Tentamenoverzicht Inleiding Criminologie
Inhoudsopgave
PROBLEEM 1 – WAAR HEBBEN WE HET OVER?...............................................................................................2
1. WAT IS CRIMINALITEIT (VERSCHILLENDE DEFINITIES)?...................................................................................................2
De definitie van criminaliteit.............................................................................................................................2
De drie grote takken van de criminologie.........................................................................................................2
Criminaliteit als een sociaal construct...............................................................................................................3
Moderne criminologie.......................................................................................................................................3
De criminologie als wetenschap........................................................................................................................3
2. OP WELKE VERSCHILLENDE MANIEREN KAN JE NAAR HET CONCEPT CRIMINALITEIT KIJKEN?..................................................3
Deviantie............................................................................................................................................................3
Labelling............................................................................................................................................................4
Beckers visie.......................................................................................................................................................4
Verschillende visies van afwijkend gedrag/deviantie.......................................................................................4
BO: HOE EN WAAROM LAAT DE PIRAMIDE VAN HAGAN ZIEN DAT CRIMINALITEIT EEN SOCIALE CONSTRUCTIE IS?........................5
PROBLEEM 3 – DE KOSMISCHE DOBBELSTEEN OF DE VRIJE WIL?.....................................................................5
1. WAT ZIJN DE 2 PARADIGMATA (DENKBEELDEN) BINNEN DE CRIMINOLOGIE (+ DE KRITIEKEN)? EN HOE VERHOUDEN DEZE TWEE
PARADIGMA’S ZICH TOT ELKAAR?..................................................................................................................................5
Klassieke school.................................................................................................................................................5
Classicisme in hedendaagse criminologie.........................................................................................................8
Positieve school.................................................................................................................................................8
Positivisme in de hedendaagse criminologie...................................................................................................10
Verschillen klassieke en positieve school.........................................................................................................11
Kritische school/hedendaagse criminologie....................................................................................................12
2. ZOEK BIJ ELKE PARADIGMA EEN HEDENDAAGSE CRIMINOLOGISCHE THEORIE EN LEG UIT WAAROM DEZE THEORIE PAST BIJ HET
PARADIGMA. (WAT IS EEN PARADIGMA EN WAT IS EEN THEORIE?)...................................................................................12
Verschil tussen een paradigma en een theorie...............................................................................................12
Classicisme:......................................................................................................................................................12
Positivisme.......................................................................................................................................................13
PROBLEEM 4 – (MORELE) PANIEK OVER DE JOKER?......................................................................................14
1. WAT IS DE RELATIE TUSSEN CRIMINALITEIT EN (MASSA)MEDIA?....................................................................................14
2 publieke angsten voor media (Greer & Reiner, Newburn)...........................................................................15
Er zijn een aantal mogelijkheden waarop de massamedia criminaliteit kan veroorzaken.............................15
De effecten van de media................................................................................................................................15
2. WELKE MISVATTINGEN OVER CRIMINALITEIT ZIJN ER?.................................................................................................16
10 misvattingen over criminaliteit...................................................................................................................16
PROBLEEM 5 – HET TYPISCHE SLACHTOFFER?...............................................................................................19
1. WAT IS VICTIMOLOGIE?.........................................................................................................................................19
Definitie victimologie.......................................................................................................................................19
Benaderingen van victomologie......................................................................................................................19
2. WANNEER BEN JE SLACHTOFFER EN WAT IS SLACHTOFFERSCHAP?.................................................................................20
Slachtoffer.......................................................................................................................................................20
Slachtofferschap..............................................................................................................................................21
3. WAT ZIJN DE RISICOKENMERKEN VAN SLACHTOFFERSCHAP?.........................................................................................22
Risicokenmerken van slachtofferschap...........................................................................................................22
Victimologische risicoanalyse..........................................................................................................................24
