College aantekeningen
HC 3 Strafrecht van Rechtsvergelijking, volledig meegetypt!
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
HC 3 Strafrecht van het onderdeel Rechtsvergelijking, volledige uitwerking.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
Voorbeeld 2 van de 11 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: AyoeIRQ • 10 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Rechtsvergelijking HC8 Straf(proces)rechtStelsels en tradities van straf(proces)recht en mensenrechtenbescherming
Rechtsvergelijking in het straf(proces)recht
> Waarom?
Strafrechtelijke Rv. Beginnen met een vraag: waarom in strafrecht eigenlijk
rechtsvergelijking? Rv is eigenlijk vooral iets voor civilisten. Die hebben namelijk allemaal
methodes waar strafjuristen niets van begrijpen. Binnen Sr is RV niet populair. Heel oud
argument tegen strafrechtsvergelijking: vind je in de aard en geschiedenis van het Sr. SR (
=Strafrecht) hangt historisch nauw samen met soevereiniteit. Het was in de geschiedenis een
instrument van de vorst/heerser/koning om zijn onderdanen te besturen. Soeverein heeft
het voor het zeggen binnen zijn rijk. Hij heeft een machts- en geweldsmonopolie tegenover
zijn burgers > een machtig wapen daarbij is Strafrecht. Soeverein heeft het recht om te
straffen. Strafrecht was in het verleden een instrument voor de koning om de burgers
binnen het rijk te disciplineren, maar ook om de burgers te beschermen tegen invloeden van
buitenaf. Die functie van het strafrecht komt mooi naar voren in Engeland hoe het
strafrecht daar werd genoemd > kings peace (koningsvrede). Als je zo naar Sr kijkt, als een
machtsmodel, wat moet je dan met buitenlanden? Waarom zou je kijken naar het
buitenland? Je onderdanen komen misschien dan op gedachten dat het anders kan. Zo’n
vorst kon het niet gebruiken. Je ziet dan ook dat Sr Rv pas op gang komt in periode van
verlichting > 17e, vooral 18e eeuw. Is eigenlijk recent vergeleken met civilisten. Vanaf toen
werd namelijk het model van de ongelimiteerde staatsmacht bekritiseerd. Was niet meer
vanzelfsprekend dat vorst alle macht had en zomaar strafrecht kon inzetten. Toen kwam
namelijk persoonlijke autonomie/burgerrechten > burger had rechten > was nieuw.
Strafrechtgeleerden gingen toen ook kijken over de grens, hoe anderen landen het hadden
geregeld. Inspiratie en ideeën opdoen over die nieuwe stroming.
Wat die Sr geleerden deden was ook relevant voor ons nu. Wij worden opgeleid tot
praktijkjuristen. Waarom zou je moeten rechtsvergelijken? Je past gewoon regels toe. Dus
wat moet je dan met het recht van Finland of België? Antwoord ligt in het verlengde van
waarom die verlichte denkers over de grens gingen kijken > hoe was de macht van de vorst
in het buitenland? Sr gaat over ontzettend ingrijpende kwesties. Gaat vaak over oordelen
wat goed en wat fout is. Het onderscheid daartussen Er worden dwangmiddelen op mensen
toegepast. Privacy wordt aangetast. Mensen worden opgesloten. Zeer ingrijpend. En de
regels die daarop zien, dus op dat soort ingrijpende regels op mensenlevens, die mag je dus
ook nooit als voor vanzelfsprekend houden. Het is je verantwoordelijkheid als
strafrechtjurist om je altijd af te vragen: is deze regel, dit uitgangspunt wel logisch? Kan het
niet anders? Juist omdat dit vak over macht en vrijheden gaat. Dan komen we bij nut van
rechtsvergelijking. Strafrecht rechtsvergelijking helpt je bij het stellen van vragen. Strafrecht
rechtsvergelijking helpt je om je te verwonderen over hoe het is in je eigen rechtstelsels en
die van anderen. Bijvoorbeeld een vraag die wel de moeite waard is om te stellen: waarom
worden in NL bijvoorbeeld getuigen nauwelijks op de zitting gehoord? Het is vaak een
papierenproces; getuigen worden vaak vooraf gehoord, komt in een dossier. Rechter spreekt
zelden een getuige. Hoe kan rechter dan betrouwbaarheid van getuige toetsen? En hoe
weten nu zeker dat dat wat op papier staat echt daadwerkelijk hetgeen is wat de getuige
heeft gezegd? Bijvoorbeeld als getuige zegt: deze persoon is wederrechtelijk
binnengedrongen in mijn huis, ik heb daar geen toestemming voor gegeven. Dat is zowat
1
, letterlijk wettekst. En dan kun je je afvragen: heeft diegene dat echt wel zo gezegd? Als je
bijvoorbeeld kijkt naar VS of VK, dan worden getuigen op de zitting door de rechter
gevraagd. Dan kan rechter vragen stellen om betrouwbaarheid te testen.
