Week 1
Bijzondere overeenkomsten zijn geregeld in Boek 7.
Schrijfopdracht: Client adviseren.
Wat is er bijzonder aan bijzondere overeenkomsten?
De wetgever heeft specifieke regels gemaakt. Benoemde overeenkomsten: Boek 7.
Onbenoemde overeenkomsten: komen niet voor in Boek 7, maar die regels staan in
andere regelingen. Denk aan distributie en franchise, sponsoring, catering.
Dan heb je ook gemengde overeenkomsten: Bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst
waarbij ook een huurovereenkomst wordt aangeboden. Zowel boek 7 als de andere
regelingen zijn van toepassing, voor zover ze niet met elkaar onverenigbaar zijn art.
6:215. Dus als er verschillende uitkomsten geven, dan zal het van het geval
afhangen welke regeling van toepassing is.
Gelaagd systeem BW
Het wetboek is georganiseerd van algemene bepalingen naar steeds specifiekere
bepalingen. Zowel algemene als specifieke bepalingen zijn van toepassing, wat
betekent dat als je een overeenkomst uit boek 7 hebt, ook de algemene bepalingen
van boek 3, 5 en 6 van toepassing zijn.
Denk aan koopovereenkomst in HR Lundiform/Mexx: I.c. ging het geschil over wat
partijen hebben afgesproken. Ze waren het er niet over eens of Mexx nog verplicht
was bepaalde orders af te nemen. Het punt was dat daar wat over en weer gemaild
was. En de vraag was of de e-mails van belang waren voor de uitleg van de
overeenkomst. Er stond echter in het contract een entire agreement clausule, ofwel,
alleen de tekst van het contract is bepalend voor de uitleg van het contract, niet het
voorafgaande overleg of andere dingen. Hier moet je dus teruggaan naar het
algemene contractenrecht, wat gaat over de uitleg van een overeenkomst: HR
Haviltex. Hierin is verplicht dat je moet kijken naar de wederzijdse verwachtingen
van partijen.
Waarom Boek 7?
- Belang voor partijen: boek 7 geeft een aanvulling op de algemene regels van
contractenrecht, zodat je niet in eeuwig overleg verstrengeld raakt. Dit is ook
een uitwerking van art. 6:248 lid 1 BW: aanvullende werking r&b. Boek 7 geeft
al regels over wat er in die overeenkomsten aan aanvullende regels geldt.
Boek 7 is bedoeld om te helpen zodat je niet alles individueel hoeft te
onderhandelen, maar de meeste bepalingen zijn regelend recht, dus je kunt
iets anders afspreken. Als de regels van dwingend recht zijn, dan staat dat
uitdrukkelijk in de wet.
- Maatschappelijke belang: De wetgever heeft een algemeen belang willen
dienen met boek 7. Dit is namelijk de begrenzing van de contractsvrijheid. Dus
, boek 7 geeft een aanvulling op de algemene regels die contractsvrijheid
begrenzen, namelijk: 3:40, 6:248 lid 2, 6:233 sub a. Boek 7 geeft dus een
specifiekere uitwerking van deze begrenzing. Begrenzing van contractsvrijheid
wordt gerechtvaardigd door het idee dat de zwakkere partij moet worden
beschermd. Denk aan partijen die vaker een contract sluiten, tegenover de
partij die dat eenmalig doet. Degene die het vaker doet, vaak bedrijfsmatig,
heeft meer kennis van de overeenkomst. Bij consumentenkoop, huur aan
particulieren en arbeidscontracten zijn specifieke regelingen overeengekomen
om de zwakkere partij te beschermen.
Algemeen belang: welke type voorschriften
Hoe ga je dan tewerk als wetgever? Je ziet in boek 7 drie typen voorschriften die
uitwerking geven aan dat algemeen belang:
1. Dwingend recht: de wetgever kiest voor dwingend recht. Bijvoorbeeld art. 7:6
lid 1, 7:413, 7:645.
2. Vormvoorschriften: Dit zijn voorschriften die een bepaalde vorm voorschrijven
voor het sluiten van een bepaalde overeenkomst. Niet de juiste vorm? Nietig:
3:39. Bijvoorbeeld 7:2, koop van een woning door een natuurlijke persoon. De
consumentenkoop van een woning. Hier geldt dat de koopovereenkomst
schriftelijk moet worden gemaakt.
3. Bewijslastverdeling: Bijvoorbeeld art. 7:18 (aangenomen dat product al
gebrekkig was als ie binnen bepaalde periode kapotgaat) en 7:224 lid 2.
Europese invloeden
Voor het privaatrecht zijn bronnen van primair (verdragen en handvest van de
grondrechten) en secundair (verordeningen – rechtstreeks van toepassing - en
richtlijnen – geven doelstellingen weer en moeten in nationaal recht worden
omgezet) unierecht van belang. De Nederlandse wetgever heeft bepaald dat
richtlijnen worden verwerkt in het BW. Nadeel is dat je niet kan zien welke regels
Europese invloed hebben.
Koopovereenkomst
1. Definities (zie slide). Let op dat boek 7 ook van algemeen naar bijzonder gaat
(koop, consumentenkoop, koop van onroerende zaken, koop van
vermogensrechten, etc.). Let op: Koop op afstand staat in boek 6 (6:230m
e.v.). Internationale handelskoop staat in het Weens Koopverdrag.
2. Totstandkoming van de koopovereenkomst :
a. Aanbod en aanvaarding (algemeen) art. 6:217. Meestal is het niet zo
eenvoudig. Is het een aanbod of een uitnodiging om in onderhandeling
te treden? Dit is het geval bij de koop van een woning. Dus maak
daarom onderscheid tussen de koop van een roerende of onroerende
zaak. Stel je ziet een advertentie voor een woning dan is het naar NL
recht niet zo dat je het aanbod meteen kan aanvaarden en je dan een
ovk hebt. Het is slechts een uitnodiging om in onderhandeling te treden.
, Een reden daarvoor is dat het voor de verkoper van belang is om te
weten met wie die in onderhandeling treedt.
b. Bijzondere regels: Als je op afstand iets koopt, mag je er volgens het
Europese recht nog even over nadenken, 6:230o (14 dagen bedenktijd:
herroepingsrecht). Dit is een afwijking van het algemeen
contractenrecht. Koop woning door een particulier moet schriftelijk
worden vastgelegd, 7:2 en 7:3.
3. Eigendomsoverdracht en aflevering:
a. Overdracht: Koopovk kent twee hoofdverplichtingen – koper betaalt
koopprijs, verkoper moet zaak overdragen. Eigendomsoverdracht: art.
3:84 en speciale regeling 7:9. Voor levering gelden specifieke
bepalingen die alleen voor de koop gelden namelijk art. 7:9 lid 2. Zie
ook over risicoverdeling 7:10 en 7:11.
b. De overdracht moet vrij van lasten plaatsvinden , 7:15. Bij
eigendomsoverdracht in een koopovereenkomst moet de eigendom
worden overgedragen zonder rechtsgebreken, dus er moet geen
sprake zijn van lasten die de koper niet heeft aanvaard (bijvoorbeeld
een hypotheek die nog op een huis rust). Hier is jurisprudentie
voornamelijk van belang. Bijvoorbeeld de uitspraak van de HR waarin
een koper een huis had gekocht met een agrarische bestemming
waarvan hij niet op de hoogte was. Koper wilde schadevergoeding van
de verkoper. HR zegt dat dit niet kan, want 7:15 gaat over lasten die in
een specifiek besluit of via een specifieke rechtshandeling zijn
opgelegd aan de verkoper. Dus als het gaat om een publiekrechtelijke
rechtshandeling, dan moet het een besluit zijn dat de verkoper aangaat.
Een bestemmingsplan is een publiekrechtelijke maatregel die i.c. voor
het hele gebied geldt. Dat betekent dat in dit geval de casus niet binnen
de reikwijdte van art. 7:15 valt. Maar dan kan je nog kijken naar het
algemeen contractenrecht, dus de koper kan nog een beroep doen op
dwaling. In deze zaak ging het dan ook om de vraag hoe verhoudt de
onderzoeksplicht van de koper zich tot de mededelingsplicht van de
verkoper. Dit is bij dwaling een bekende vraag. Hier zie je een verschil
tussen casussen die vallen onder 7:15 en 6:228. Bij 7:15 moet de
eigendom worden overgedragen zonder lasten. De koper moet alleen
die lasten tegen zich laten gelden die hij uitdrukkelijk heeft aanvaard.
