Uitwerkingen van alle hoorcolleges gegeven in het vak Hersenen & Gedrag. Ik heb de colleges nauwkeurig en uitgebreid gevolgd en uitgeschreven. De collegestof maakt onderdeel uit van het tentamen.
Reinforcement is iets dat ervoor zorgt dat het gedrag wat leidt tot de reinforcement, herhaald wordt.
Nurture = leren van omgevingsinvloeden
Nature = genetische bepaaldheid
Niet: biologisch versus pychologisch
Biologisch perspectief op psychologie
DNA bestaat uit genen, die bestaan uit letters
Herhaling letter CAG (>40x):
- Abnormale variant van eiwit huntingtine
- Leidt tot ziekte van Huntington > degeneratieve hersenziekte (ongecontroleerde
bewegingen, steeds heviger)
Gen codeert voor een eiwit (protein).
DNA (gen) is tweestrengs. Kopie van 1 streng = RNA > kan de cel uit. Ribosomen lezen de code en
reigen aminozuren aan elkaar > eiwit ontstaat.
3 letters (=codon/triplet) coderen voor 1 aminozuur
Verschillende genen (20 000) in DNA
1000en letter is 1 gen
Begin en einde van gen wordt gemarkeerd door 3 letters (1 aminozuur)
Essentiele aminozuren krijg je binnen door te eten, rest heb je zelf in je lichaam.
Eiwitten: dienen de functie van (zenuw)cellen: enzym, receptor, boodschapper-stof
Variatie in gen kan leiden tot andere vorm van een eiwit > goede en slechte vormen van huntingtine,
processen lopen mis, cellen raken beschadigd.
Chromosomen:
- Hier zit DNA op met daarin de genen
- Aparte structuren in de celkern
- 46 chromosomen in 23 paren
- Allelen grotendeels identiek, soms niet helemaal > grote gedragsgevolgen
Ø Bij Huntington zit op het 2e allel van het 4e chromosomenpaar de herhaling van CAG (=
dominant gen)
- Voortplanting: voor elk paar van beide ouders een
VB MAO-A op X-chromosoom
Allel aspect niet essentieel
Ø 2 varianten van het gen:
- MAO-A low leidt tot slecht werkend MAO-A enzym
- MAO-A high leidt tot goed werkend MAO-A enzym
MAO-A low leidt tot verminderde afbraak van bepaalde stoffen, hoge concentratie van die stof. Het
verschil tussen de genen wat betreft gedrag is veel groter voor mishandelde mensen met dit gen. Het
effect van de omgeving hangt dus af van de genetische uitrusting.
Altijd onverbiddelijk?
‘De genen neigen, maar dwingen niet’ Samenvattend
Genen soms heel sterk verband met gedrag
Meestal samenspel met andere factoren
Seks-linked genen komen alleen voor op geslachtschromosomen en seks-limited op autosomale
chromosomen, maar komen bij man en vrouw verschillend tot expressie (door geslachtshormonen).
Kunnen ervaringen de genen veranderen? VB:
- Als mannetjes vrouwtjes proberen te versieren, maar vrouwtjes zijn niet ontvankelijk omdat
ze al gepaard hebben, dan leren mannetjes dat. Als ze later hetzelfde vrouwtje tegenkomen
weten ze dat paren niet meer hoeft.
- Als man probeert te paren met vrouwtje dat al gepaard heeft, bindt het enzym EHMT aan
een chemische groep vlak bij het DNA > modificeert stukje bij DNA code bij promotor
gedeelte. Doordat er methylgroep aanzit, wordt het gen niet meer afgelezen.
Ø Promotorverandering nodig voor leren
Door ervaring kan het dus gebeuren dat bepaalde genen niet meer tot expressie komen =
epigenetische veranderingen door:
- Methylering
- Acetylering
Evolutie = verandering over generaties van genen in populaties
Reproductieve isolatie leidt vervolgens tot het ontstaan van verschillende soorten
Al het leven is evolutionair verwant en alle soorten delen daarom een gemeenschappelijke
voorouder! Soorten met recentere voorouder lijken meer op elkaar.
Maar: hoeveelheid genetische verandering heeft niet altijd 1-op-1 relatie met grootte van
verandering in eigenschap. Kleine veranderingen kunnen grote gevolgen hebben.
Hoe vinden veranderingen plaats?
- Spontane mutaties op verschillende punten in leven > verschillende varianten van 1 gen (dat
zijn dus allelen)
- Meestal beschadigingen maar soms juist gunstige mutaties
- Selectie treedt op
Principles Evolutie – Charles Darwin
1. Overerfbaarheid van eigenschappen (genen)
2. Mutaties: het spontane ontstaan van genvarianten (random proces, niet doelgericht)
3. Natuurljke selectie van varianten die zorgen voor een individu dat beter aangepast is
(‘adapted’) en daardoor meer nakomelingen krijgt (‘fitness’)
Fitness = meer varianten van die kopie in de populatie = de best aangepaste = vermogen om je eigen
genen in de populatie te vergroten
Evolutionaire psychologie = beantwoorden van ‘waarom’ vargen over huidig gedrag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper margrietzweers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
