Samenvatting Burgerlijk Procesrecht aan de RUG. Samenvatting van het boek Compendium Burgerlijk Procesrecht (Stein/Rueb) 21e druk. Samenvattingen van de hoofdstukken per week geordend met de bijbehorende verplichte arresten die je moet kennen. Behaald cijfer = 8,0
H1: inleiding
Het burgerlijk procesrecht valt uiteen in enerzijds het vermogensrecht en anderzijds het
personen- en familierecht. Een doel van het burgerlijk procesrecht is het voorkomen van
eigenrichting.
De taak van de burgerlijke rechter om vermogensrechtelijke geschillen te beslissen en/of
afdwingbare veroordelingen uit te spreken wordt wel contentieuze of eigenlijke rechtspraak
genoemd. De bemoeienis van de rechter op het terrein van het personen- en familierecht
duiden we aan met de term voluntaire jurisdictie of oneigenlijke rechtspraak.
H2: artikel 6 EVRM en algemene voorschriften voor procedures
Veel principes die ook verankerd staan in 6 EVRM staan ook in ons huidige burgerlijk
wetboek. Belangrijke artikelen zijn 19-35 Rv, zoals het recht op hoor en wederhoor,
motivering van uitspraken etc.
De toegang tot de rechter: uit artikel 6 EVRM vloeit voort dat iedereen in staat moet worden
gesteld om een procedure te kunnen starten. Als iemand het niet kan betalen, moet er
gefinancierde rechtshulp beschikbaar zijn. Ook wordt dit recht geschonden als een
rechterlijke uitspraak na lange tijd nog niet ten uitvoer kon worden gelegd.
Civiele procedure kost veel geld, met name kosten voor rechtsbijstand en griffierechten
(worden hoger naarmate de vordering stijgt). In artikel 18 lid 2 Gw staat dus dat
rechtsbijstand moet worden verleend aan minder draagkrachtigen.
De eerlijke behandeling: artikel 6 EVRM (fair trial) omvat onder meer het recht op hoor en
wederhoor, de gelijkheid in procespositie en de aanspraak dat de rechter er in zijn beslissing
blijk van geeft dat hij met essentiële stellingen van partijen rekening heeft gehouden (=
motiveringsplicht). Daarnaast moet de rechter onafhankelijk en onpartijdig zijn en moeten
gelijke gevallen gelijk worden behandeld.
De openbaarheid van de behandeling: zowel verankerd in 6 EVRM alsmede in 121 Gw en 4
RO jo. 27 en 28 Rv. Echter de rechterlijke beraadslaging die tot het vonnis heeft geleid
(geheim van de raadkamer) vindt gesloten plaats (7 lid 3 RO).
De redelijke termijn: beslissingen moeten binnen een redelijke termijn worden gegeven.
De onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter: geen vooringenomenheid, zowel
objectief als subjectieve onpartijdig. Verzoek tot wraking (36 Rv) en verschoning (40 Rv).
Het recht op oral hearing: het recht op het geven van een mondelinge toelichting op de zaak.
Onmiddellijkheidsbeginsel.
Volledigheids- en waarheidsplicht: verplichting van partijen om feiten naar waarheid aan te
voeren (21 Rv).
,De zeggenschap in de civiele procedure: enerzijds respect voor partijautonomie en
anderzijds hoeft dit respect niet te leiden tot een lijdelijke opstelling van de rechter.
Op blz 40-41 staan hier een aantal regels over. Artikel 25 Rv: ambtshalve aanvulling van
rechtsgronden, bijvoorbeeld als partijen uitgaan van andere rechtsregel of onjuiste
rechtsopvatting. Wel heeft de rechter zeggenschap soms, bijvoorbeeld ambtshalve
aanvullen, eigen onderzoek rechter, zeggenschap over procestempo, onderzoeksplicht bij
verstek gedaagde en de dwangsom.
De verplichte procesvertegenwoordiging: dit houdt in dat partijen alleen bij advocaat
kunnen procederen (79 lid 2 Rv). Geldt niet bij kantonrechter, daar mag je in persoon of bij
gemachtigde (79 lid 1 Rv). Bij kort geding geldt het alleen voor de eiser, maar niet voor
gedaagde.
Goede procesorde: geschreven en ongeschreven rechtsnormen, redelijkheid en billijkheid.
Arresten
Schook/Vergeer: Ging om de vraag of het pand een bedrijfsruimte was of niet. De Rechter
ging zelf in een niet-officiële bezichtig daarheen om te kijken hoe en wat. Daarop heeft ij zijn
conclusie gedaan. De Hoge Raad stelt dat dit in strijd is met het beginsel van hoor en
wederhoor, je moet in ieder geval dan nog de partij de kans geven om hierover wat te
zeggen en dat was niet gebeurt.
Eisers/Gemeente de Bilt: 1) Een vordering tot vergoeding van immateriële schade wegens
een onredelijk lange duur van een civiele procedure moet worden ingesteld in een
afzonderlijke procedure tegen de Staat. Voor de hoogte van de vergoeding wordt in beginsel
aangesloten bij de richtlijnen die daarvoor in het bestuursrecht ontwikkeld zijn. (2) Bij de
opheffing van een erfdienstbaarheid en de toekenning van een schadeloosstelling aan de
eigenaar van het heersend erf spelen de belangen van de eigenaar van het dienend erf geen
rol.
Week 1B
H3: de rechterlijke macht en haar bevoegdheid
Wij kennen drie soorten gerechten; de rechtbanken, de gerechtshoven en de Hoge Raad.
Een meervoudige kamer bestaat uit drie rechters, een enkelvoudige kamer bestaat uit 1
rechter. Appelzaken worden door de meervoudige kamer beslist. Bij de Hoge Raad worden
zaken beslist door de meervoudige kamer waarin 5 leden zitten, tenzij 3 leden voldoende
worden geacht (17 Rv). De rechters bij de hoven en de Hoge Raad heten raadsheer. De
voorzitter heet de President (15 RO). Voor de rechtbanken en de hoven is er een gezamenlijk
Raad voor de rechtspraak ingericht.
Artikel 122 Gw draagt aan de rechterlijke macht de berechting van geschillen over
burgerlijke rechten op. De eerste voorwaarde is dus dat er sprake moet zijn van een
burgerlijk recht; dit wordt bepaald door de eiser. Daarnaast heb je internationale geschillen
,en moet je kijken of de Nederlandse rechter wel rechtsmacht heeft. Daarnaast moeten dan
de absolute en relatieve competenties worden uitgezocht. Voor de internationale
bevoegdheid is artikel 1 Rv van belang alsmede andere verordeningen zoals het Brussel I Bis-
Verordening.
Hoofdlijnen Brussel I Bis-verordening:
- Artikel 4: in beginsel slechts voor grondgebied lidstaat bevoegd
- Tenzij artikel 5.
- Artikel 27 en 28 > als gedaagde niet verschijnt > onbevoegd verklaren
- Artikel 7 onder 1 (voor verbintenissen uit overeenkomst) mede bevoegd
- Artikel 7 onder 2 (verbintenissen uit onrechtmatige daad) mede bevoegd
- Artikel 8 voor geschillen met meerdere verweerders
- Artikel 25 voor als partijen zelf een rechter aanwijzen
- Artikel 35 voor treffen voorlopige en bewarende maatregelen
- Artikel 24 geldt allemaal niet voor exclusieve bevoegdheid (bijv. huur en pacht)
- Artikel 10-23 zijn bijzondere regels
Rechtsmacht ingevolge Wetboek van Burgerlijke. Rechtsvordering
- Artikel 2 is de woonplaats of gewone woonplaats van gedaagde
- Artikel 6 is gronden verband houdende met de zaak
- Artikel 7 bij meer gedaagden
- Artikel 8 bij eigen keuze partijen; jurisdictieclausule
Als de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft, moet vervolgens worden beslist aan welke
gerecht de zaak moet worden voorgelegd, de vraag naar de absolute competentie. De
absolute competentie is geregeld in de wet RO en de relatieve competentie is geregeld in
wet Rv.
Absolute bevoegdheid
Bevoegdheid rechtbank:
In eerste aanleg is de rechtbank bevoegd (42 RO). Kantonzaken worden door de
kantonrechter beslecht en de rest door andere kamers van de rechtbank (civiel). In
kantonzaken kunnen partijen in persoon procederen, bij civiele zaken is de tussenkomst van
een advocaat verplicht (79 Rv).
Kantonzaken: artikel 93 Rv:
- Zaken betreffende geldvordering tot 25000 euro.
- Als meerdere vorderingen, dan is de totale waarde bepalend (94 lid 1 Rv).
- Arbeidsovereenkomst zaken
- Consumentenkredietovereenkomst, huur etc.
Bevoegdheid gerechtshoven:
In hoger beroep is het hof bevoegd (60 RO).
Bevoegdheid Hoge Raad:
De Hoge Raad is bevoegd in cassatie te oordelen en is onderverdeeld in 4 kamers.
, Relatieve bevoegdheid
Hoofdregel: rechter woonplaats gedaagde is bevoegd (99 Rv).
In een aantal gevallen is er naast de hoofdregel ook andere rechters bevoegd. Zie hiervoor
de artikelen 100-107 Rv = mede bevoegd.
Ook kunnen partijen zelf kiezen wie bevoegd is (108 lid 1 Rv). In geval van 109 Rv is de
woonplaats eiser van belang.
Stel dat er niet gedagvaard is voor de juiste rechter:
- Ontbreekt de vereiste rechtsmacht dan verklaart de rechter zich onbevoegd. En heeft
een burger een vordering tegen de overheid ingesteld bij de burgerlijke rechter, maar
is er een adequate administratieve rechtsgang open, dan wordt het niet-ontvankelijk
verklaard.
- Bij een onbevoegdheidsverklaring verwijst de rechter door naar een bevoegde
rechter.
- Wordt een kantonzaak bij de civiele kamer aangebracht of andersom, dan niet
onbevoegdheidsverklaring maar wordt gekeken of het intern kan worden
doorverwezen (71 Rv).
De hoofdlijnen van de organisatie van het OM zijn te vinden in artikel 124-139 RO.
H4: partijen, advocaten en deurwaarders
De procederende partijen:
Als procespartij kunnen in beginsel alleen natuurlijke en rechtspersonen optreden. Een
handelingsonbekwame persoon kan niet zelf in rechte optreden, de ouder dan wel voogd zal
dit moeten doen. Voor de onder curatele gestelde is dit de curator. De ouder, voogd, curator
etc. noem je de formele procespartij. De naam van degene voor wie zijn optreden is de
materiele procespartij.
Advocaten:
- zijn onafhankelijk ten opzichte van zijn cliënt, derden en zaken waarin hij als zodanig
optreedt.
- Zijn partijdig bij de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van zijn cliënt.
- Zijn deskundig en kunnen beschikken over voldoende kennis en vaardigheden.
- Zijn integer en onthoudt zich van enig handelen of nalaten dat een behoorlijk
advocaat niet betaamt.
- Zijn een vertrouwenspersoon en neemt geheimhouding in acht binnen de door de wet
en het recht gestelde grenzen.
Je moet als advocaat ingeschreven worden bij de Nederlandse Orde van Advocaten. Dit staat
allemaal geregeld in de Advocatenwet (Aw).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentrechten1200. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
