100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting 'Beginselen van de democratische rechtsstaat', studiejaar 1 Rechtsgeleerdheid, Universiteit Utrecht. Tentamen met een 7 gehaald!€3,99
In winkelwagen
Inhoud
Het onderwerp van het staats- en bestuursrecht, hoofdstuk 1..........................................................5
Historische ontwikkeling, hoofdstuk 2...............................................................................................7
1. De opkomst van de soevereine staat..............................................................................................7
2. Het maatschappelijk contract.........................................................................................................7
3. De klassiek-liberale rechtsstaat......................................................................................................7
3.1 Legaliteitsbeginsel........................................................................................................................7
3.2 Machtsverdeling...........................................................................................................................7
3.3 Grondrechten...............................................................................................................................8
3.4 Rechterlijke controle....................................................................................................................8
4. De democratische rechtsstaat........................................................................................................8
5. De sociale rechtsstaat.....................................................................................................................8
6. Problemen van de democratische rechtsstaat...............................................................................8
7. Problemen van de sociale rechtsstaat............................................................................................9
Eisen van de rechtsstaat. Overzicht en samenhang, hoofdstuk 3, week 1........................................10
1. Het legaliteitsbeginsel..................................................................................................................10
2. Grondrechten...............................................................................................................................10
3. Rechterlijke controle....................................................................................................................10
4. Overzicht en samenhang van rechtsstatelijke vereisten...............................................................10
Het legaliteitsbeginsel, hoofdstuk 4.................................................................................................12
1. Bevoegdheden en instrumenten van de overheid (wat?).............................................................12
2. Het verkrijgen van overheidsbevoegdheden (hoe?).....................................................................14
3. Begrenzing en normering van overheidsbevoegdheden (tot hoever?).........................................15
3.1 Eisen in verband met het wettelijke kader van de bevoegdheid................................................15
4. Formele normen voor de bevoegdheidsuitoefening....................................................................16
4.1 Zorgvuldige voorbereiding (art. 3:2 Awb)...............................................................................16
4.2 Tijdige besluitvorming............................................................................................................16
4.3 Kenbare motivering................................................................................................................16
4.4 Behoorlijke bekendmaking.....................................................................................................16
5. Materiële normen voor de bevoegdheidsuitoefening..................................................................17
5.1 Verbod van détournement de pouvoir (art. 3:3 Awb)............................................................17
5.2 Evenredige belangenafweging (art. 3:4 Awb).........................................................................17
5.3 Deugdelijke motivering (art. 3:46 Awb)..................................................................................17
5.4 Gelijkheidsbeginsel.................................................................................................................17
5.5 Rechtszekerheidsbeginsel.......................................................................................................17
1
, 5.6 Vertrouwensbeginsel..............................................................................................................17
5.7 De eis van consistent bestuur: beleidsregels (consistentiebeginsel)......................................17
6. Handhaving van het recht.............................................................................................................18
6.1 Last onder bestuursdwang (art. 5:21 Awb).............................................................................18
6.2 Last onder dwangsom (art. 5:31 Awb)....................................................................................18
6.3 Bestuurlijke boete (art. 5:40 Awb)..........................................................................................18
6.4 Intrekking beschikking............................................................................................................18
Machtsverdeling, hoofdstuk 5.........................................................................................................19
1. Machtsverdeling naar hedendaagse betekenis............................................................................19
1.1 Machtsverdeling en rechterlijke macht......................................................................................19
1.2 Machtsverdeling en de verhouding tussen regering en Staten-Generaal...................................19
1.3 Zelfstandige besluitvormende bevoegdheden van de Staten-Generaal.....................................19
1.4 Bevoegdheid tot wetgeving; wetgevingsprocedure; rechten van amendement en initiatief.....19
1.5 Vertrouwensrelatie tussen regering en Staten-Generaal...........................................................20
1.6 Ministeriële verantwoordelijkheid..............................................................................................20
Grondrechten, hoofdstuk 6.............................................................................................................21
1. De ontwikkeling van grondrechten...............................................................................................21
2. Rechtsstatelijk waarborgkarakter van de grondrechten...............................................................21
3. Grondrechten en het principieel beperkte karakter van overheidsbevoegdheden......................21
4. De subjecten van grondrechten; bijzondere rechtsverhoudingen................................................21
5. Categorieën van grondrechten.....................................................................................................22
6. De reikwijdte van klassieke grondrechten....................................................................................22
7. Beperking van klassieke grondrechten.........................................................................................22
7.1 Toetsing aan grondrechten onder het EVRM..........................................................................24
8. Onderscheid tussen klassieke en sociale grondrechten................................................................25
9. Horizontale werking van grondrechten........................................................................................25
10. Grondrechten en uitzonderingstoestanden: openbare orde, noodrecht, criminaliteits- en
terrorismebestrijding........................................................................................................................26
Grondrechten (hfd. 13.6)..................................................................................................................26
Rechterlijke controle, hoofdstuk 7...................................................................................................27
1. Ontwikkeling van de rechtsbescherming tegen bestuursoptreden..............................................27
