Samenvatting over het domein Leefomgeving waterlast VWO4 (over onder andere rivieren, regiem, debiet, verval, verhang, springtij, doodtij, het Waterplan, Ruimte voor de Rivier, kusten en zandsuppleties) Samenvatting gemaakt aan de hand van de methode BuiteNLand.
Rijn en Maas
- De waterscheiding is de grens tussen de
stroomgebieden, die gevormd wordt door gebergten of
andere verhogingen in het landschap.
- Het gebied van de hoofdrivier met al zijn zijtakken
noem je het stroomstelsel bestaat uit de bovenloop,
middenloop en benedenloop, die samen het
lengteprofiel vormen.
De herkomst van het water bepaalt de rivier:
- Gletsjerrivier (gevoed met smeltwater van sneeuw en
ijs)
- Regenrivier, zoals Maas (water via neerslag)
- Gemengde rivier, zoals Rijn (gevoed met smeltwater en regenwater)
Regiem en debiet
- Debiet: de totale hoeveelheid water die een rivier op een bepaald punt afvoert.
Voorbeeld: de gemiddelde afvoer bij de monding van de Rijn is 2300 m3 per seconde
- Regiem: het verschil in waterafvoer van een rivier gedurende het jaar.
- Vertragingstijd: de tijd die het water van een regenbui nodig heeft om uiteindelijk in de
rivier te komen hangt af van het onderliggende gesteente, de bodem en de vegetatie.
- Verval hoogteverschil van beide plaatsen.
- Verhang hoogteverschil per kilometer (verval) gedeeld door de afstand.
De waterafvoer verandert
Door de klimaatverandering verandert het neerslagregiem op twee manieren:
1. Er valt meer neerslag
2. De neerslag wordt onregelmatiger
de hoosbuien zorgen voor wateroverlast en hoger debiet in de rivieren. In het stroomgebied
is langs de rivieren de bebouwing sterk toegenomen neerslag komt direct in het riool.
- Verstening door toegenomen verstedelijking neemt het oppervlakte van straten en
wegen toe, waardoor regenwater sneller afspoelt. Door de verstening van het oppervlak
neet de vertragingstijd af en krijgen de rivieren in korte tijd een groter debiet, waardoor
er soms sprake is van een piekafvoer.
- De waterafvoer verandert door verstening, ontbossing en verandering van het
neerslagregiem. om het overstromingsrisico te verkleinen worden dijken verhoogd of
verbreed: dijkverzwaringen
Het water dreigt
- De combinatie bodemdaling en versterkt broeikaseffect zorgen ervoor dat het water
blijft dreigen.
- In de Noordzee staat het water extra laag bij doodtij de situatie waarin het verschil
tussen eb en vloed minimaal & extra hoog bij springtij de situatie van hoge vloed en
lage eb
, Ontstaan eb en vloed
- De zwaartekracht van de aarde trekt
de maan aan
- De maan draait hierdoor om de aarde
heen
- De zwaartekracht van de maan trekt
het (zee)water op aarde aan vloed
- Doordat de aarde ook draait wordt
het water aan de andere kant ook
naar ‘buiten geslingerd’ en hebt je
ook vloed
Springtij
- Springtijd treedt eens in de ±14 dagen op en duurt gemiddeld 2 etmalen (24 uur)
- Komt voor op het moment dat de getijkrachten van de maan en de zon dezelfde richting
hebben en elkaar maximaal versterken zon, maan en aarde staan in een rechte lijn,
dus tijdens de nieuwe en volle maan.
- Springtij: situatie van hoge vloed en lage eb
Doodtij
- Doodtij treedt eens op in de ±14 dagen en duurt gemiddelde 2 etmalen (24 uur)
- Komt voor wanneer de zon en de maan in een loodrechte hoek maken met elkaar en
elkaar daardoor verzwakken.
§4.2: De kust
De opbouw van de Nederlandse kust
De Nederlandse kust bestaat uit 3 zones:
1. Waddenkust
Gevormd door zeedijken
2. Duinenkust: zachte kust die bestaat uit opgewaaid zand
(natuurlijke bescherming tegen de zee)
3. Estuarium: trechtervormige monding van een rivier, ontstaan
door de getijdenstroom van eb en vloed
Mengeling van zoetwater (rivieren) en zoutwater (zee)
Door middel van duinen, primaire keringen (dijken of dammen die
direct aan de zee liggen) en andere waterkeringen (een dijk, dam of
duinen die het water tegenhoudt/tegenhouden) wordt de Zeeuwse delta
afgeschermd van de zee
Soorten kusten
- Zachte kust: kust opgebouwd uit zand stranden, zandplaten, duinen, wadden en
kwelders
- Harde kust: kust die bestaat uit dijken, dammen en waterkeringen
Natuurlijke processen langs de kust
- Sinds de laatste ijstijd stroomt het water vanuit het Atlantische Oceaan de Noordzee in.
- De golven en de zeestroming brengen het zand richting de kust.
- Parallel aan de kust wordt een strandwal (een door de branding opgeworpen langgerekte
zandbank die boven zeeniveau ligt) gevormd zorgt voor waddengebied.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luciahodanic. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
