College 1 – Inleiding regelmechanismen (18-03-2020)
Het doel van homeostase is om de omgeving van de
cellen constant te houden. De omgeving om de cellen
heen noemen we het intern milieu. Het intern milieu
kent twee onderdelen (paars):
• Interstitiële vloeistof
• Bloedplasma
Deze twee samen vormen het milieu om de cellen
heen.
Om homeostase te behouden moeten cellen in balans blijven.
Gevolgen van het verlies van homeostase
• Als er te weinig zuurstof is, kunnen cellen niet meer
functioneren en zal je bewusteloos raken en kunnen
cellen zelfs afsterven.
• Er moet genoeg energie (glucose), als je te weinig
brandstoffen krijgt zal je ook niet overleven.
• Als de temperatuur of pH buiten de range komt zal dat
zorgen voor denaturatie van eiwitten, zorgt ook voor
het afsterven van cellen.
De intracellulaire vloeistof heeft andere waardes dan het intern milieu.
• Binnenin de cellen zijn lage concentraties Na+ en hoge concentraties K+.
• In het intern milieu zijn er lage concentraties K+ en hoge concentraties Na+.
Deze gradiënten zijn onder andere belangrijk voor: het genereren actiepotentialen in
zenuwcellen, voor spiercontracties, voor de opname van voedingsstoffen, etc.
Het behouden van homeostase
We hebben heel veel verschillende soorten cellen; cellen die zich
specialiseren in weefsels en/of organen, en in orgaanstelsels.
Deze orgaanstelsels behouden homeostase van het intern milieu
waarin de cellen zich bevinden.
Het zenuwstelsel en het endocriene systeem zijn stelsels die
betrokken zijn bij de regulatie van alle systemen in het lichaam
samen.
® Als de componenten buiten de range vallen zullen deze regulatiesystemen ervoor
zorgen dat dit gedetecteerd en verwerkt wordt en dat er een respons optreedt.
Typen regelstystemen
Hoe wordt de regulatie van homeostase aangestuurd? Dit wordt gedaan door
regelsystemen; er zijn verschillende typen regelsystemen van elkaar te onderscheiden:
• Neuronaal: het autonome zenuwstelsel
• Hormonaal: endocriene regelingen
1
,Chiara Eenkhoorn – THK-1
Open regelsysteem
= het meest simpele regelsysteem. Er is een ingangssignaal, daardoor wordt er
een proces aangestuurd en er rolt hier een uitgangsgrootheid uit.
De uitgangsgrootheid beïnvloedt niet het ingangssignaal. Er is wel een
maximale en minimale uitgangsgrootheid.
® Er is dus geen feedback!!
Een voorbeeld hiervan is de pupilreflex; er is veel inval van licht in het oog en
hierdoor zullen (door de pupilreflex) de kringspieren in het oog contraheren,
waardoor de pupil kleiner wordt.
Gesloten regelsysteem
Bij dit systeem is er wel feedback. Er is weer een signaal dat een
proces aanstuurt en waarbij er een uitgangsgrootheid ontstaat.
Hierbij is er een sensor die detecteert hoe groot of laag de
uitgangsgrootheid is. Deze sensor stuurt een signaaltje naar de
comparator; deze vergelijkt wat de sensor aangeeft en vergelijkt het
met een bepaalde streefwaarde:
- Hoe groot is de streefwaarde en wat is de waarde waar we
naar streven?
En de comparator geeft dan uiteindelijk een correctiesignaal aan het
proces. Dat zorgt ervoor dat er een correctie plaatsvindt; de
uitgangsgrootheid wordt groter of kleiner, maar regelt ook het type
feedback wat er gegeven wordt (positief of negatief).
Positieve feedback
In de loop van de tijd veranderd de uitgangsgrootheid, wat ervoor zorgt dat
deze wordt gedetecteerd. Het terugkoppel signaal zorgt ervoor dat het proces
nog harder gaat werken en dat de uitgangsgrootheid nog groter wordt,
waardoor deze nog meer afwijkt van de streefwaarde, en nog hoger wordt,
etc. etc.
® Dit leidt tot een destabilisatie!
Gebeurd in het lichaam nauwelijks, een voorbeeld van positieve feedback in het lichaam
is bij weeën én bij actiepotentialen voor het open gaan van de Na+-kanalen.
