Het boek Differentiëren is te leren! (herziene editie) samengevat. Handig voor iedereen die een Lerarenopleiding doet of het vak ADSL (Activerende Didactiek & Samenwerkend Leren) volgt.
Differentiëren is te leren!
Omgaan met verschillen in het vo en mbo
ADSL
,1 Wat is differentiëren?
1.1 Waarom dit boek?
Leerlingen kunnen verschillen in:
• Indirecte kenmerken (sekse en sociaal milieu)
• Algemeen psychologische kenmerken (intelligentie)
• Directe kenmerken (prestaties, leervoorkeuren, interesse of motivatie)
o “Leerkrachten moeten juist verschillen benadrukken, omdat ze de eigenheid,
talenten, leerstijl en behoeftes van leerlingen respecteren.” (Simons, 1995)
o Docenten moeten zich hierbij vooral op de directe kenmerken richten.
Uit onderzoek blijkt dat de meest gunstige resultaten op de leerprestaties ontstaan wanneer
er gedifferentieerd wordt lesgegeven. Veel docenten hebben echter moeite met het
afstemmen op de verschillen tussen leerlingen.
1.2 Definitie: wat is differentiëren?
Differentiëren is het bewust, doelgericht aanbrengen van verschillen in instructie, verwerking
en leertijd binnen een (heterogene) groep/ klas op basis van o.a. hun prestaties,
beheersingsniveau, leervoorkeur, interesse, motivatie of tempo.
• Bewust: U observeert uw leerlingen en bereidt uw les voor, afgestemd op deze
specifieke leerlingen met hun onderlinge verschillen. Differentiatie in de les gebeurt
niet ad hoc, maar voorbereid.
• Doelgericht: U stelt scherpe doelen en werkt vanuit de minimale lesdoelen. Bij
differentiatie kunt u meerdere lesdoelen stellen, op basis van de verschillende
groepen leerlingen in uw klas.
• Heterogeen: Er bestaan veel combinatieklassen (havo/ Vwo, mavo/ havo…) waarin
niveauverschillen duidelijk aanwezig zijn.
• Prestaties: Differentiatie gebeurt vaak op basis van prestatie- (en niveau)verschillen.
Docenten kunnen echter ook met andere verschillen rekening houden, zoals
leervoorkeur, interesse, motivatie en tempo.
Interne differentiatie: differentiatie binnen klassenverband.
Externe differentiatie: differentiatie daarbuiten.
• Divergent differentiëren: afgestemd op de individuele leerling/ gepersonaliseerd
leren.
• Convergent differentiëren: de hele groep behaalt dezelfde minimale doelen.
Verschillen kunnen zitten in instructie, begeleid oefenen + verwerking.
o In grote groepen is convergente differentiatie een stuk beter te doen.
1.3 De winst van het differentiëren
“De winst van differentiëren is dat de betrokkenheid van de leerlingen omhoog gaat, ze zijn
enthousiaster. En er is nu ruimte voor een-op-een uitleg en daar leer ik mijn leerlingen beter
door kennen. Een meisje bleek bijvoorbeeld erg visueel ingesteld, ze heeft moeite met
teksten. Maar als de informatie in de vorm van grafieken of staafdiagrammen wordt
ADSL
, aangeleverd, gaat het een stuk beter. Als ik nog klassikaal had lesgegeven, was me dat pas
veel later duidelijk geworden.” (Bloem, 2012)
Wat je kan verwachten als je gaat differentiëren:
• Je bent beter/ anders voorbereid op de lessen;
• De lessen worden efficiënter;
• Je wordt als docent minder methodeafhankelijk;
• Je stelt meerdere (minimale) lesdoelen;
• Je werkt meer opbrengstgericht;
• Je krijgt een beter klassenmanagement.
2 Differentiatie staat op de agenda: actuele
beleidsontwikkelingen
De volgende actuele ontwikkelingen in het onderwijsbeleid onderstrepen de noodzaak van
differentiatie:
2.1 De inspectie van het onderwijs
De boodschap van de inspectie van het Onderwijs en het ministerie van OCW is dat leraren
de instructie en verwerking beter moeten afstemmen op de capaciteiten van de individuele
leerling. Zeker in het voortgezet onderwijs hebben docenten nog veel moeite met het
omgaan met verschillen tussen leerlingen.
2.2 Ambities van het ministerie van OCW en de VO-raad
Ministerie van OCW en de VO-raad hebben veel aandacht voor maatwerk. Bijvoorbeeld:
• Maatwerkdiploma: de mogelijkheid voor een leerling om een vak op een hoger/
lager niveau af te sluiten.
In het Sectorakkoord 2014-2017 is o.a. het uitdagen van leerlingen een belangrijke ambitie.
2.3 Passend onderwijs en gepersonaliseerd leren
Sinds augustus 2014: scholen zijn verplicht een passende onderwijsplek te bieden aan
leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Daarom moet je als docent goede
differentiatievaardigheden hebben.
Gepersonaliseerd leren is in opkomst (= écht individueel differentiëren). Vaak wordt hiervoor
ICT ingezet.
ADSL
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floortjeprins19. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
