,Inhoud
Hoofdstuk 1 – Kennismaking met het bestuursrecht.............................................................................3
Hoofdstuk 2 – Spelers in het veld van bestuursrecht.............................................................................4
Hoofdstuk 3 – Bevoegdheden van het openbaar bestuur......................................................................6
Hoofdstuk 4: de spelregels voor het openbaar bestuur.........................................................................9
Hoofdstuk 5: Bestuur in actie: beschikkingen.......................................................................................11
Hoofdstuk 6 - Handhaving van het bestuursrecht................................................................................14
Hoofdstuk 7 – Toezicht op bestuursorganen en rechtsbescherming....................................................17
Hoofdstuk 8 – De rechter aan zet Bestuursprocesrecht Het formele bestuursrecht oftewel Het formele bestuursrecht oftewel
bestuursprocesrecht is in Nederland dat deel van het bestuursrecht dat regelt op welke wijze
besluiten van bestuursorganen tot stand dienen te komen, en hoe daartegen door (rechts)personen
en andere bestuursorganen kan worden geageerd..............................................................................19
Hoofdstuk 9 Bestuur in actie - privaatrechtelijke instrumenten...........................................................22
Hoofstuk 10 – Klachten en aansprakelijkheid.......................................................................................23
,Hoofdstuk 1 – Kennismaking met het bestuursrecht
Wat is bestuursrecht?
Bestuursrecht Bestuursrecht regelt de werkwijzen en de handelswijzen van bestuursorganen in
het vervullen van hun bestuurlijke taken in relatie tot natuurlijke personen en rechtspersonen
(burgers). In de Algemene Wet Bestuursrecht vindt men onder meer de regels omtrent het nemen
van besluiten en de bestuurlijke procedures die de burger ter beschikking staan zoals bezwaar en
beroep. Het bestuursrecht geeft regels hoe bestuursorganen zich moeten gedragen jegens burgers.
Het bestuursrecht bevat regels, ook wel rechtsnormen genoemd, met betrekking tot:
- de organisatie van het openbaar bestuur;
- het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen;
- de rechtsnorm waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de uitoefening van de
bestuursbevoegdheden;
- de juridische bescherming voor de burger tegen het optreden van het openbaar bestuur.
Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel
Legaliteitsbeginsel Het legaliteitsbeginsel houdt in dat het handelen van bevoegd gezag gebaseerd
moet zijn op een vooraf aanwezige bepaling. Het voorkomt dat de wetgever met terugwerkende
kracht regels kan opleggen. Het beginsel wordt beschouwd als een essentieel onderdeel van de
democratie en de rechtsstaat.
Specialiteitsbeginsel Volgens het specialiteitsbeginsel dient een bestuursorgaan bij het nemen van
een besluit dat een beperking inhoudt van de vrijheid van een burger, alleen acht te slaan op diens
belangen en de belangen die de wettelijke regeling ter uitvoering waarvan het besluit genomen
wordt, beoogt te beschermen. (3:4 lid 1 Awb)
Bronnen van bestuursrecht
Voor het bestuursrecht zijn drie rechtsbronnen van belang:
- wet- en regelgeving en verdragen
- jurisprudentie;
- ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen van behoorlijk bestuur.
Bestuursrechtelijk normenstelsel:
Verdrag Staat der Nederlanden
Wet- en regelgeving:
EU-verordening en EU-richtlijn Europees Parlement/Raad/ Commissie
Grondwet Formele wetgever
Wet in formele zin Formele wetgever
Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) Regering
Ministeriele regeling Minister
Provinciale verordening Provinciale Staten
Gemeentelijke verordening/ Waterschaps Gemeenteraad/ waterschapbestuur
verordening
Geen wet- en regelgeving:
Beleidsegels en vergunningvoorschriften Op alle niveaus van het openbaar bestuur
,Algemeen en bijzonder bestuursrecht
In het bestuursrecht valt een algemeen en bijzonder deel te onderscheiden.
Algemeen bestuursrecht bevat regels die op alle terreinen van het bestuurlijk optreden van
toepassing zijn. Dit zijn bijvoorbeeld regels voor de toekenning van bestuursbevoegdheden aan
bestuursorganen en voor de handhaving van rechtsnormen en besluiten.
Coördinatiewet wet waarin overeenkomstige bepalingen die in alle regelingen op een bepaald
bestuursgebied voorkomen, bij elkaar gebracht zijn. Voorbeelden daarvan zijn:
- Sociale zekerheid
- Belastingen
- Omgevingsvergunning
- Fysieke leefomgeving
De Algemene wet bestuursrecht
De Algemene wet bestuursrecht (afgekort Awb) is een Nederlandse wet die de algemene regels
bevat voor de verhouding tussen de overheid en de individuele burgers, bedrijven en dergelijke. Dit
gebied heet het bestuursrecht; een onderdeel daarvan is het bestuursprocesrecht.