1.1 Ontwikkeling van het stelsel van rechtsbescherming.............................................................27
1.2 Ontwikkeling inhoud rechterlijke toetsing..............................................................................27
1.3 De Raad voor de rechtspraak..................................................................................................27
2. De huidige bescherming tegen bestuursoptreden........................................................................28
2.1 Het stelsel van rechtsbescherming volgens de Awb...............................................................28
2
, 2.2 Overzicht systeem van rechtsbescherming.............................................................................29
3. Het toetsingsverbod.....................................................................................................................30
4. Toetsing van de wet aan fundamentele rechtsbeginselen...........................................................30
Eisen van de democratie, hoofdstuk 8.............................................................................................31
1. Actief kiesrecht.............................................................................................................................31
2. Passief kiesrecht...........................................................................................................................31
3. Streven naar machtsverwerving legitiem.....................................................................................31
4. (Politieke) grondrechten...............................................................................................................31
5. Democratische zeggenschap in en controle op besluitvorming....................................................32
6. Meerderheidsregel.......................................................................................................................32
7. Rechten van minderheden...........................................................................................................32
8. Verdergaande democratisering....................................................................................................32
Het Nederlandse parlementaire stelsel, hoofdstuk 10.....................................................................33
1. Regering (Kroon)...........................................................................................................................33
1.1 Kabinet........................................................................................................................................33
2. Parlement.....................................................................................................................................34
3. Vestiging parlementair stelsel......................................................................................................34
4. Vertrouwensregel.........................................................................................................................34
5. Ministeriële verantwoordelijkheid................................................................................................35
6. Monisme en dualisme..................................................................................................................35
Kritiek op het Nederlandse stelsel, hoofdstuk 11............................................................................36
1. Rol politieke partijen.....................................................................................................................36
2. Monistische verhoudingen...........................................................................................................36
3. Functioneren ministeriële verantwoordelijkheid..........................................................................36
4. Legitimiteit van besluiten en besluitvorming................................................................................37
Decentralisatie, hoofdstuk 13..........................................................................................................38
1. Verschijningsvormen van decentralisatie.....................................................................................38
1.1 Staatsvormen..............................................................................................................................38
1.2 Verschil decentralisatie en de deconcentratie............................................................................39
1.3 Territoriale en functionele decentralisatie.................................................................................39
1.4 Autonomie en medebewind.......................................................................................................39
2. Inrichting, samenstelling en bevoegdheden van decentrale ambten...........................................39
2.1 Provincies en gemeenten...........................................................................................................40
2.1.1 Provinciale staten/gemeenteraad.......................................................................................40
2.1.2 Gedeputeerde staten/burgemeester en wethouders..........................................................40
2.1.3 Commissaris van de Koning/burgemeester.........................................................................41
3
, 2.1.4 Commissies..........................................................................................................................41
2.1.5 Verantwoordingsplicht en vertrouwensregel......................................................................41
2.2 Waterschappen..........................................................................................................................41
2.3 Overige openbare lichamen........................................................................................................42
3. Machtsverdeling, waaronder toezicht..........................................................................................42
4. Rechterlijke controle en administratief beroep............................................................................42
5. Ontwikkelingen in de bestuurlijke organisatie..............................................................................42
De internationale dimensie, hoofdstuk 14.......................................................................................43
1. Internationale normen in het algemeen.......................................................................................43
1.1 De (democratische controle op de) totstandkoming van internationaal recht.......................43
1.2 Rechterlijke controle op de naleving van het internationale recht.........................................43
2. De Europese Unie.........................................................................................................................44
2.1 Europese Raad........................................................................................................................44
2.2 De Raad...................................................................................................................................44
2.3 de Commissie..........................................................................................................................45
2.4 Europees Parlement...............................................................................................................45
2.5 Europese Centrale Bank..........................................................................................................45
2.6 Legaliteit.................................................................................................................................45
2.7 Machtsverdeling en democratie.............................................................................................46
2.8 Grondrechten.........................................................................................................................46
2.9 Rechterlijke controle...............................................................................................................46
2.10 Voortschrijden van de Europese integratie?.........................................................................46
2.11 Europa in crisis (?).................................................................................................................46
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lies2642. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