Herhaald slachtofferschap..............................................................................................................................24
Bijzondere risicogroepen.................................................................................................................................25
Blootstelling aan risico en gedragsaanpassing...............................................................................................25
4. WAT ZIJN DE GEVOLGEN VAN SLACHTOFFERSCHAP?...................................................................................................26
De materiele en immateriële gevolgen van criminaliteit................................................................................26
1
, 4 hoofdrubrieken van de gevolgen op langere termijn van crimineel slachtofferschap:................................26
De psychische gevolgen (PTSS)........................................................................................................................26
Reacties op slachtofferschap...........................................................................................................................26
PROBLEEM 6 - HOI PAP! KUN JE ME HELPEN?............................................................................................... 26
1. WAT IS CYBERCRIME EN HOE SPEELT DE MENSELIJKE FACTOR EEN ROL?.........................................................................26
Definitie cybercriminaliteit..............................................................................................................................26
2 categorieën criminaliteit:.............................................................................................................................27
Cybercriminaliteit in enge en brede zin...........................................................................................................27
De menselijke factor in cybercrime.................................................................................................................27
2. WAT ZIJN NIEUWE VORMEN VAN FRAUDE EN OPLICHTING?.........................................................................................27
Nieuwe vormen van fraude en oplichting.......................................................................................................27
Gevolgen slachtoffers van cybercriminaliteit..................................................................................................30
3. EN WAT MAAKT DEZE VERSCHIJNINGSVORMEN NIEUW?..............................................................................................31
Wat maakt deze verschijningsvormen nieuws?..............................................................................................31
PROBLEEM 7 – EERDMANS, SHAME ON YOU?..............................................................................................31
1. IN WELKE REACTIE OP CRIMINALITEIT SPEELT SHAMING/STIGMATISERING EEN ROL?.........................................................31
Naming en shaming........................................................................................................................................31
A. WAT ZIJN DE POSITIEVE EN NEGATIEVE ASPECTEN VAN DE REACTIE NAMING EN SHAMING? (VOOR- EN NADELEN).................32
2. IN WELKE REACTIE OP CRIMINALITEIT SPEELT HERSTEL VAN SCHADE EEN ROL?.................................................................32
A. WAT ZIJN DE POSITIEVE EN NEGATIEVE ASPECTEN VAN DE REACTIE? (VOOR- EN NADELEN)................................................34
CONFLICTS AS PROPERTY (CHRISTIE)............................................................................................................................34
LEERDOELEN PROBLEEM 8........................................................................................................................... 36
1. Wat is predictive policing?..........................................................................................................................36
2. Wat zijn de voordelen en nadelen van predictive policing in Nederland?..................................................36
Vakdoelstellingen
- Een overzicht geven van de aandachtsvelden en centrale thema’s van de criminologie
- Het multidisciplinaire karakter van de criminologie beschrijven en illustreren
- Het empirische karakter van de criminologie beschrijven en illustreren
- Enkele recente ontwikkelingen beschrijven op het gebied van criminaliteit,
criminaliteitsbestrijding en criminologisch onderzoek
- De opgedane kennis mondeling en schriftelijk reproduceren en verbinden met concrete
casussen
Probleem 1 – Waar hebben we het over?
1. Wat is criminaliteit (verschillende definities)?
De definitie van criminaliteit
Juridische definitie:
- Criminologie = gedrag (of nalatigheid) dat, wanneer het bepaalde gevolgen heeft, kan
leiden tot vervolging en bestraffing in de rechtbank.
Sutherland:
- Criminologie = de studie van het maken van wetten, het overtreden van wetten, en de
manier van reageren op het overtreden van wetten.
o Geen alomvattende definitie van criminologie, omdat criminologen ook
geïnteresseerd kunnen zijn in gedrag waarbij geen wetten overtreden worden,
maar waarbij een andere vorm van een sociale sanctie naar voren gebracht wordt.
De drie grote takken van de criminologie
- De studie van criminaliteit;
- De studie van degenen die een misdaad plegen;
- De studie van het strafrecht en de strafrechtelijke systemen.
2
,Criminaliteit als een sociaal construct
- Criminaliteit is een label dat onder bepaalde omstandigheden wordt toegepast op bepaalde
handelingen/gedragingen
Criminaliteit als sociaal construct = het is afhankelijk van de tijd, plaats en cultuur wat als
criminaliteit wordt gezien.
- Mensen hebben zelf bepaald wat wel en niet door de beugel kan.
- Als iets volgens de wet niet crimineel is, betekent dat niet dat het niet iets crimineels is.
Het volk bepaalt de wet (en dus ook het strafrecht, etc.).
- De sociale constructie is door de samenleving vastgesteld.
Moderne criminologie
De moderne criminologie is een product van 2 afzonderlijke werkstromen, welke geleidelijk zijn
samengevoegd en veranderd:
- Government project
o = Empirische studies van de rechtspraak:
De werking van gevangenissen, politie en het meten van criminaliteit.
- Lombrosian project
o = studies waarin werd geprobeerd de kenmerken van 'criminelen' en niet-
criminelen te onderzoeken om de groepen te kunnen onderscheiden en zo inzicht te
krijgen in de oorzaken van criminaliteit.
