Uitgebreide samenvatting van de hoorcolleges van de cursus Weefsels. Deze samenvatting kan gebruikt worden om te leren voor de eerste tussentoets en is goede toetsvoorbereiding.
Alle afbeeldingen en informatie is afkomstig uit de hoorcolleges van de cursus Weefsels van de studie
Biomedische Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht (2019-2020)
De definitie van epitheel: een afgrenzende laag van aaneengesloten cellen
Functies:
● Fysieke / afgrenzende bescherming onderliggende weefsels
● Absorptie
● Secretie / excretie
● Opname en afgifte van stoffen
● Selectieve diffusie
Epitheel zit op het lichaamsoppervlak, zijn voortzettingen van de binnen/buitenkant lichaam en
bekleed de interne holtes/organen/afvoerbuizen.
Klassificatie epithelia
De naamgeving ligt aan het aantal cellagen en de celvorm.
Kenmerken alle epithelia:
● Basiselementen cellen
● Cellen dicht tegen elkaar
● Weinig intercellulaire ruimte
● Afgrenzende basaal membraan/basale lamina (rood)
● Cellen zijn ook aan elkaar gehecht via intercellulaire verbindingen, junctions
● Cellen zijn veelal polair
, ● Geen doorbloeding
● Mitotisch actief
Basaal membraan vs. basale lamina
Een basaal membraan zie je vooral met de lichtmicroscoop
(blauwe kleur). De basale lamina zie je juist met een
elektronenmicroscoop goed. Het basaal membraan is eigenlijk de
basale lamina plus nog een laagje.
Junctions
Epitheelcellen hebben een bepaalde richting, de polariteit. Ze gaan van apicaal naar lateraal
naar basaal.
● Zonula occludens (tight junctions) vormen een band rondom de apex van de cel
● Onder de zonula occludens zit een zonula adherens, deze wordt gevormd door andere
eiwitten en ondersteunt de zonula occludens
● Daaronder zit weer een macula adherens
(desmosoom), de membranen blijven door
koppeling aan de intermediaire filamenten aan
elkaar zitten
● Hemidesmosoom is een halve desmosoom
die aan de basale lamina bindt (dus via
integrines aan de extracellulaire matrix)
● Gap junctions zijn dus kanaaltjes voor de cel-
cel communicatie
Eenlagig epitheel
A. (plat)plaveiselcellen: dunne, platte cellen
B. Kubische cellen: cellen even hoog als breed
C. (hoog) cilindrische cellen: cellen hoger dan breed
,Er lopen geen bloedvaten door epitheelcellen dus de bloedtoevoer moet ergens anders
vandaan komen: van het bindweefsel dat eronder zit. Dit bindweefsellaagje hoort een soort van
bij deze epitheelcellen en heet daarom lamina propria. Dit zit onder de basale lamina
Voorbeeld eenlagig plat plaveisel-epitheel
De functie hiervan is bekleding / bescherming, diffusie en barriere. Voorbeelden
van een eenlagig plat plaveisel-epitheel zijn te vinden in de bloedvaten, de
longblaasjes en het mesothelium.
De P in dit plaatje is de pericyt. Dit is een gladde spiercel die de capillair laat
samentrekken. Deze cellen maken ook een basaal membraan (grijze, BMp), het
zijn dus niet alleen epitheelcellen die dit doen.
Voorbeeld eenlagig (hoog)cilindrisch epitheel
Ook hier zijn alle cellen gehecht aan de basale lamina. De functie is bescherming / bekleding en
de opname van stoffen. Voorbeelden van eenlagig (hoog)cilindrisch epitheel zijn dus in de
darm, maag en de grote verzamelbuizen in de nier.
LM dunnedarmepitheel
Darmvlokken steken in het lumen uit. Je hebt ook microvilli, die zitten hier weer
op, op de epitheelcellen. De functie van deze structuren is oppervlaktevergroting.
De darmvlokken bestaan uit twee typen cellen: slijmbekercellen (rode dikke
stippen) en enterocyten (hier zit het epitheel omheen). In elke vlok zit
bindweefsel, dit noemen we de lamina proria.
Meerlagig epitheel
● Epitheellaag wordt niet doorbloed
Voorbeeld meerlagig verhoornd paveisel-epitheel
Een voorbeeld is de epitheel van de epidermis. De functie is het beschermen tegen indringen
van micro-organismen van buitenaf en zorgt ervoor dat de huid niet kan afslijten. Er is steeds
vernieuwing van de huid van binnenuit. De buitenste laag is verhoornd en dit voorkomt het
verlies van water. Er is geen doorbloeding van de epitheellaag en er is differentiate van de
, cellen tijdens migratie in de epitheellaag (basale cellen delen en hun dochtercellen schuiven
omhoog).
Je hebt onverhoornd en verhoornd epitheel. Onverhoornd zit in de mondholte
want hier is het altijd vochtig.
De epitheellaag zit direct op het basaal membraan. Er zitten hier
uitstulpinkjes op waardoor er nog meer hemidesmosomen gevormd kunnen
worden waardoor de lagen goed op elkaar vastzitten.
Voorbeeld pseudomeerlagig trilhaar-epitheel
Een voorbeeld is respiratoir epitheel trachea, de bekleding van de bovenste luchtwegen. De
functie hiervan is bescherming, bevochtigen lucht, wegvangen micro-organismen, secretie van
mucus (slijmbekercellen) & transport mucus.
Klierweefsel is altijd epitheel, hoe komt dit? In het plaatje hieronder is links exocrien en recht
endocrien. Al deze structuren bestaan dus uit epitheelcellen, als ze vast blijven zitten aan duct
cells worden het klieren en als ze loslaten bijvoorbeeld bloedvaten.
HC3 - VERNIEUWING VAN EPITHELIA
Darmvlokken zijn bekleed met een laag epitheel. De cellen worden in de crypte geboren. Ze
schuiven daarna op naar boven en worden afgescheiden, de cellen worden dus steeds
vernieuwd. Onderin de crypte zitten de stamcellen die dus gaan delen en naar boven gaan
opschuiven. Op de villi zijn de epitheelcellen niet delingsactief en worden ze
iedere 4-6 dagen vervangen. De cellen die worden afgescheiden gaan het lumen
in en ondergaan apoptose.
Bij de groene pijl is een celdeling in de anafase in een crypte
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annikatielkes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
