College 1 – Algemene microbiologie: basiskennis (22-04-2020)
Micro-organismen
Micro-organismen kunnen in verschillende groepen ingedeeld worden, namelijk:
• Schimmels (fungi) 2-300 µm
• Virussen 0,01-0,25 µm
• Bacteriën 0,3-10 µm
• Parasieten
Schimmels – meercellige schimmels
Je hebt zowel eencellige (gisten voor bier en brood) als meercellige
schimmels (paddenstoelen/zwammen). Het zijn eukaryoten.
Meercellige schimmels zijn te onderscheiden in:
• Ondergrondse schimmeldraden: hyfen.
• Bovengrondse vruchtlichamen: paddestoelen.
Þ Een paddenstoel is een bundeling van
schimmeldraden.
Er zijn vier soorten hyfen te onderscheiden:
1. Zonder tussenschotten.
2. Met gedeeltelijke tussenschotten.
3. Met aparte cellen met één kern.
4. Met aparte cellen met twee kernen.
Schimmels kunnen zich zowel geslachtelijk als
ongeslachtelijk vermeerderen.
Bij ongeslachtelijke vermeerdering vindt geen
plasmogamie (= samensmelting mannelijke en
vrouwelijke cel), karyogamie (= versmelting mannelijke
en vrouwelijke celkern) en meiose (= ontstaan van vier
dochtercellen) plaats.
Penicillium
Penicillium is een soort schimmel die een belangrijke rol speelt/ invloed heeft op het
milieu, deze schimmel doet aan ongeslachtelijke voortplanting. Sommige schimmels
worden bijvoorbeeld gebruikt in het maken van kazen zoals: camembert, roquefort of
gorgonzola.
Sommige soorten penicillium produceren penicilline, wat gebruikt wordt in antibiotica,
penicilline zorgt ervoor dat de bacteriën in het lichaam gedood worden.
1
,Chiara Eenkhoorn – THK-1
Schimmels – eencellige schimmels
Gisten worden beschouwd als eencellige schimmels. Vermeerdering van
eencellige schimmels vindt plaats via ‘budding’. Dochtercellen splitsen
zich af met achterlating van ‘scars’ op de oudercel.
Gisten kunnen hyphen (enkele gisten) en pseudohyphen (de meeste
gisten) vormen.
Hyphen
= zijn meercellige schimmels; ondergrondse schimmeldraden.
Hyphen bestaan uit cellen die van elkaar gescheiden worden door
tussenschotten (= septa). Deze tussenschotten hebben poriën
waardoor uitwisseling van cytoplasma en soms zelfs organellen
tussen de cellen tot stand komt.
Pseudohyphen hebben geen tussenschotten die deze uitwisseling
toestaan, deze hebben ononderbroken tussenschotten; de inhoud
van deze cellen blijft van elkaar gescheiden.
Candida Albicans
Deze onschadelijke schimmel is bij vrijwel iedereen aanwezig in het lichaam. Bij een
verminderde weerstand kan de schimmel de overhand krijgen op de bacterië n en
ontstaat er een opportunistische infectie (= infectie die kan optreden bij mensen met
een verminderde afweer). Er ontstaat dan een witte waas over de tong.
Virussen
Er zijn twee soorten virussen van elkaar te onderscheiden,
namelijk:
• Met envelop
• Zonder envelop; ook wel naaktvirussen genoemd.
Het erfelijk materiaal (RNA of DNA) wordt omgeven door een
omhulsel; het capside. Het capside is samengesteld uit
capsomeren, welke zijn opgebouwd uit eiwitten.
Op de envelop van een virus zijn ‘spikes’ aanwezig, deze zorgen
ervoor dat een virus kan hechten aan een gastheercel en deze
vervolgens kan binnendringen.
Vermeerdering van virussen
Virussen kunnen niet zelfstandig
vermenigvuldigen, zij zijn hiervoor een
gastheercel nodig; ze dringen de gastheercel
binnen en gebruiken het transcriptie- en translatie
mechanisme van de gastheercel om zich te
vermenigvuldigen.
Door her vrijkomen van de viruspartikels, zal de
cel ten gronde gaan. De vrijgekomen viruspartikels
gaan op zoek naar een nieuwe gastheercel.
2
, Chiara Eenkhoorn – THK-1
Een bacteriofaag is een klein virus dat alleen een specifieke bacterie infecteert; een virus
dat een bacterie aanvalt.
Parasieten
Parasieten zijn kleine eukaryote organismen die alleen kunnen overleven op of in de
gastheer. Ze zijn op te delen in eencelligen en meercelligen:
• Eéncellige parasieten: protozoën.
• Meercellige parasieten: zoals de lintworm, deze kan in de darmen leven en kan in
het lichaam terecht komen door het eten van rauw vlees.
Bacteriën
Bacteriën zijn prokaryoten. Bacteriën bevatten:
• 1 chromosoom
• Plasmides: zijn kleine stukjes DNA, kunnen zich onafhankelijk reproduceren.
o Kan van de ene bacterie doorgegeven worden aan de andere bacterie.
o Geven eigenschappen door waardoor bijv. antibiotica
resistentie kan ontstaan
• Flagellen (zwemstaart): om voort te bewegen
• Pili (groene uitsteeksels): ergens aan hechten
o Hoe beter een bacterie hecht, hoe groter de kans dat je
er ziek van wordt.
• Celwand, soms slijmerig kapsel eromheen
Vorming van deze structuren wordt vaak getriggerd door de
omgevingsomstandigheden
Prokaryoten (bacteriën) Eukaryoten (fungi)
• Geen kernmembraan • Heeft een kern
• 1 chromosoom • 2+ chromosomen
• Plasmide • Heeft wel organellen
• Heeft een kapsel • Heeft geen kapsel
• Heeft ribosomen (70S) • Heeft ribosomen (80S)
• Gevoelig voor antibiotica • Niet gevoelig voor antibiotica
Morfologie van bacteriën
Bacteriën hebben verschillende vormen, zoals:
• Spirilla:
Þ Deze zijn beweeglijk, spiraalvormig en heel dun.
§ Voorbeeld: Borrelia Burgdorferi, veroorzaakt de ziekte van lyme.
• Bacilli (staafvormig): gram + of gram- bacterie
Þ Gram- legionella veroorzaakt de veteranenziekte.
Þ Gram+ soorten veroorzaken lepra en
tuberculose.
• Coccen (bolvormig): gram + of gram- bacterie
Þ Gram- soorten veroorzaken gonorroe en
meningitis
Þ Gram+ soorten veroorzaken verschillende
infecties.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chiaraeenkhoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,49. Je zit daarna nergens aan vast.