Dat betekent dat de onderzoeksplicht van de koper nihil is. Bij dwaling
kan het nog steeds zo zijn dat er een onderzoeksplicht van de koper is.
Deze hangt van de casus af. I.c. meende dat de HR dat de verkoper
niet een succesvol verweer tegen een beroep op dwaling voeren met
een beroep op de onderzoeksplicht van de koper. De onderzoeksplicht
kan wel een rol spelen bij het vaststellen van de omvang van de
aansprakelijkheid, maar je kunt niet het beroep op dwaling van tafel
vegen met het argument dat de koper maar beter had moeten opletten.
4. Conformiteit: Je kan ook een beroep doen op de regels non-conformiteit.
, a. Algemene regels: Gaat uit van wat er tussen partijen is afgesproken.
b. Bijzondere regels: Voegt iets toe voor de koopovereenkomst. Let op:
(1) kwaliteit, wat mag je verwachten, prijs, omstandigheden,
mededelingen verkoper, (2) wat is normaal gebruik, verwachte
levensduur, (3) onderzoeksplicht van de koper, hangt af van de
omstandigheden van het geval. Art. 7:18 maakt het makkelijker voor
consumenten: Je mag terugvallen op advertenties van de consument +
bewijsvoordeel aan consument dat wanneer de gekochte zaak binnen 6
maanden defect is, wordt er vanuit gegaan dat het defect al bestond
ten tijden van het sluiten van de ovk.
5. Niet-nakoming en remedies:
a. Algemeen: Nakoming (3:296), schadevergoeding (6:74), opschorting
(6:52 en 6:262), ontbinding (6:265).
b. Bijzondere regels: nakoming (7:20, 21), schadevergoeding (7:24, 36,
37), opschorting (7:27), ontbinding bij consumentenkoop (7:22). In het
bijzonder van belang is art. 7:22, dat bepaalt dat ontbinding ook een
mogelijkheid is, waarin een hiërarchie tussen worden aangebracht
tussen remedies bij een consumentenovk. Consumentenkoop:
professionele partij en niet-professionele partij koop van roerende zaak.
Voor die ovk bepaalt boek 7 dat in geval van niet-nakoming de keuze
van de consument voor een remedie beperkt wordt. De consument kan
eerst herstel of vervanging eisen, maar mag niet gelijk om
prijsvermindering of ontbinding vragen. Dus je moet eerst de verkoper
de kans geven om het juiste product te leveren of het defecte product
te herstellen, als dat niet lukt mag je prijsvermindering of ontbinding
eisen. Dit is best gek gezien je nu zou denken dat de bijzonder
bescherming voor de consument juist tot een slechter resultaat leidt. De
reden hiervoor is terug te vinden in het EU recht: De hiërarchie komt uit
de Richtlijn Consumentenkoop, en bij het onderhandelen is een vrij
sterke lobby geweest vanuit bedrijven die meenden dat als bij
consumentenovk gelijk kan worden ontbonden, dan komen alle
bedrijven met tweedehandsproducten te zitten. Daar komen die
bedrijven moeilijk vanaf. Dus de business lobby heeft voor deze
hiërarchie gezorgd. Het is in die zin een afzwakking van de
consumentenbescherming. Voorbeeld uit de praktijk: HvJEU Weber &
Putz: Weber: Weber had een tegelvloer besteld voor zijn woning, en
toen die al gedeeltelijk was gelegd werd duidelijk dat er vlekken op de
tegels zaten. Ze waren bijna niet te verwijderen. Weber vraagt om
vervanging. Putz: Ging over de koop van een vaatwasmachine, maar
deze bleek het niet goed te doen. Ze had met de verkoper afgesproken
dat deze zou worden vervangen, echter kwam dit er maar niet van,
waardoor zij een beroep deed op ontbinding. Voor de Duitse rechters
was het niet duidelijk op basis van de Implementatiewet van de Richtlijn
Consumentenkoop in Duitsland, of de rechten van de consument nu zo
