Verzorgende IG
Wat is een verzorgende IG en wat doe hij/zij?
In veel beroepen speelt het contact met mensen een belangrijke rol, echter een verzorgende IG helpt
en verzorgt mensen. Beroepen waarin wordt verzorgd komen vooral voor op het terrein van de
gezondheidszorg en het welzijn.
Zorgen: zorg dragen voor, op iets letten, toezicht houden.
Verzorgen: iemand of iets van het nodige voorzien, zorgen voor.
Wanneer er wordt gesproken van verzorgen, wordt er gedoeld op activiteiten die gericht zijn op
gezondheid. Alles wat we doen om zo gezond mogelijk te zijn en te blijven noemen we ‘verzorgen’ of
‘zorgen voor’. In de gezondheidszorg verzorg je mensen die door bepaalde omstandigheden niet in
staat zijn om volledig voor zichzelf te zorgen. Deze activiteiten richten zich op het ondersteunen in de
algemene dagelijkse levensbehoefte van de ander wanneer hij dit zelf niet meer kan. Daarnaast
streeft verzorging naar een verbetering van de kwaliteit van leven van degene die zorg nodig heeft.
Welke zorg nodig is, wordt bepaald door de vraag van de zorgvrager. Een zorgvrager is een persoon
die vanwege een zelfzorgtekort voor korte of lange tijd vraagt om beroepsmatige zorgverlening.
Mensen kunnen door omstandigheden voor korte of lange tijd niet in staat zijn voor zichzelf te
zorgen. Als verzorgende IG zal hij/zij in elke beroepssituatie hiermee te maken krijgen. In de zorg
onderscheiden we zelfzorg, mantelzorg en beroepsmatige zorg.
De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG) moet de kwaliteit bevorderen
van de zorg die beroepsbeoefenaren leveren. De wet beschermt zorgvragers tegen ondeskundig of
onzorgvuldig handelen van individuele zorgverleners. De zorgverleners zijn verplicht zich te
regristeren in het BIG-register.
Zelfzorg
Onder zelfzorg verstaan we alle activiteiten die een mens uitvoert om zich te ontwikkelen,
gezondheidsproblemen te voorkomen en hierdoor gezond en gelukkig te zijn en te blijven. Je voert
de zelfzorg uit omdat je daar een bepaalde behoefte aan hebt: je zelfzorgbehoefte. Je eet omdat je
honger krijgt. Honger is de behoefte aan voedsel. De zelfzorgbehoefte bepaalt dus welke zelfzorg
iemand uitvoert. Dit is persoonsgebonden en niet voor iedereen gelijk.
Zelfzorgbehoeften zijn die behoeften van een persoon waarom moet worden voldaan om zich te
ontwikkelen, gezond en gelukkig te zijn en te blijven. Er worden drie gebieden onderscheiden bij
zelfzorgbehoeften:
1. Zelfzorgbehoeften die voor iedereen gelijk zijn.
2. Zelfzorgbehoeften die horen bij een bepaalde fase in het leven.
3. Zelfzorgbehoeften die door de gezondheid bepaald worden.
,Met zelfzorgvermogen wordt aangegeven in hoeverre iemand in staat of bekwaam is tot het
uitvoeren van zijn zelfzorg. Zelfzorg is aangeleerd, je wordt er niet mee geboren. De
zelfzorgactiviteiten die iemand verricht, worden bepaald door de mogelijkheden waarover deze
persoon beschikt. Ook dit zelfzorgvermogen is bij elk mens anders. Onder deze mogelijkheden
verstaan we:
Kennis: wat weet deze persoon om de zelfzorg te kunnen uitvoeren?
Vaardigheid: welke vaardigheid bezit de persoon om de zelfzorg te kunnen uitvoeren?
Motivatie: wat wil deze persoon bereiken met betrekking tot de zelfzorg?
Omstandigheden: bieden de leefomstandigheden de mogelijkheid om de zelfzorg uit te
voeren?
Er is sprake van een gezond bestaan wanneer de zelfzorgbehoefte en het zelfzorgvermogen in
evenwicht zijn. Raken deze uit evenwicht, dan is er een kans op een gezondheidsbedreigende
situatie. De zorg die geboden wordt, moet aansluiten op deze twee punten van zelfzorg.
Zelfzorgtekorten bij zorgvragers ontstaan door het optreden van een bepaalde ziekte, stoornis en
beperking. De zelfzorg verandert en kan tekortschieten. Hierdoor ontstaan gezondheidsproblemen
die kunnen leiden tot een zorgbehoefte en een zorgvraag. De zorgvraag hoeft niet letterlijk gesteld te
zijn door degene die zorg nodig heeft. Een bewoner van een psychogeriatrisch verpleeghuis die zijn
oriëntatie kwijt is binnen de woning, zal niet letterlijk aan de verzorgende IG vragen: ‘help mij mijn
omgeving beter te kennen.’ Toch zal de VIG de zorg vanuit deze zorgvraag vormgeven.