De criminologie als wetenschap
Criminologie is een multidisciplinaire empirische objectwetenschap
Empirische wetenschap = criminologie maakt gebruik van onafhankelijke meetmethoden en
houdt zich bezig met ervaringen. Waarnemingen zijn belangrijk, zo ook bij criminologie.
Empirisch = onderzoek doen met al je zintuigen.
Object wetenschap = Criminologie is een objectwetenschap, want het kan vanuit verschillende
disciplines beoefend worden (psychologie, biologie, etc.)
Multidisciplinaire wetenschap = Criminologie is een mix van verschillende disciplines. De
wortels liggen in de medische scheikunde, psychiatrie, wetenschappelijke psychologie, sociologie
etc.
2. Op welke verschillende manieren kan je naar het concept criminaliteit
kijken?
Deviantie
Wanneer iemand een regel overtreedt, kan diegene gezien worden als ‘outsider’, oftewel
buitenstaander, iemand die zich niet aan de regels van de groep houdt. Maar deze ‘outsider’ kan
vervolgens ook denken dat de groepsleden de outsiders zijn, omdat hij andere normen en waarden
heeft. Het is een wisselwerking.
Outsider =iemand die buiten een bepaalde groep staat, en buiten een bepaalde groep wordt
geplaatst, omdat diegene de regels heeft overtreden. Als je kijkt vanuit de groep dan is het
individu de outsider, maar als je kijkt vanuit het individu dan is de groep de outsider.
Criminaliteit wordt dus gezien als sociaal construct, omdat mensen zelf bepalen wat wel en niet
door de beugel kan.
Deviantie = afwijkend van het gemiddelde of verschillend van wat het meest voorkomt. =
onvermogen om groep te volgen.
= afwijkende gedrag
Afwijkend/deviant gedrag = gedrag dat te veel afwijkt van het gemiddelde, óf gedrag wat
verschilt van wat het meest voorkomt.
Of we iets als deviant/afwijkend zien is afhankelijk van 3 factoren:
3
, - Tijd/plaats
- Consequentie gedrag
- Wie de schade toekomt
Samen maken we dat iets als crimineels wordt gezien.
Politieke aspect van deviantie:
- Macht
- Sociale reactie op criminaliteit heeft alleen impact als de reactie van machtige personen
afkomstig is.
- Mensen met macht zijn in staat om wetten en regels te kunnen maken. Waardoor zij
kunnen bepalen welke gedragingen in het wetboek van strafrecht komen te staan.
Sociaal-constructivistisch karakter criminaliteit = idee gemaakt en bedacht door de
samenleving/afgesproken normen en waarden. afhankelijk van de 3 factoren.
Een groep moet regels hebben die passen bij de mensen die in de groep zitten, anders kunnen
deze mensen als buitenstaanders worden gezien. Zo wordt gezien dat afwijkend gedrag niet ligt
aan de persoon die het gedrag vertoont, maar aan het instellen van regels en straffen voor bepaald
gedrag door een ander.
Dus: Afwijkend gedrag is gedrag dat mensen zo labelen.
Labelling
Labeling = een stempel geven aan iets.
= daden worden gelabeld als misdrijf.
= bestempelen van crimineel gedrag.
Beckers visie
- Deviant gedrag is dat gedrag wat we deviant noemen
- Criminaliteit is altijd deviant maar deviant is niet altijd iets crimineels.
- Statistisch, pathologisch, Relativistisch
Verschillende visies van afwijkend gedrag/deviantie
- Statistische visie (strategisch) = Alles dat te sterk afwijkt/verschilt van het gemiddelde.
o Het gemiddelde
o Puur wiskundig
o Geeft weinig uitleg over wat iemand dan wel is, deviante mensen kunnen onderling
ook van elkaar verschillen.
Linkshandige mensen wijken af ≠ criminaliteit
Roodharige mensen wijken af ≠ criminaliteit
- Pathologische visie = deviantie is de aanwezigheid van een ziekte. Opkomst van
psychische ziektes i.p.v. alleen fysiek.
o Niet altijd overeenstemming over wat gezond/ongezond is,
De mens functioneert goed ‘gezond’
De mens functioneert niet goed/vertoont deviant gedrag niet ‘gezond’
- Socialistische visie (relativistische) = de inbreuk op een vastgestelde regel in de
maatschappij of groep
o Het niet kunnen houden aan de regels van de groep
o Hangt af van bij welke groep je behoort.
o Gaat in op wie de regels breekt en wat hen daartoe heeft gedreven.
Er zijn te veel verschillende groepen in de maatschappij. Wat voor de ene
groep acceptabel is, is bij de andere groep het breken van een
regel/onacceptabel/deviant.
4