De basis van Awb is gelegen in art. 107 lid 2 Gw. Awb is aangelegd met als doel:
- Het bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving;
- De vereenvoudiging van bestuursrechtelijke wetgeving;
- Het opnemen in de wet van ontwikkelingen in de bestuursrechtelijke rechtspraak;
- Het treffen van algemene voorzieningen voor onderwerpen die zich niet lenen voor regeling
in een bijzondere wet.
Relatie tot het bijzonder bestuursrecht
De regels van het algemeen bestuursrecht zijn in beginsel steeds van toepassing op die van het
bijzonder bestuursrecht.
Het bijzonder bestuursrecht richt zich op een bepaald onderdeel van het bestuursrecht. Het
vreemdelingenrecht, belastingrecht, milieurecht en het ruimtelijk bestuursrecht zijn voorbeelden van
onderwerpen die in speciale (bijzondere) bestuursrechtelijke wetten worden geregeld.
Hoofdstuk 2 – Spelers in het veld van bestuursrecht
Organisatie van het openbaar bestuur
Het openbaar bestuur bevat bestuurlijke gezagsdragers (politieke ambtsdragers) en het (uitvoerend)
ambtelijk apparaat.
Openbaar bestuur
Andere organisaties/
Overheidsorganisaties personen met
overheidstaken
, 1. Overheidsorganisaties
Er zijn twee verschillende overheidsorganisaties: openbare lichamen en publiekrechtelijk
vormgegeven en zelfstandige bestuursorganen.
- Openbare lichamen overheidsorganisatie zoals de staat, de provincies, de gemeenten, de
waterschappen, openbare lichamen voor bedrijf en beroep en andere openbare lichamen.
- Zelfstandige publiekrechtelijke rechtspersoon de hoeveelheid overheidstaken is zo grot
dat de overheid voor specifieke taken op centraal niveau regelmatig nieuwe
overheidsorganisaties in het leven roept. Zij zijn wel zelfstandig omdat ze bij de
overheidsorganisatie behoren, maar geen organen zijn van de traditionele openbare
lichamen.
2. Organisaties/ personen buiten de overheid met bestuurstaken
groep vertegenwoordigers van het openbaar bestuur die niet tot de overheid behoren maar wel
zelfstandig bestuurstaken kunnen uitvoeren. Deze privaatrechtelijke organisaties of personen
worden aangewezen dor de regering (in een AMvB) of door een minister (in een regeling) om een
bepaalde bestuurstaak uit te voeren.
Bestuursorganen
Een door de wet ingesteld orgaan van een rechtspersoon die een overheidstaak is opgedragen.
Bestuursorganen zijn gebonden aan de regels die in de Algemene Wet Bestuursrecht staan.
A-organen Orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, zoals een
openbaar lichaam en een zelfstandige publiekrechtelijke rechtsperoon.
A-bestuursorganen zijn organen van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht zijn ingesteld (art.
1:1 lid 1 sub a Awb).
In art. 2:1 BW staan de rechtspersonen die krachtens publiekrecht zijn ingesteld, zoals de staat, de
provincies en de gemeenten.
Voorbeelden van A-bestuursorganen zijn de regering en individuele ministers (art. 42 Gw),
provinciale staten en het college van gedeputeerde staten (art. 6 Provinciewet) en het college van
burgemeester en wethouders (art. 6 GemW).
B-organen Orgaan van een privaatrechtelijke rechtspersoon, persoon of college die of dat niet
hoort tot de overheid behoort maar wel een bestuurstaak uitvoert.
Dit zijn dus andere personen of colleges die met enig openbaar gezag bekleed zijn (art. 1:1 lid 1 sub b
Awb). Voorbeelden hiervan zijn de Nederlandse Bank NV, het Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen en OV-studentenkaart BV. Maar het kan zelfs een garagehouder zijn die
bevoegd is AP-keuringen uit te voeren.
Bestuursbevoegdheid
het overdragen door een bestuursorgaan van zijn bevoegdheid tot het nemen van besluiten aan
een ander die deze onder eigen verantwoordelijkheid uitoefent.
Attributie Als een wet of lagere regeling een publiekrechtelijke bevoegdheid rechtstreekt toekent
aan een bepaald bestuursorgaan, is er sprake van attributie.
Delegatie Delegatie is het overdragen van taken aan een of meer andere functionarissen door een
functionaris die bevoegd is om taken over te dragen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iris-bouwhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.