvloedt het glucosemetabolisme. Voedingsstoffen
worden hierdoor opgeslagen is spieren en beschikbaar om energie te geven bij zware inspanning.
Samen met norepinefrine verhoogt het hormoon ook de bloedtoevoer naar de spieren waardoor de
pompfunctie van het hart vergroot. Dan wordt de bloeddruk hoger en op lange termijn kan dit bij
dragen aan hart en vaatziekten. Norepinefrine wordt in de hersenen uitgescheiden als
neurotransmitter.
Het andere hormoon dat met stress te maken heeft is cortisol, een steroïde die wordt afgescheiden
door de bijnierschors (adrenale cortex). Cortisol wordt ook wel glucocorticoïde genoemd omdat het
ingrijpende effecten heeft op het glucosemetabolisme.
Effecten waar stress afhankelijk van is:
o Controllability: als een dier controle heeft over de situatie dan is de mate van stress lager
dan wanneer er geen controle is. Bij een chronisch tekort aan controle is er kans op
depressie en angststoornissen. Aangeleerde hulpeloosheid: als je beseft dat je geen controle
hebt en je geeft het op. Dit leidt tot meer stress.
o Voorspelbaarheid: de mate waarin een stressor voorspelbaarheid. Als het meer
voorspelbaar is, neemt de stress af. Het kan ook een tegenovergesteld effect heeft.
o Sensitization: als je een grote stressor hebt, zal je later eerder reageren op een kleinere
stressor.
, o Veerkracht: hoe goed je met stressoren om kan gaan. Hangt af van hoe je bent opgegroeid.
Door eerdere ervaringen met stress, weet je beter hoe je er mee om moet gaan.
Stress activeert twee systemen in het lichaam: het sympathisch
zenuwstelsel en de HPA-as (Hypothalamus, Pituitary gland
(hypofyse) en Adrenale cortex).
Neuronen in de paraventiculaire nucleus van de
hypothalamus (PVN) stoten corticotropine- releasing hormoon
(CRH). Dat CRH dient ook als neurotransmitter in het limbische
systeem. CRH veroorzaakt een gedragseffect dat vergelijkbaar is
met het effect dat wordt veroorzaakt in aversieve situaties.
het anterieure deel van de hypofyse wordt gestimuleerd
hypofyse geeft het hormoon adrenocorticotroop (ACTH) af.
Dit komt terecht in de algemene
bloedsomloop.
ACTH activeert glucocorticoïden
(cortisol) uit de adrenale cortex
(bijnierschors)
de cortisol produceert veel
componenten van een stressreactie. Om
aan te kunnen tonen in welke mate iemand stress ervaart wordt het niveau
van circulerende cortisol gebruikt als maatstaf.
De HPA-as heeft een eigen feedbacksysteem. Corticosteroids inhiberen hun
eigen uitstoot. Als dit systeem optimaal werkt dan wordt de HPA-as plots
platgelegd op het moment dat de stressor beëindigd wordt. Als dit niet goed
werkt, dan kan de hormonale activatie nog veel langer doorgaan dan de
stressor zelf.
MR = mineraalcorticoïdereceptor: hier bindt de cortisol als eerste aan en
zorgt ervoor dat de styressreactie door blijft gaan.
GR = glucocorticoïderecptor: als de MR vol zit dan bindt de cortisol zich aan
de GR waardoor de stressreactie uiteindelijk gestopt wordt.
Mac ewen
Hij voegt in zijn theorie factoren toe stress veroorzaken. De sterkte van de
stressreactie hangt volgens hem af van de stressor, interpretatie van het individu en de coping
strategie
Er zijn verschillende type stressoren
Externe stimuli bijvoorbeeld een ander dier dat jou aanvalt
Cognitieve processen bijvoorbeeld een verschil tussen wat je verwacht en wat er gebeurd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anneeeltink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.