Thema's maatschappijleer havo 4. Hoofdstuk 5: verzorgingsstaat. Alle dik gedrukte woorden uitgewerkt, maar ook extra informatie die op het SE wordt gevraagd. Wordt nu door docent gebruikt, dus is zeker weten goed! Uitgebreide samenvatting. Mijn SE cijfer was een 9. Veel succes met leren!
Verzorgingsstaat De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners
Solidariteit Er is bereidheid in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te
delen
Drie pijlers Sociale zekerheid: als je werkt betaal je sociale premies. Iedere
verzorgingsstaat Nederlander betaalt belasting. Hiervan worden voorzieningen zoals
de AOW en kinderbijslag betaald.
Deze en alle andere regelingen samen noemen we het
socialezekerheidsstelsel, dat wil zeggen; alle uitkeringen die mensen
verzekeren van een inkomen bij werkloosheid, ziekte, ouderdom of
arbeidsongeschiktheid.
Onderwijs: een goed onderwijs
Goede gezondheidszorg: de overheid betaalt voor een belangrijk
deel de kosten van de gezondheidszorg. Het gaat hier vooral om
medische en langdurige zorg & verpleging.
Sociale rechtsstaat Mensen moeten gelijke kansen hebben om een menswaardig bestaan te
leiden en zichzelf te kunnen ontwikkelen
Belangrijkste sociale grondrechten:
- Voldoende werkgelegenheid (art. 19)
- Bestaanszekerheid en spreiding van welvaart (art. 20)
- De bewoonbaarheid van het land en een goed leefmilieu (art. 21)
- Volksgezondheid en voldoende woongelegenheid (art. 22)
- Goed onderwijs (art. 23)
Drie hoofdrolspelers 1. Burgers: je moet (in eerste instantie) zelf verantwoordelijkheid
en hun rollen hebben voor werk, huis, opvoeding en school. Je betaalt een
gedeelte van de kosten van de verzorgingsstaat dmv belastingen en
premies
2. Overheid: overheid heeft grootste rol in:
- Verantwoordelijk voor collectieve voorzieningen zoals
onderwijs, gezondheidszorg en uitkeringen. Bij zaken die wij
niet zelf kunnen regelen. Dit kan door de solidariteit.
- Het stimuleren van werkgelegenheid, met name voor
bepaalde groepen, zoals allochtonen, mensen met beperking
en vijftigplussers.
- Inzet voor goede arbeidsomstandigheden en
arbeidsvoorwaarden (bijv. door Arbowet geeft werknemers
recht op een veilige en gezonde werkplek)
- Het bevorderen van het welzijn van mensen
1
, 3. Werknemers- en werkgeversorganisaties: zij betalen het grootste
deel van de kosten van de verzorgingsstaat. Om voor hun belangen
op te komen hebben beide groepen zich georganiseerd:
- Werknemers zijn verenigd in vakbonden organisaties die
de collectieve en individuele belangen van werknemers
behartigen
- Werkgevers zijn verenigd in werkgeversorganisaties (zoals het
VNO-NCW)
- Werkgevers en vakbonden/vakcentrales noemen we samen
de sociale partners
Sociale partners De werkgeversorganisaties en vakcentrales samen. Zij zijn
verantwoordelijk voor het maken van afspraken die voor alle werknemers
en werkgevers geld.
Drie modellen 1. Het Angelsaksische model: vrijemarktmechanisme is leidend.
verzorgingsstaat Iedereen heeft de vrijheid en kans om veel geld te verdienen,
mensen betalen weinig belasting, geen/weinig sprake van
verzorgingsstaat; je moet jezelf voor alles verzekeren.
2. Het Scandinavische model: ver doorgevoerde verzorgingsstaat.
Veel bescherming van burgers, door allerlei regelingen is de
arbeidsparticipatie van vrouwen erg hoog, burgers betalen veel
belasting, makkelijk ontslag; maar werklozen worden intensief
begeleid.
3. Het Rijnlandse model: ook wel corporatistische model. Invloed van
vrije markt wordt beperkt door allerlei afspraken tussen overheid,
werkgeversorganisaties en vakbonden, royale kinderbijslag,
uitgebreide collectieve voorzieningen, vrouwen werken minder dan
mannen, relatief hoge belastingen
Nachtwakersstaat Een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de
rechtsorde
Overgangsperiode Vanuit verschillende overwegingen vanuit de politieke partijen ontstond de
opvatting dat de staat moest ingrijpen in de vrije markt:
Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere rechtspositie van
arbeiders
Christelijke partijen wilden samen met de kerkelijke organisaties
zwakkeren een betere bescherming bieden
Liberalen zagen vooral criminaliteit in de verloederde
arbeidsbuurten als het grootste probleem
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FemkeMichelle. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
