Dit zijn mijn hoorcollege aantekeningen van het vak Inleiding Media en Communicatie (CI1V17001) van de Universiteit Utrecht () gegeven door Hans Hoeken. In de hoorcolleges worden de literatuur en de hoofdstukken van Duck&McMahan verduidelijkt. Succes met leren!
Hoorcollegedictaat Inleiding Media en Communicatie
van de Universiteit Utrecht (2020-2021)
Door Andrea Dorrestein
Dit hoorcollegedictaat betreft alle hoorcolleges van het vak Inleiding Media en
Communicatie (CI1V17001) van de Universiteit Utrecht, gegeven door Hans Hoeken.
Inhoudsopgave
Hoorcollege 1 Communicatie en symbolen..................................................................................................... 1
Hoorcollege 1 Communicatie en symbolen
Deel 1 Communicatie: samenwerking via symbolen
,Mensen zijn teamspelers
Lid van een groep
o Biedt bescherming
o Maakt grootse projecten mogelijk
Samenverwerking veronderstelt communicatie
Menselijke communicatie veronderstelt samenwerking
Menselijke communicatie
Taal is complex en biedt uitzonderlijk flexibele communicatiemogelijkheden, bijv. om te
praten over
Zaken/personen die niet aanwezig zijn of niet waarneembaar zijn
Gebeurtenissen in het verleden
Gebeurtenissen in de toekomst
Counter factuals: gebeurtenissen die hadden kunnen gebeuren
Duck en McMahan maken een onderscheid tussen
Communicative displays vs. Communicative signals
Communicative displays (reactie die je niet onder controle hebt, bijv. blozen)
Communicative signals (reactie die je onder controle hebt, bijv. woorden, emoji)
Iconische vs. niet-iconische symbolen
Iconisch: relatie tussen symbool en betekenis
Niet-iconisch symbool: geen relatie tussen symbool en betekenis
Via symbolen wordt betekenis overgedragen
Een bepaald niet-iconisch symbool kan meerdere betekenissen hebben, bijv. het woord
‘meer’.
Sociale constructie van betekenis
Verschillen in betekenis tussen groepen (bijv. luxe auto)
Verschillen in betekenis in tijd (bijv. wijf)
Deel 2 Wat betekent een symbool: Het breken van de code
Niet-iconische symbolen en betekenis (voorbeeld van het woord ‘boom’)
Hoe breek je de code? (voorbeeld verkeersbord)
In communicatie gebruiken we symbolen
De betekenis van de symbolen is willekeurig: de betekenis valt niet af te leiden uit de
kenmerken van het symbool.
De betekenis is dus een afspraak
Om de code te beheersen, moet je weten wat de afspraken zijn
Aan communicatie via symbolen een andere vorm van communicatie voorafgaan
Evolutie: complexiteit kost tijd
Complexe systemen zoals taal ontwikkelen zich langzaam waarbij wordt
voortgebouwd op een eenvoudiger systeem
Wat ging er aan taal vooraf?
2
,Welk ander communicatiemiddel staat ons ter beschikking?
Op basis van welke aspecten leid je af dat hier sprake is van communicatie? (ogen
aankijken, wijzen in het voorbeeld). Baby’s wijzen ook al heel vroeg.
Mensen verschillen van mensen op dat gebied. De rijkdom van menselijke
communicatie wordt mogelijk omdat we met elkaar samenwerken
Samenvatting deel 1 & 2
Menselijke communicatie stelt ons in staat om over zaken te praten die niet
aanwezig zijn, niet (meer) bestaan of nog moeten plaatsvinden.
Daarvoor gebruiken we een code met symbolen
Om die code te breken, is er een ander communicatiemiddel nodig: gebaren
Én het vertrouwen dat wij elkaar helpen
Deel 3 Communicatiedoelen: verzoeken, informeren en normen delen
Communicatie en mediagebruik is doelgericht gedrag: je wilt er iets mee bereiken
Beschrijven en verklaren
Van communicatie en mediagebruik
Vanuit een functioneel kader.
