Samenvatting MVO – Basisboek MVO, Lars Moratis / Mark van der Veen
Hoofdstuk 1: Introductie op MVO
Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat over hoe bedrijven en andere organisatie omgaan
met problemen zoals klimaatverandering, privacy van de werknemers, etc. MVO wordt gezien als een
hype die zal overwaaien, omdat MVO onderhevig is aan trends.
1.1 de ontwikkeling van MVO
1874: de kinderwet van Houten is ingevoerd.
1900: MVO is in de praktijk ontstaan met de opkomst van de industrie rond 1900 en MVO als
vakgebied rond 1950. De industriële revolutie leidde tot grootschalige productie, waarbij er vaak
weinig of geen aandacht was voor de arbeidsomstandigheden. Kinderarbeid was een alledaags
verschijnsel. De leerplicht werd ingevoerd.
1950: Er waren toch ondernemingen die in de 2e helft van de 19e eeuw al actief waren met het
bouwen van woningen en het creëren van sociale voorzieningen. Zoals kinderopvang, onderwijs,
bibliotheken en sportvoorzieningen. Ze waren niet verplicht tot het nemen van deze maatregelen,
maar hun motief was verlicht eigenbelang. De maatregelen waren bedoeld om acties en stakingen te
voorkomen, de macht van vakbonden in te dammen en wetgeving te voorkomen.
In 1953 schreef Howard het boek: Social Responsibilities of the Businessman, dat als een van de
eerste belangrijke boeken op het gebied van MVO wordt gezien. Bowen stelde dat het noodzakelijk
is om te erkennen en te accepteren dat het bedrijfsleven sociale verantwoordelijkheden heeft. De
maatschappelijke en economische macht van grote bedrijven neemt daarna alleen nog maar verder
toe.
1972: de urgentie van een groot aantal maatschappelijke problemen wordt prominent op de agenda
gezet met het verschijnen van het rapport ‘Grenzen aan groei’ van de Club van Rome. Tekort aan olie
en milieuproblemen.
1973: Davis stelt dat de maatschappelijke macht van bedrijven in evenwicht moet zijn met hun
maatschappelijke verantwoordelijkheden. Davis formuleert de ‘ijzeren wet van
verantwoordelijkheid’: wie zijn macht niet gebruikt op een manier die de samenleving als
verantwoordelijk beschouwt, zal deze macht verliezen. Dit rapport wijst dat de economische groei
een te groot beroep doet op natuurlijke hulpbronnen (olie en grondstoffen) om deze groei nog lang
te kunnen handhaven. Het rampscenario dat de aarde in sneltempo uitgeput raakt, zorgt wereldwijd
voor veel beroering, en nog altijd wordt aan dit rapport gerefereerd.
1987: het rapport ‘Our common future’ van de Commissie Brundtland van de Verenigde Naties (VN)
is gepubliceerd en heeft invloed op de publieke discussie over het milieubeleid milieuconferenties
en klimaatconferenties.
Duurzame ontwikkeling (Brundtland): a development that meets the needs of the present world
without compromising the ability of future generations to meet their own needs.
Milieumanagement, bedrijfsethiek, reputatiemanagement en MVO zijn verschillende benamingen
voor sterk aan elkaar verwante vakgebieden. Ze hebben gemeen dat ze de maatschappelijke functie
van bedrijven bestuderen en deze in relatie tot bedrijfsprestaties brengen. Bij het bepalen van de
balans tussen de economische doelen, sociale doelen en milieudoelen speelt de dialoog tussen
bedrijven en stakeholders een belangrijke rol.
, 1.2 Definities van MVO
MVO is een containerbegrip en wordt geassocieerd met een ‘geitenwollensokkenimago’.
1.2.1 het uitgangspunt: bedrijven als open systemen
Bedrijven kenmerken zich vaak met MVO door een zeker omgevingsbewustzijn. Ze reageren dus op
de omgeving/samenleving/wereld. Open interactieve opvatting over ondernemingen: het bedrijf als
een open systeem, dat onderdeel is van een groter systeem, dat beïnvloed wordt en zelf invloed
uitoefent op dit grotere systeem en zich daarom bewust moet zijn van zowel haar eigen bestaan als
de omgeving (en de effecten daarvan) waarin zij opereert. Ze zijn dus transparant over hun eigen
handelen.
Minzberg c.s. (1998) spreken in dit verband van de power school: een stroming in de bedrijfskunde
waarvan de aanhangers stellen dat de onderneming in haar strategisch beleid rekening moet houden
met de omgeving van de organisatie en met een brede groep van belanghebbenden.
1.2.2 MVO ontleed
MVO gaat aan de ene kant over de normen die de maatschappij aan het ondernemen oplegt. MVO
gaat aan de andere kant ook over de eigen verantwoordelijkheden van organisaties.
In de opvatting van Milton Friedman, is de enige maatschappelijke verantwoordelijkheid van
bedrijven het maximaliseren van aandeelhouderswaarde. De opvatting van Friedman komt op het
volgende neer: hij stelt dat de ondernemingsleiding een wettelijk vastgelegd mandaat heeft om de
belangen van aandeelhouders te behartigen. Alleen als MVO zou bijdragen aan de financiële
prestaties van een bedrijf, niet omdat zij van mening zouden zijn dat zij verantwoordelijkheden
hebben die verder strekken dan het behartigen van de belangen van de aandeelhouders.
Tegenover de uitgesproken pragmatische opvatting over MVO van Friedman staat de opvatting van
de triple bottom line John Elkington. Daarin wordt gesteld dat bedrijven verantwoordelijkheden
hebben die groter zijn dan het maken van winst en het maximaliseren van aandeelhouderswaarde.
Om de opvatting kort samen te vatten: juist door aandacht en middelen te besteden aan people en
planet wordt profit mogelijk.
Opvatting van Handy: het enige gerechtvaardigde doel van een onderneming het creëren van
toegevoegde waarde is – een gezonde winstgevendheid is daar een voorwaarde voor.
Triple bottom line 3 p’s:
- Profit: het creëren van waarde door het voortbrengen van goederen en diensten en door het
creëren van werkgelegenheid en bronnen van inkomensverwerving. Profit is een basis- en
randvoorwaarde om het goed vormgeven van de twee andere dimensies.
- People: de zorg voor people is zowel intern als extern gericht. De sociale dimensie begint met
goede arbeidsverhoudingen en een stimulerend sociaal beleid. Van sociaalbewust
ondernemen kan worden gesproken wanneer de aandacht voor de sociale dimensie is
geïntegreerd in de bedrijfsvoering en daarmee tot een (pro)actieve opstelling van de
onderneming leidt. Ook: transparantie van ondernemershandelen
- Planet: de zorg voor de natuurlijke leefomgeving wordt geïntegreerd in de bedrijfsvoering.
Eco-efficiency: het leveren van goederen en diensten die menselijke behoeften vervullen,
bijdragen aan de kwaliteit van het leven en minder beslag leggen op grondstoffen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenvzee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.