Negatieve feedback
Er ontstaat een oscillerend patroon om de
streefwaarde heen; als het proces hoger wordt dan de
streefwaarde neemt hij af, als het proces lager wordt
dan de streefwaarde neemt hij toe.
® Leidt tot een stabilisatie (naar de streefwaarde
toe).
Het regeleffect bij negatieve feedback is heel erg afhankelijk van looptijd en versterking.
® Bij A wordt er minder van de streefwaarde afgeweken dan bij B.
Hoe sterker de versterking, hoe meer het lijkt op A en hoe dichter je bij de streefwaarde
blijft.
2
,Chiara Eenkhoorn – THK-1
Hoe reguleert het lichaam de temperatuur balans?
Als de temperatuur hoger wordt, wordt dit gedetecteerd door
receptoren en deze temperatuur wordt vergeleken met de
streefwaarde (37 °C) en als het hoger wordt dan deze
streefwaarde, zullen er zweetklieren aangezet worden zodat je
temperatuur afneemt.
Als je temperatuur lager is dan de streefwaarde, zullen je
spieren ervoor zorgen dat je gaat trillen, hierdoor neemt de
spieractiviteit toe en zal je lichaamstemperatuur weer naar de
streefwaarde gaan.
Feedforward regelsysteem
Het systeem is erg vergelijkbaar met negatieve feedback. Er is
weer een grootheid die gedetecteerd wordt door de sensor, welke
vergeleken wordt door de comparator met de streefwaarde.
Bij feedforward vindt er een verstoring plaats, waardoor
uiteindelijk de grootheid gaat toenemen of afnemen.
® Maar eigenlijk voordat deze grootheid veranderd, wordt
deze mogelijke verstoring al gedetecteerd en geeft al een
seintje aan het proces van ‘ga maar vast aan staan of
uitstaan’, want waarschijnlijk gaat deze verstoring ervoor
zorgen dat de uitgangsgrootheid veranderd.
DUS: Voordat de uitgangsgrootheid veranderd, wordt het proces
al aangestuurd.
De plasma glucose concentratie wordt gereguleerd door insuline. Als
de plasma glucose concentratie hoger wordt, wordt er meer insuline
vrijgemaakt en dat zorgt ervoor dat hoeveelheid glucose in het bloed
weer afneemt.
® Is een (typisch) negatieve feedback systeem.
Wat wel een feedforward regelsysteem is, dat wanneer je glucose oraal inneemt het
zorgt voor een veel hogere en snellere vrijmaking van insuline.
- Hoe kan dit nou? Voordat de glucose in het
bloed is opgenomen, wordt de hoeveelheid
glucose al in de darmen gedetecteerd en
komen er incretines vrij, welke zorgen voor
het aanmaken van insuline.
Reflexen
Regelsystemen zijn reflexen. Een reflex is een onwillekeurige
activiteit van een effector die het gevolg is van een instroom
van impulsen uit één of meer sensoren.
® Je hebt er zelf geen invloed op.
3
, Chiara Eenkhoorn – THK-1
Typen reflexen
• Somatische reflexen; willekeurige activiteit van je skeletspieren.
Þ Monosynaptisch = er is één synaps. Het
sensorisch neuron detecteert iets en de
stimulus gaat naar het ruggenmerg en het
motorneuron zal een spier tot contractie
brengen.
Þ Polysynaptisch = er zijn meerdere synapsen.
Er zit bijvoorbeeld een interneuron tussen
het sensorisch neuron en het motorneuron.
o Het interneuron is er om het
motorneuron te remmen, waardoor je
relaxatie krijgt.
• Autonome reflexen; je hebt er geen invloed op.
Þ Polysynaptisch = er zijn meerdere synapsen.
• Endocriene reflexen; is een reactie door middel van
het vrijmaken van hormonen.
Autonome reflexen zijn altijd polysynaptisch!
Standaard opbouw van regelsystemen
Als we het hebben autonome sensoren hebben we het eigenlijk altijd over
receptoren, receptoren zijn eiwitten die kunnen reageren op bepaalde
veranderingen.
- Deze receptoren bevinden zich in de hypothalamus en aan deze
receptoren kunnen stoffen binden.
De informatie komt binnen in de hypothalamus en wordt verwerkt en
vervolgens worden er effectoren aangestuurd.
Hoe worden fysiologische processen (de orgaanstelsels) aangestuurd? Dat gebeurt
vrijwel altijd middels neuronen dan wel hormonen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chiaraeenkhoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €18,49. Je zit daarna nergens aan vast.