Wat zijn de bedoelde en onbedoelde gevolgen van communicatie en mediagebruik en hoe
kun je het optreden daarvan verklaren?
Communicatiedoel 1: Verzoek
Directe wederkerigheid bij verzoeken, vandaag help jij mij en ik help jou morgen én
ook bij informeren)
Communicatiedoel 2: Informeren
Groepsnormen en indirecte wederkerigheid, mensen helpen elkaar (tas vergeten in
de trein voorbeeld)
Communicatiedoel 3: ‘Sharing’
Met verhalen krijgen we die groepsnormen, sharing creëert groepsnormen.
Groepsnormen en indirecte wederkerigheid, wanneer je je niet houdt aan de
groepsnormen zijn er onaangename gevolgen.
Van Face-to-Face naar media
Media helpen met verzoeken doen, informeren én sharing
Deel 4 Uses & Gratifications: hoe verklaar je mediagebruik?
Uses & Gratifications
Functionele communicatie & mediagebruik
Use: gebruik van media/communicatie
Gratification: beloning van media/communicatie oplevert
Die gratificaties kunnen uiteenlopend zijn, grofweg is die indeling:
Kennis
Vermaak
Sociaal
3
,Gratificaties: hedonistisch welbevinden
Don’t worry be happy-idee
Hangt af van de positieve verhouding en ervaringen en negatieve ervaringen
Gratificaties: Eudaimonisch welbevinden
Persoonlijk groei tot een beter, wijzer mens
Basisbehoeften
o Autonomie
o Competentie
o Verbondenheid
Communicatie en Mediagebruik
Wat voegen media toe? Media stellen je in staat om verzoeken te doen aan andere mensen
en te informeren of aan mensen verhalen te vertellen, die niet in jouw directe omgeving zijn.
Maar media zijn zelf ook informatiebronnen en bronnen van vermaak.
En hoe bepalen we nu of dat mediagebruik ook plezierig is/een beloning oplevert? Dat doen
we aan de hand van die gratificaties (hedonistisch en eudaimonisch).
Samenvatting deel 3 & 4
Communicatie kent drie doelen: verzoeken, informeren en sharing
Media stellen ons in staat om die doelen na te streven bij mensen van wie we door
tijd en/of ruimte gescheiden zijn
We gebruiken mensen/media ook voor kennis, vermaak en het gevoel van
verbondenheid
Waarbij we de mate van succes afleiden uit welbevinden (hedonistisch,
eudaimonisch)
Deel 5 Welke factoren bepalen of we onze communicatie-doelen bereiken en tevreden zijn
over ons mediagebruik?
1 De kenmerken van de boodschap
Retorische boodschappen: het algemene, de analyse, het argument
Narratieve boodschappen: het specifieke, de anekdote, het verhaal
De multi-modale boodschap
2 De match met ons brein
De interactie tussen onze voorkennis, intelligentie en waarden
De inhoud en vorm van de boodschap
3 De mogelijkheden van het medium
De kenmerken van het medium
o Modaliteit
o Agency
o Interactiviteit
o Navigeerbaarheid
De affordances: hoe beïnvloedt het medium de mogelijkheden van de gebruiker om
bepaalde resultaten te bereiken?
4
, De interactie met cultuur
Cultuur is heel bepalend voor de manier waarop je communiceert, en waarover.
Media hebben ook invloed op onze cultuur
Samenvatting deel 5
Wat bepaalt onze tevredenheid?
De mate waarin we tevreden zijn over communicatie/mediagebruik wordt bepaald door
De mate waarin de multimodale kenmerken van de boodschap
Aansluiten bij
De kennis en de voorkeuren in ons brein
De mogelijkheid die het medium biedt
De normen van onze cultuur
Hoorcollege 2 Communicatiewetenschap
Deel 1 Fragmentatie in de communicatiewetenschap
Communicatietheorie
Robert Craig Communication Theory as a Field (Tentamenstof: p.123-p.149)
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ADorrestein. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