Nog een voorbeeld: in NL bijna nooit gevolgen als politie misbruik maakt van haar
bevoegdheden, art. 359a Sv; vormverzuimen. Als er sprake is van een fout in het
voorbereidend onderzoek, dan kan rechter er gevolgen aan verbinden. Maar gebeurt bijna
nooit. Bewijsuitsluiting komt bijna niet voor. Niet-ontvankelijkheid komt ook bijna nooit
voor. Daar red je wel strafzaak mee, maar is dat wel logisc?. In VS veel verstrekkende
gevolgen bij fouten. In NL dus niet. Vraag is: leert de politie wel op die manier dat ze zich aan
de wet moet houden? Ze overtreden regels, maar het wordt niet gehandhaafd. Als je kijkt
naar alternatieven, dan word je gewezen op dingen uit je eigen stelsel waarbij je vraagtekens
kunt plaatsen.
Rechtsvergelijking in het straf(proces)recht
> Hoe?
> In vergelijkbare rechtsstelsels
> Zoeken naar ‘functionele equivalenten’
> Daarbij bewust van verschillen in rechtscultuur -en taal
Het antwoord op dat soort vragen kun je niet zomaar geven. Het zijn namelijk heel
wezenlijke vragen die raken aan wezenlijke uitgangspunten van het strafprocesrecht. En die
uitgangspunten hangen samen met fundamentele functies hoe wij kijken naar samenleving
en ons mensbeeld, hoe wij kijken naar de rol van de mens in een bepaalde samenleving.
Verduidelijking aan de hand van een voorbeeld: voor mensen die zijn opgevoed in het
westen, is het moeilijk te begrijpen dat in het islamitisch recht, een getuigenis die onder ede
is afgelegd (zweren aan God), dat zo’n getuigenis per definitie betrouwbaar is. Wordt dus
niet getoetst aan de inhoud. Over de inhoud kan niet worden gediscussieerd. Gaat echt om
de formele vorm van de getuigenverklaring. Voor ons lijkt dat raar. Maar daar is het
uitgangspunt bij islamitisch recht is dat het ondenkbaar is dat je onder gods ede gaat liegen.
Onze omgang van getuigenverklaringen vertelt dus iets over ons individualistisch mensbeeld.
Verantwoording aan god als waarborg, daar hechten wij niet zoveel waarden aan. In het
recht is het uitgangspunt dat dat geen garantie geeft. Wij kennen nog wel een getuigenis
onder ede, maar die is net zoveel waard als een getuigenis die niet is afgelegd zonder ede.
Dit laat dus zien hoezeer een strafrechtsysteem verbonden is met de samenleving waarin
het moet functioneren. Uit dat voorbeeld volgt ook een eerste belangrijk uitgangspunt voor
hoe we moeten rechtsvergelijken. We moeten namelijk rechtsvergelijken tussen
vergelijkbare stelsels. Regels over strafrecht die zijn sterk verweven met het mensbeeld van
de samenleving, de cultuur en de politieke orde daar en geschiedenis van een land. Als wij in
NL de betrouwbaarheid van getuigenissen willen waarborgen, dan heeft het weinig nut om
te kijken naar landen die vrij ver van onze cultuur af staan en het op een andere manier
geregeld hebben die niet past in onze samenleving. Dus als je met behulp van
rechtsvergelijking je eigen stelsel wil doorgronden en verbeten, moet je dus kijken naar
stelsels die lijken op de onze, maar die net even anders zijn. Dus vergelijkbare stelsels.
Wat je vervolgens gaat doen, nog een belangrijk uitgangspunt is, eigenlijk een startpunt van
rechtsvergelijking in strafrecht is dat wij zoeken naar vergelijkbare problemen. Heeft
bijvoorbeeld VK een vergelijkbaar probleem met betrouwbaarheid getuigen of horen van
verdachte? Bijvoorbeeld liegende getuigen. Hebben ze waarschijnlijk in VK ook last van. Dan
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper missjessica. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen