Uitgebreide samenvatting van de cursus Recente Ontwikkelingen in Risicogedrag . College 1 t/m 6 en alle bijbehorende artikelen zijn uitgewerkt (artikelen aan de hand van de leeswijzers). Van de artikelen bij college 3 en 6 is een korte samenvatting toegevoegd vanwege de korte leeswijzer. De hele sa...
Samenvatting Recente Ontwikkelingen in Risicogedrag 2020-2021
Inhoudsopgave
College 1 – Trends in risicogedrag ........................................................................................................... 2
Literatuur college 1 .................................................................................................................................. 6
Keith et al. – Putative contributors to the secular increase in obesity: exploring the roads less
traveled................................................................................................................................................ 6
Mies et al. – The prevalence of food addiction in a large sample of adolescents and its association
with addictive substances .................................................................................................................... 9
College 2 – Motivatie, beloning & controle ........................................................................................... 11
Literatuur College 2 ............................................................................................................................... 18
Michaud et al. – Overlapping neuron endophenotypes in addiction and obesity ............................. 18
Wildes et al. – Application of the research domain criteria (RDoC) framework to eating disorders:
emerging concepts and research ....................................................................................................... 22
College 3 – Agressief Gedrag: typen, risicofactoren & (verklarings)modellen ....................................... 26
Literatuur College 3 ............................................................................................................................... 34
Van Gink et al. – The influence of non-violent resistance on work climate, living group climate and
aggression in child and adolescent residential care ........................................................................... 34
Zaalberg et al. – Effects of nutritional supplements on aggression, rule-breaking and
psychopathology among young adult prisoners ................................................................................ 35
College 4 – Erfelijke aanleg en opvoeding ............................................................................................. 36
Literatuur College 4 ............................................................................................................................... 47
Jaxqueline M. Vink – Zit middelengebruik en verslavingsgedrag in de familie? Over erfelijkheid en de
zoektocht naar genen ........................................................................................................................ 47
Hiemstra et al. – What parents can do to keep their children from smoking: a systematic review on
smoking-specific parenting strategies and smoking onset ................................................................ 50
College 5 (gegeven als 6e) – Kinderen Verslaafde Ouders & Rol vrienden en netwerken ...................... 53
Literatuur college 5 (gegeven als 6e) ..................................................................................................... 60
Nesi et al. – Friends’ alcohol-related social networking site activity predicts escalations in adolescent
drinking: mediation by peer norms.................................................................................................... 60
Editorial (Castello & Ramo) – Social media and substance use: what should we be recommending to
teens and their parents?.................................................................................................................... 63
Neger et al. – Interventions to address parenting and parental substance abuse: conceptual and
methodological considerations .......................................................................................................... 63
Van Doesum et al. – KOPP/KOV Een wetenschappelijke onderbouwing van de cijfers ..................... 66
College 6 (gegeven als 5e) – Klinische toepassingen van neurobiologie ................................................ 68
Literatuur College 6 ............................................................................................................................... 74
Volkow et al. – Neurobiologic Advances from the brain Disease Model of Addiction ....................... 74
1
,College 1 – Trends in risicogedrag
Risicogedrag
- Met name de adolescentie is een periode waarin risicovolle activiteiten toenemen
- Jongeren komen onder andere in het nieuws met schermtijd/sociale media, agressief gedrag,
drugsgebruik, comazuipen en overgewicht
Trends alcohol
De prevalentie van alcoholgebruik onder jongeren is tussen 2000 en
2015 afgenomen. Deze normverandering is mogelijk veroorzaakt
door
- Campagnes
- Bewustwording negatieve gevolgen van alcohol
- Nieuwsberichten (bijv. comazuipen)
- Nieuwe drank- en horecawet (leeftijdsgrens opgeschoven
van 16 naar 18 jaar)
Vanaf 2015 stagneert de afname van alcoholgebruik. Mogelijke
verklaringen:
- Bodem bereikt?
o Een bepaalde groep jongeren is niet gevoelig voor
campagnes en de algemene norm in de populatie;
die gaat toch wel alcohol proberen en/of overmatig
drinken)
- Niet iedereen gevoelig voor campagnes
- Normverandering de afgelopen jaren?
Floor van Bakkum (Jellinek centrum voor verslavingszorg): excessief alcoholgebruik kan op 3 manieren
worden tegengegaan
- Prijs omhoog
- Beschikbaarheid moet afnemen
- Reclame moet aan banden
o Naast campagnes zijn alcohol op tv (bijv. in series) een indirecte vorm van reclame
o Zien drinken doet drinken?
Trends roken
Er is over de tijd een afname te zien in het aantal rokende jongeren, maar de laatste jaren is deze
afname gestabiliseerd.
2
,Media & regelgeving roken
- Verbod op tabaksreclame (2002)
- Rookverbod in de trein (2003)
- Rookvrije werkplek (2004)
- Rookverbod horeca (2008)
- Leeftijdsgrens van 16 naar 18
- Afgelopen 10 jaar: steeds meer rookvrije schoolterreinen, speeltuinen etc.
- Prijs in 10 jaar verdubbeld
- Nationaal Preventie Akkoord
o Accijnsverhoging met 1 euro (2020)
o Uitbreiding rookverbod (ook e-sigaretten) (2020)
o Sigaretten uit het zich bij supermarkten en andere verkooppunten
o Pakjes allemaal dezelfde kleur + afschrikwekkende plaatjes
o Rookverbod op schoolterreinen, kinderboerderijen en kinderopvang
o Rookverbod speeltuinen en sportverenigingen (vanaf 2025)
o Geen eigen risico bij stoppen met roken programma’s
o Ziekenhuizen rookvrij (vanaf 2025)
De e-sigaret en waterpijp (shishapen) zijn relatief nieuw en worden best veel gebruikt
- Twee typen: de shishapen (zonder nicotine, met smaakje) en de e-sigaret met nicotine
- Onderzoek naar de e-sigaret
o Op de markt gebracht om rokers te helpen stoppen met roken, maar mogelijk is het
ook tegelijk een opstapje naar roken (grotere kans om sigaretten te gaan roken als je
begint met e-sigaret) → veel studies laten zien dat jongeren die e-sigaretten
gebruiken een grotere kans hebben om ook gewone sigaretten te gaan gebruiken,
MAAR misschien waren die jongeren toch wel gaan roken
▪ Uit onderzoek van Vink bleek dat e-sigaretten wel een opstapje zijn naar het
gebruik van gewone sigaretten: jongeren die een laag risico hadden om te
gaan roken, begonnen met e-sigaretten en gingen daarna sigaretten roken
Trends in drugsgebruik
Drugsgebruik
- Cannabisgebruik en gebruik van harddrugs (behalve lachgas) is de afgelopen jaren afgenomen
- Gebruik lachgas neemt toe
3
,Samenvattend trends alcohol, roken en drugs
- Dalende trends in het gebruik van alcohol, sigaretten en cannabis lijken de laatste jaren te
stagneren
- Naast alcohol, sigaretten en cannabis zijn er nog nieuwe dingen bijgekomen de afgelopen
jaren, zoals e-sigaretten en lachgas
Trends in overgewicht
14,7% van de Nederlandse bevolking heeft obesitas en de helft heeft overgewicht
Trends overgewicht
- Volwassenen: stijgende trend van begin jaren 90 tot 2020
- Kinderen:
o Geen stijgende of dalende trend in overgewicht
o Obesitas: daling bij 4-12 jarigen, stijging bij 12-18 jarigen
Big Two BMI: 2 belangrijke factoren voor overgewicht
- Sedentair gedrag
- Marketing (eetomgeving waarin we leven)
➔ Is er niet te weinig aandacht voor andere risicofactoren?
4
, Verslaving
Verschillende stadia waar je doorheen gaat
1. We use a substance to become high
2. We use a substance to feel normal
3. We use a substance to avoid withdrawal symptoms
Definitie verslaafd: niet in staat los te komen van de genoemde gewoonte (Dikke van Dale)
- DSM-5 hanteert 11 criteria voor verslaving (lijken veel op de criteria van de WHO)
- WHO hanteert 7 criteria (3 symptomen = verslaafd)
o Sterk verlangen om te gebruiken (craving)
o Meer of vaker gebruiken dan je wil (gebrek aan controle)
o Minder aandacht besteden aan hobby’s, sociale contacten en werk
o Doorgaan met gebruik ondanks dat het schade oplevert zoals ziekte, ruzie en
problemen (impact op functioneren)
o Veel tijd besteden aan het gebruik
o Steeds meer nodig hebben (tolerantie)
o Last hebben van onthoudingsverschijnselen (ontwenning)
Jellinek heeft onderzoek gedaan naar schadelijke gevolgen (op korte en lange termijn) en
verslavendheid van verschillende drugs
- Acute toxiciteit: op dat moment het schadelijkst
- Chronisch toxiciteit: op de lange termijn het schadelijkst
- Sociale schade bevolking is bijvoorbeeld verkeersongelukken
- Top 3 meest verslavende drugs:
1. Heroïne
2. Crack
3. Tabak
- 3 minst verslavende drugs:
15. LSD
14. Paddo’s
13. XTC
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosanneroelofsma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,47. Je zit daarna nergens aan vast.