Mantelzorg
Mantelzorg is het verlengde van zelfzorg. Waar de zelfzorg op houdt of tekortschiet, start veelal de
mantelzorg. Een mantelzorger is iemand die zorg verleent; meestal een partner, ouder, kind,
familielid, vriend, kennis of vrijwilliger. Hij is geen beroepsmatige zorgverlener, maar geeft de zorg
omdat hij een persoonlijke band heeft met de zorgvrager. Mantelzorg is onbetaalde zorg.
Mantelzorg is informele (niet-beroepsmatige) zorg die we als individu aan onze omgeving kunnen
geen en van onze omgeving kunnen ontvangen. Het gaat dan wel altijd om situaties waarvan de één
afhankelijk is van de zorg van de ander. In zorgorganisaties wordt ook steeds vaker gebruik gemaakt
van mantelzorgers. In de organisaties voor zorg aan ouderen komt dit veel voor. Op die manier
ontstaat voor de verzorgende IG meer tijd om andere taken uit te voeren.
Mensen blijven langer in de thuissituatie voordat ze opgenomen worden in een zorgorganisatie en
verlaten deze ook sneller dan in het verleden. De zelfzorg van deze mensen wordt veelal langdurig
ondersteund door mantelzorgers. Het kan zijn dat de verzorgende IG niet toekomt aan de taken die
het welbevinden van de zorgvrager bevorderen. Mantelzorgers nemen deze taken dan over en
kunnen overbelast raken door de intensieve zorg die gegeven moet worden.
, Beroepsmatige zorg
Beroepsmatige zorg is de zorg die wordt verleend door beroepskrachten, met andere woorden door
mensen die ervoor geleerd hebben, er hun beroep van hebben gemaakt en voor hun diensten
betaald worden. Beroepsmatige zorg vult meestal mantelzorg vult meestal mantelzorg aan of neemt
deze over.
De gezondheidszorg kent verschillende organisaties voor beroepsmatige zorg:
Intramurale zorg
Extramurale zorg
Semimurale zorg
Transmurale zorg
Intramurale zorg
Intramurale zorg is zorg die verleend wordt als je langer dan 24 uur verblijft in een zorgorganisatie
zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, instellingen voor mensen met een
verstandelijke beperking en instellingen voor geestelijke gezondheidszorg. Bij intramurale zorg wordt
het verblijf gecombineerd met behandeling, begeleiding, verpleging of verzorging.
Extramurale zorg
Extramurale zorg is zorg die verleend wordt buiten een zorgorganisatie, bijvoorbeeld huisartsen,
thuiszorg, verloskundigen en fysiotherapeuten. Extramurale zorg is zorg thuis, in de vertrouwde
omgeving van de zorgvrager. Deze zorg kan bestaan uit huishoudelijke verzorging, lichamelijke
verzorging, verpleging, begeleiding of dagopvang.
Semimurale zorg
Semimurale zorg is zorg dat wordt verleend in een zorgorganisatie maar waarbij het verblijf van de
zorgvrager korter is dan 24 uur. Bijvoorbeeld de afdeling voor nierdialyse, een dagcentrum,
daghospitaal. De zorg wordt meestal aangeboden in dagdelen.
Transmurale zorg
Transmurale zorg betekent letterlijk: zorg over de muren heen. Dit is zorg die normaal gesproken
intramuraal wordt verleend, maar die nu extramuraal wordt gegeven. Bij transmurale zorg bestaat
een nauw samenwerkingsverband tussen ziekenhuizen, verpleeghuizen, verzorgingshuizen, thuiszorg
en huisartsen. Hierdoor is het mogelijk om eerder uit het ziekenhuis te worden ontslagen en thuis
verder te worden verzorgd en behandeld.
Hoe komt beroepsmatige zorg tot stand?
Voordat de zorgvrager de zorg ontvangt, is er al het een en ander gebeurd. Als eerste is er een
zorgvraag bij de zorgvrager. Zoals elke vraag zoekt ook de zorgvraag naar een antwoord. Dit noemen
we zorgaanbod.
Zzp
De zorg binnen de branche Verpleeghuis, verzorgingshuis en thuiszorg worden gefinancierd vanuit de
wet AWBZ (algemene wet bijzondere ziektekosten). Zorgvragers kunnen soms ondanks de
mantelzorg niet zelfstandig wonen. Indien mogelijk kunnen zij beroepsmatige zorg aan huis krijgen,
soms is een beschermende woonomgeving nodig zoals een verpleeghuis. Voor dit soort zorg met
verblijf is een indicatiebesluit nodig. Bij dit besluit hoort een zorgzwaartepakket.