Samenvatting
Mini samenvatting internationaal publiekrecht
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Mini samenvatting van het vak Internationaal publiekrecht aan de Universiteit van Amsterdam.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
Voorbeeld 2 van de 13 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Mini samenvatting internationaal publiekrechtWeek 1: Rechtsbronnen en doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde
Internationaal recht regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale gemeenschap. Het
kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen en biedt een juridisch kader
waarbinnen zij deze bevoegdheden uitoefenen. Het kent drie elementen:
1. Internationale element. Dit onderscheidt internationaal recht van nationaal recht. Je herkent het
aan de hand van de rechtsbron waaruit een rechtsregel voortvloeit. Dus als het gaat om
gewoonterecht of een verdrag, dan is het internationaal recht.
Rechtsbron: feiten, gebeurtenissen of procedures die een rechtsorde als rechtscheppend
erkent.
2. Publieke element. Dit onderscheidt internationaal publiekrecht van internationaal privaatrecht.
Internationaal publiekrecht legitimeert en reguleert de uitoefening van publiek gezag in de
internationale gemeenschap. Dit geldt voornamelijk voor het gezag van staten en internationale
organisaties. Ten tweede beschermt internationaal publiekrecht publieke belangen, zoals
veiligheid.
Publieke belangen: in eerste instantie de belangen van individuele staten die door middel
van internationale afspraken proberen hun belangen te beschermen.
3. Juridische element. Dit onderscheidt internationaal publiekrechtelijke normen van andere
normen. Je kunt juridische regels onderscheiden van andere regels aan de hand van twee
criteria:
De internationale rechtsorde kent een beperkt aantal rechtsbronnen. Recht vloeit voort uit
een rechtsbron. Het gaat alleen om het deel waaruit afgeleid kan worden dat de intentie is
geweest om een bron van internationaal publiekrecht te creëren.
De rechtsregels zijn onderdeel van een systeem dat schending van een norm verbindt met
een sanctie. Dit is kenmerkend voor het recht.
Het internationaal publiekrecht kent verschillende bronnen. De regels vind je in artikel 38 Statuut
IGH. Hierin staan vermeld:
1. Verdragen. Het belangrijkste kenmerk hiervan is dat het een geschreven bron is en niet is
beperkt tot bepaalde onderwerpen. Het instrument verdrag wordt voor twee dingen gebruikt,
namelijk in een horizontale relatie als contractueel instrument, maar ook in een verticale relatie
als wetgevend instrument.
2. Gewoonterecht. Voor het bestaan van gewoonterecht is er praktijk en een rechtsovertuiging
vereist.
Praktijk houdt in dat subjecten zich op een bepaalde manier gedragen. De statenpraktijk
moet omvangrijk en vrijwel uniform zijn.
Uniform (‘virtually uniform’) houdt in dat de praktijk van de betrokken staten voldoende
consistent moet zijn. Staten moeten zich in vergelijkbare omstandigheden op een gelijke
wijze gedragen.
Omvangrijk (‘extensive’) houdt in dat de praktijk door relatief veel staten moet worden
gevolgd. Je moet hierbij kijken naar staten die een bijzonder belang (‘specially affected’)
hebben (North Sea Continental Shelf, r.o. 73 en 74).
De praktijk hoeft echter niet altijd in conformiteit te zijn, maar in het algemeen moet het wel
consistent zijn (Nicaragua r.o. 186).
Rechtsovertuiging houdt in dat er een overtuiging moet zijn bij de rechtssubjecten die een
praktijk vertonen dat zij daar rechtens toe zijn gehouden. Maar hoe kun je deze opinio juris
vaststellen? Het gaat om het stemgedrag als objectivering van een mening. Resoluties van de
Algemene Vergadering van de VN kunnen normative value hebben, ze kunnen bewijs vormen
voor de rechtsovertuiging van staten (Advies Legality of the Threat or Use of Nuclear
Weapons, r.o. 70). In deze zaak was er echter geen algemene praktijk waaruit kon worden
afgeleid dat het gebruik van kernwapens is verboden. Met rechtsovertuiging maar zonder
algemene praktijk is er dus in principe geen regel van internationaal gewoonterecht.
, Een staat kan zich onttrekken aan de vorming van een regel van algemeen gewoonterecht door
regelmatig te kennen te geven dat hij deze regel niet als gewoonterecht aanvaardt. Indien de
nieuwe regel eenmaal tot stand is gekomen, kan deze niet aan de protesterende staat worden
tegengeworpen. Dit wordt een persistent objector genoemd.
3. Algemene beginselen.
4. Subsidiair: gerechtelijke beslissingen. Subsidiaire bronnen worden gebruikt om te snappen wat
de primaire bronnen zeggen.
Artikel 38 is echter niet uitputtend. Ook besluiten van internationale organisaties, billijkheid,
eenzijdige handelingen (= je hoeft het niet met andere af te spreken) en gewoonterecht met de
status van jus cogens behoren tot de bronnen van het internationaal publiekrecht.
Er zijn materieel gezien maar twee rechtsnormen waar iedereen het over eens is: het slavernijverbod
en genocideverbod. De voorwaarden voor jus cogens zijn te vinden in artikel 53 Verdrag van Wenen
inzake het verdragenrecht.
1. Algemeen geaccepteerd als norm.
2. Niet mogelijk om af te wijken.
3. Alleen wijzigen door ook een norm van jus cogens.
Het belangrijkste verschil tussen nationale en internationale rechtsordes is dat het internationale
recht geen centraal systeem kent. Het gezag wordt vooral door de staten zelf uitgeoefend en niet
door een boven de partijen staande institutie. Staten moeten elkaar zelf aanspreken op
overtredingen. Onder meer via diplomatiek protest en sancties kunnen zij andere staten ertoe
brengen het recht na te leven. Ook kunnen internationale organisaties worden opgericht met het
doel om afspraken na te komen, denk aan de Verenigde Naties of de EU.
Internationaal recht zegt niet hoe de doorwerking moet plaatsvinden, dit wordt overgelaten aan de
nationale rechtsorde. Nederland heeft een monistisch systeem. Dit betekent dat internationaal recht
rechtstreeks doorwerkt in de Nederlandse rechtsorde. Er is in tegenstelling tot in een dualistisch
systeem geen omzetting in nationaal recht nodig.
Doorwerking: internationaal recht krijgt werking in de nationale rechtsorde. De bron hiervan is
ongeschreven Nederlands recht. Als Nederland een verdrag tekent en ratificeert, wordt het
gebonden aan de verplichtingen.
1. Geldigheid. Als je naar de rechter gaat, met wat voor bronnen mag je daar aankomen?
Artikel 93 Gw: het moet gaan om verdragen en besluiten van internationale organisaties die naar
hun inhoud eenieder verbinden.
Eenieder verbindendheid: het moet voldoende bepaald zijn en beogen om belangen van
individuen te beschermen.
Voldoende bepaaldheid houdt in dat het duidelijk omschreven moet zijn waardoor je het
zonder verdere wetgeving direct kan toepassen.
2. Rechtstreekse werking houdt in direct toepassen. Een regel moet nauwkeurig en
onvoorwaardelijk zijn (Rookverbod, r.o. 3.5.2). Het moet de bedoeling hebben om rechtstreeks
te werken, zodat burgers zich er echt op kunnen beroepen. In Danikovic was dit niet het geval
(A-G, r.o. 30).
3. Voorrang. Wat gaat er voor als er strijdigheid is?
Artikel 94 Gw: in principe gaat internationaal recht voor als een bepaling strijdig is met een regel
van nationaal recht. Gewoonterecht krijgt echter geen voorrang boven nationaal recht omdat de
rechter dan op de stoel van de wetgever zou gaan zitten. Bovendien is gewoonterecht vaak
onduidelijk (Decembermoorden, r.o. 4.4.2).
Verdragsconforme interpretatie is iets minder vergaand dan meteen buiten toepassing laten en
houdt in dat het Nederlandse recht zo moet worden uitgelegd dat het conform het
internationale recht is.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper missjacki023. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen