Samenvatting cyclus 1.16 ‘B&B’
Thema: ‘Preventie’
College 1 – Voeding en gedrag (11-06-2020)
Gevolg van slechte voeding
Voeding kan verschillende effecten hebben op het gebit, zo kan het zorgen voor cariës,
erosie, attritie/abrasie en parodontitis.
Voeding kan ook effect hebben op de weke delen in de mond, alcohol en roken zijn
factoren die hierbij vaak een rol spelen. Er kan dan een carcinoom ontstaan.
Ontwikkelingsstoornissen
Er zijn ook afwijkingen aan het gebit die niet voorkomen als gevolg van slechte voeding,
maar doordat er in de ontwikkeling iets niet goed is gegaan.
® Zoals bij amelogenese imperfecta.
Tandbederf en gedrag
Bij het ontstaan van tandbederf spelen een aantal factoren een belangrijke rol, zoals:
• Voedingsgedrag
Þ Frequentie, gebruik (hoe?), wanneer, wat eet je.
• Type voedsel, denk daarbij aan…:
Þ Suikergehalte, consistentie, buffercapaciteit, beschermende factoren.
• Overige factoren die niet onder controle staan van de patiënt:
Þ Aanwezige bacteria, speekselvloed, bufferende werking van speeksel
- Hoe kleveriger het voedsel, hoe schadelijker voor tanden en kiezen.
- Hoe taaier het voedsel, des te meer je moet kauwen, hoe meer speeksel er wordt
geproduceerd; dat heeft een beschermende werking.
Kaas- en melkproducten hebben een beschermende functie voor het gebit.
Erosie en gedrag
Bij erosie speelt voedingsgedrag een belangrijke rol; voornamelijk het
zuurgehalte van het voedsel/drinken. Zo zijn drankjes zoals sinas, ice tea,
sportdrankjes, etc. ontzettend zuur en zijn daardoor erg schadelijk voor het
gebit. Factoren van invloed op erosie zijn:
• Voedingsgedrag: wat en hoe?
• Poetsgedrag: wel of niet poetsen, wanneer poetsen?
• Pyschopathologisch: anorexia/boulimia.
Þ Bij overgeven komt zuur uit de maag omhoog wat tot erosie
kan leiden.
Þ Bij anorexia/boulimia is de pH van het speeksel vaak lager en
is er vaak last van een drogere mond.
• Overig
, Attritie/abrasie en gedrag
- Attritie = slijtage van de kauwvlakken van elementen, doordat ze elkaar
raken, zoals bij tandenknarsen of bruxisme.
- Abrasie = slijtage door bijvoorbeeld te hard poetsen of het gebruik van
een te harde tandenborstel.
Ook voor het ontstaan van attritie en abrasie spelen voeding en gewoontes een rol.
Voeding en functie
Waarom eten we wat we eten?
• Fysiologisch: om te blijven leven.
• Sociaal: genot van eten, cultuur/identiteit, status en macht.
De cultuur waarin je opgroeit speelt ook een rol bij hetgeen wat je eet, in verschillende
culturen worden verschillende soorten eten gegeten.
In Afrika is het hebben van overgewicht een teken van macht; het is een teken van
welvaart, ze hebben genoeg geld om eten te kopen dat geeft status.
Voedingsgedrag en maatschappij
Voedingsgedrag wordt in grote mate betaald door de beschikbaarheid van voedsel; is er
schaarste of overvloed, maar ook hier speelt cultuur een belangrijke rol. Er zijn hierbij
een aantal trends in onze maatschappij te zien:
• Er worden steeds meer suikerhoudende dranken genuttigd
• Toename alcoholische dranken
• Afname van fruit en groente
• Overslaan van het ontbijt
• Snacken en grazen
• Veel energierijke producten
Ontstaan van voedingsgedrag
Voedingsgedrag wordt in een grote mate aangeleerd, maar ook spelen er andere
fysiologische factoren een rol:
• Stofwisseling
• Leptine, dit is een hormoon en speelt een rol bij hongergevoel, spijsvertering en
vrijmaken van vetten.
Gedrag en gedragsverandering
Gedrag kan veranderd worden. Om mensen een advies te geven in hoe zij hun gedrag
kunnen veranderen spelen factoren zoals attitude, sociale omgeving en de eigen
effectiviteit een belangrijke rol.
Attitude
Attitude is de houding die we hebben ten opzichte van iets; het is een aangeleerde
predispositie om op een gunstige of ongunstige manier te reageren op een bepaald
object. Attitude is opgedeeld in drie componenten:
• Cognitief deel: deze komt tot stand door het maken van een aantal afwegingen
die gemaakt worden/logisch redeneren (= syllogismen).
• Affectief deel: klassieke- en operante conditionering, sociaal leren,
referentiegroepen, blootstelling.
Þ Een witte jas van een tandarts of dokter kan als negatief ervaren worden